De laatste Paleisrel

Je kan van Trix veel zeggen - nou ja, tot op zekere hoogte dan anders plaatst ze jou in het schavot – een zekere mate van consistentie in het creëren van relletjes kan haar bepaald niet worden ontzegd. Wat dat aangaat gaat ze rechter door zee dan IJzeren Rita ooit zal durven dromen. Na de wanstaltige vertoning in Argentinië, waarbij ze haar regenteske kop afwendde van de Dwaze Moeders op het Plaza de Mayo en het geëtter met Edwin de Roy van Zuydewijn, heeft ze nu haar zinnen gezet op de bouw van een privé-lift in het paleis op de Dam. Dat mens verveelt zich klaarblijkelijk dermate stierlijk dat ze er genoegdoening in schept om tegen schenen te schoppen. Dat is weer eens wat anders dan het dagelijkse gestampvoet op de ingedeukte vloer van paleis Noordeinde, niet Trix?

Wat is het geval? Op de tweede verdieping van het paleis op de Dam, dat eeuwenlang dienst deed als stadhuis maar aan het begin van de achttiende eeuw in bezit genomen werd door het gajes van de Oranjes, heeft onze Trix haar privé-vertrek in geval er een of andere hotemetoot een nachtje wil doorhalen in Amsterdam. Gemiddeld verblijft ze daar zelf hooguit één nacht in de drie jaar. Haar vertrek bevindt zich in een van de hoeken aan de zuidzijde van het paleis, welke te bereiken is via een schitterende zeventiende-eeuwse trap ontworpen door Jacob van Campen. Maar we weten het, door al dat gestampvoet heeft onze Trix last van haar knietje, en dan worden die trappen haar te moede. Officieel wordt de trap gesloopt voor de bouw van een goederenlift, maar volgens een wel ingewijde bron gaat het hier om een personenlift voor de koningin.

Maquette van de bedreigde trap in het paleis

De vergunning van de omstreden sloop werd vorig jaar al verstrekt door het dagelijks bestuur van stadsdeel Centrum, dat zelf rijp is voor sloop. De stadsdeelbestuurders Els Iping (PvdA), Anne Lize van der Stoel (VVD) en Guido Frankfurther (D66) zijn verantwoordelijk voor het verlenen van de vlotte toestemming. "Lakeien van het koningshuis", noemde historicus Thomas von der Dunk junior het drietal eerder deze week. Daar heeft hij natuurlijk volkomen gelijk in. Dit soort politici proberen hun mislukte bestaan te verdoezelen door zich enerzijds druk te maken om commerciële uithangborden en seksfoto’s in het straatbeeld, maar anderzijds de binnenstad vol te plempen met opdringerige steigerreclame en het maken van plannen voor de bouw van een miljoenen verslindend nieuwbouwproject als exclusieve vergaderruimte. Als de koningin dit soort lui om een gunst vraagt, gaan ze maar al te graag door de knieën.

De sloop van de monumentale trap gebeurt tegen het advies van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg in. De dienst vindt dat de vier liften die er nu al in het paleis zijn genoeg zijn. Architectuurhistoricus Pieter Vlaardingenbroek van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg, in 2004 gepromoveerd op de bouwgeschiedenis van het paleis, zegt dat de trap in Nederland één van de weinige nog bestaande voorbeelden is van een zogenoemde keizerlijke trap. Het gaat daarbij om een trappenhuis met zigzaggend omhoog lopende trappen. Het begint beneden met één trap in het midden, die uitkomt op een bordes. Daarvandaan voeren twee trappen aan de buitenzijden van het trappenhuis naar het volgende bordes. Vervolgens voert weer een trap in het midden gevolgd door twee trappen aan de buitenkant verder omhoog. En zo verder. Dit zorgt voor een aparte lichtval in het trappenhuis.

Driekwart van de Amsterdammers vindt dat de historische trap in het paleis op de Dam niet mag worden gesloopt. Dat blijkt uit een peiling van onderzoeksbureau O&S in opdracht van de lokale tv-zender AT5. Op zich geen verbazingwekkende uitslag, alle praatjes van de Oranjegezinde propagandamachine (lees: NOS) ten spijt die er stelselmatig op neer komen dat de koninklijke familie waanzinnig populair is in het land. Dit wordt afgeleid van de kijkcijfers van folkloristische evenementen als trouwpartijen en begrafenissen en de drukte op koninginnedag. Wie echter zijn oor te luister legt in de samenleving, hoort voornamelijk hoongelach en gemopper als het om het geldverslindende koningshuis en haar ondoorzichtige invloed op de politiek gaat. De monarchie is een gepasseerd station.

Een kleine meerderheid (55 procent) van de Amsterdammers vindt tevens dat het paleis weer net als vroeger een openbaar gebouw zou moeten worden, aldus hetzelfde onderzoek van O&S. Kijk, now we're talking! Momenteel wordt het paleis voor 70 miljoen verbouwd, geld afkomstig van de burger. Want denk nou niet dat Trix zelf een rooie cent bijdraagt aan het restaureren van een van haar vele privé-optrekjes. Het gebouw dient hoognodig haar officiële status terug te krijgen, een plek waar iedereen dagelijks onbelemmerd terecht kan om te genieten van het monument. En Trix dan? Voor deze tante en haar bezoek stellen we een leegstaande loods in het westelijk havengebied beschikbaar. Even goede vrienden. Ruim de paleizen, leve het publiek!

Alex van Veen

- - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - -

Naar boven

Zwarte Kat

hghg