De 'rode' druiven zijn zuur voor de PvdA. Sinds de aanstelling van het kabinet Balkenende in 2003 was deze voormalige socialistische partij in de peilingen in de winning mood. Op 12 november 2004 peilde het bureau Interview-NSS maar liefst 54 zetels voor de salonfähige centrumpartij van Bos tegenover 29 voor het CDA, als er op dat moment verkiezingen zouden zijn geweest.

Twee later lijkt er een klein wonder te zijn geschied voor de christen-democraten, want inmiddels is de dramatisch ogende achterstand niet alleen ingelopen, nee, Balkenende loopt zelfs uit op zijn directe opponent. En wie de voorman van het CDA de afgelopen week op tv aan het werk gezien heeft, weet het zeker: de jarenlang door de media, politici, cabaretiers en menig burger sterk verguisde en geschoffeerde minister-president is bezig aan een imposante zegentocht.

En dat is toch weer bijzonder. Mocht het CDA inderdaad als grootste partij uit de stemcomputer tevoorschijn komen, kunnen we concluderen dat niets zo wispelturig is als het stemvolk. Want waarom zou je bijna drie jaar lang onophoudelijk lopen kankeren op het CDA, maar uiteindelijk toch voor die partij door de knieën gaan? De analyses over dit fenomeen zijn inmiddels losgebarsten. Ik doe hierbij een bescheiden duitje in het zakje. Al is het onder protest, want het weigeren deel te nemen aan het poppenspel, dus niet geen stemmen, geniet mijn voorkeur.

Wie kent de steeds korter wordende partijprogramma's uit het hoofd? Precies, die lezen we niet meer. Deze worden nog uiterst zelden (als Mediamarkt-ogende brochures) huis-aan-huis verspreid. De politieke partijen gaan er kennelijk vanuit dat men massaal hun websites bezoekt. Maar wie nog wél de moeite neemt om de partijstandpunten van de voornaamste partijen door te nemen, ziet meer overlap dan verschillen. De boedelscheiding links-rechts vervaagt met de dag; wat resteert zijn centrumpartijen die zich slechts op accenten durven te onderscheiden. Alsof er niets aan de hand is…

In een tijd dat het zieltogende Nederland langzaam maar zeker leegstroomt met burgers die hun innerlijke geluk elders gaan beproeven, en zelfs een Samir Azzouz het door lijkt te hebben door aan te geven dat Nederland ziek is (al houdt deze wanna be terrorist er zo zijn eigen interpretatie op na), praten de lijsttrekkers over peuterlijsten en hypotheekrente-aftrek (ik kan het woord nauwelijks uit mijn strot krijgen). Waar is het geweten?

In een tijd dat we letterlijk overspoeld worden met onheilspellende verhalen dat de randstad, als gevolg van het broeikaseffect, binnen afzienbare tijd onder water zal lopen, prijst GroenLinks haar voorvrouw in een verkiezingsspot aan als chaffeuse van een hippe cabriolet, terwijl het júist de taak van Halsema zou moeten zijn om er bijvoorbeeld voor te pleiten dat we onze tweede auto in de ban doen. Niet goedschiks, dan maar kwaadschiks. Dat deze neoliberale elitaire zeurpartij in navolging van de draaikonters van D66 de gang naar het politieke kerkhof spoedig zal weten te vinden.

In een tijd dat het Midden-Oosten letterlijk en figuurlijk in brand staat, waardoor het Westen inmiddels veranderd is in een permanente veiligheidszone en een potentieel kruitvat, omarmt Marijnissen de generalen van de NAVO. Enkel om, tezamen met Halsema, in de gunst te vallen van Wouter Bos. De SP gaat in haar hang naar macht zelfs zover door met Trix in bed te stappen. Het is een hard gelach nu blijkt dat ook deze partij uiteindelijk op het verkeerde paard heeft gegokt, aangezien het er naar uitziet dat het CDA als grootste partij uit de bus komt.

Nu ook de linkse oppositiepartijen hun resterende ideologische veren hebben afgeschud, komt het tijdperk van een tweepartijen-stelsel met rappe schreden dichterbij. Twee partijen die zich niet of nauwelijks van elkaar weten te onderscheiden door hun standpunten, maar hoe hun voormannen/-vrouwen gebekt zijn. Balkenende geniet momenteel meer vertrouwen dan Bos. 's Mans krakkemikkige optreden heeft inmiddels plaatsgemaakt voor een all-round performance waar je mond van openvalt. Jan Peter heeft zich dit jaar ontpopt als politiek leider, charmeur en cabaretier. Zelfs de jeugd valt in katzwijm. Diens opmars blijkt onstuitbaar.

Bij de PvdA zijn ze in grote paniek. Alle zeilen worden bijgezet in een ultieme poging om het kiezerstij te keren. Zo nam Bos voor de Turkse media afstand van het woord genocide, doelend op de massamoord van de Turken op de Armeniërs begin vorige eeuw. Dit in de hoop de Turkse boycot in dit land van de PvdA, ontstaan nadat de partij een genocide-ontkenner van de kandidatenlijst had gehaald, te doorbreken. How low can you go?

Bos schopt ook steeds harder om zich heen, en begint op de man te spelen. Hét kenmerk van een partij die aan de verliezende hand is. Het CDA en de VVD zouden hem 'kapot willen maken'. Ach jee, wat een zielepoot. Onlangs sprak hij Jan Peter nog voor het oog van de camera op belerende wijze toe om het netjes te houden gedurende de campagne…

Wat Bos ook doet, het werkt averechts. Het is een gelopen race. De lijstrekker van de PvdA wordt gedurende zijn campagne bijgestaan door spin-doctor Hulten, een lichtgewicht wiens zienswijze voornamelijk wordt gekenmerkt door geniepigheid, doortraptheid, opportunisme en rancune. Kortom, een lekker ouderwetse PvdA-er. Hebben ze na vier jaar oppositie dan helemaal niks geleerd?

Op basis van de peilingen van de afgelopen twee jaar rekent Bos zichzelf rijk. Onophoudelijk horen we hem verkondigen dat hij de nieuwe premier wordt. Hierbij spreekt hij openlijk zijn voorkeur uit voor partijen waarmee de PvdA zal gaan regeren en wie er de ministerposten zullen gaan invullen. Dit is wel de grootste blunder die je als lijsttrekker kunt maken. Het volk rekent genadeloos af met dergelijk arrogant gedrag. Zeggen dat je de nieuwe minister-president wordt, was immers weggelegd voor maar één man, Pim Fortuyn.

November is ook bij uitstek een maand dat we geen zin hebben in veranderingen. De winter staat voor de deur. We hebben ook het merkwaardige idee dat het weer wat beter gaat met dit land, never change a winning team. Nieuwe (protest-)partijen maken, afgaande op onze ervaringen in 2002, voorlopig geen schijn van kans. Enkel de Partij voor de Dieren kan nog wel eens flink gaan scoren. Nieuw kabinet? Ik gok op een CDA/VVD/CU formatie, al is het mij om het even wie de poppenkast vorm geeft. Zou wel eens wat jaartjes zonder parlement willen leven.

Alex van Veen

P.S. Voor degenen die nog wel gaan stemmen, hier een clip om inspiratie op te doen.