Media kloppen kwestie Iran op

Er heerst een gespannen sfeer rondom de 'Iraanse kwestie' - het nucleaire programma van Iran. In die sfeer is het een bijna vanzelfsprekende reactie voor de media om een crisissfeer aan te wakkeren en er nog een schepje bovenop te doen. Dat is ongetwijfeld de bedoeling van zowel de Amerikaanse regering als de Iraanse, die de afgelopen dagen diplomatie hebben vervangen met publieke boodschappen.

Vanuit Washington kwam een helder militair signaal via journalist Hersh: wij gaan oorlog voeren - desnoods met kernwapens - als jullie niet doen wat wij zeggen. Vanuit Iran kwam het onmiddellijke antwoord: wij gaan door met het nucleaire programma en we zijn niet bang voor jullie dreigementen.

De Amerikaanse boodschap was vooral bedoeld voor de bondgenoten en wellicht Rusland en China: 'Hou me tegen of ik doe wat'. Het was vooral een waarschuwing om geen enkele concessie aan Iran te doen in de onderhandelingen, anders ligt een oorlog in het vooruitzicht. Het mechanisme werkte perfect, omdat men er vanuit kon gaan dat de media dit hoog zouden laten opspelen. Het had niets met diplomatie of reële onderhandelingen te maken: dat doe je in het geheim.

Het heeft ook een binnenlandse component, gericht op de verkiezingen van het Amerikaanse Congres in november. Bush en zijn partij staan er zeer slecht voor in de peilingen. Het onderzoek van Fitzgerald in Washington komt steeds dichter bij de president zelf. Een fikse dosis patriottisme is nodig en een bijna oorlog of oorlog biedt uitkomst. Het gevolg is wel dat de VS moeilijk terug kunnen krabbelen en geen concessies mogen doen.

De Iraanse stap was vooral gericht op het eigen publiek. Ahmadinejad's populariteit is tanende, omdat hij niets waarmaakt van zijn economische verkiezingsbeloftes. Het klassieke recept: een fikse dosis nationalisme door het aankondigen van een immense doorbraak in nucleaire technologie. Nuttig. Bovendien geeft het ook het signaal aan de EU, Rusland en China dat de Iraanse regering geen stap terug doet.

Volgens de Midden-Oosten expert Juan Cole gaat het in beide gevallen om bluf. Die bluf maakt gebruik van het mechanisme van de massamedia als integraal onderdeel van het beleid: men heeft aan beide kanten ingeschat hoe het mechanisme werkt en gebruikt het (informatie oorlog als onderdeel van de totale strategie).

Daarmee worden krachten (zoals slecht geïnformeerde publieke opinie, waar onder andere door slechte journalistiek het idee heerst dat Iran op het punt staat een kernwapen te maken) opgeroepen die zeer moeilijk te keren zijn. Angst en paniek zijn slechte raadgevers, er wordt volop gebruik van gemaakt. Dat is de reden dat ik vanaf de zomer en eerder al waarschuw voor het Guns of August scenario: het aflopen van beleidsstappen naar een moment dat men overgaat tot militaire escalatie. Een militaire escalatie die overigens, als we Hersh mogen geloven, al een jaar geleden begonnen is door Amerikaanse operaties binnen Iran en vluchten van verkenningsvliegtuigen boven Iraans grondgebied.

Het is wellicht zinvol als de Nederlandse media een beetje gas terugnemen en zich wat meer rekenschap geven over hun eigen rol in het escalatie proces. NRC Handelsblad opende gisteren terecht met de verwijzing naar het Nederlandse nucleaire programma (in 1969). En wellicht kan het geen kwaad om ons er even aan te herinneren dat er nog steeds Nederlandse piloten worden opgeleid om in Nederlandse vliegtuigen Amerikaanse kernbommen (Volkel) af te werpen. Is het echt zo merkwaardig om de NAVO nucleaire doctrine en het beleid tegenover kernwapenstaat India te betrekken bij dit debat over Iran?

Karel Koster

lees ook: http://www.ravagedigitaal.org/2006/april/iran.htm

- - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - -

Naar boven

Zwarte Kat

hghg