Het is pikkedonker in het voorportaal van de expositieruimte van het Nederlands Foto Instituut in Rotterdam. Eenmaal gewend aan het duister is een fotoboek te bekijken onder minimaal licht. In het boek zijn zwart-wit stillevens te zien van de serie 'De Dingen' uit 1996. Doodnormale voorwerpen, zoals brood en koffiekopjes zijn klassiek gefotografeerd met een sterk gevoel voor historie en vergankelijkheid. Op de achtergrond zijn geluiden hoorbaar.

Hannes Wallrafen is fotograaf. Of zou ik moeten schrijven: Hannes Wallrafen was dertig jaar lang fotograaf. Sinds 2004 is hij blind als gevolg van een erfelijke ziekte en is er een einde gekomen aan een lange fotografische carrière. Nu legt hij zich toe op het maken van geluidsprojecten.

In de jaren '70 was hij een typische reportage- c.q. documentaire-fotograaf. Hij reisde de wereld rond om in korrelig zwart-wit het onrecht vast te leggen. Zo prijkte ooit eens een actiefoto uit de hoogtijdagen van rellen in Latijns-Amerika de cover van het anarchistische maandblad De Vrije.

Maar Wallrafen raakte gedesillusioneerd en ging op zoek naar een andere stijl. Hij zette de realiteit naar zijn hand en maakte geënsceneerde beelden over uiteenlopende maatschappelijke onderwerpen. Zijn foto's zijn kleurrijk en gemaakt met mooi en warm studiolicht. Zo heeft hij in 1990/1991 met leden van theatergezelschap Tender verschillende vormen van recreatie in Nederland in beeld gebracht.

In dezelfde periode reisde hij af naar Colombia voor een fotoserie in de sfeer van de schrijver Gabriel Garcia Márquez. In zijn geënsceneerde foto's is een heldere beeldopbouw te zien en is niets aan het toeval overgelaten. Vorm, licht, kleur, standpunt en poses; alles klopt binnen het plaatje. In die zin zijn de foto's van Wallrafen voorspelbaar. Aan de andere kant weet hij met zijn heldere klassieke beeldtaal maatschappelijke ontwikkelingen te belichten en in een fraai kader te plaatsen.

Verrassend is de video 'De Huygens Portretten', een portretreeks van leerlingen van het Huygens College in Amsterdam. De video is te zien in een fotostudiootje voor pasfoto's zoals je die op het station aantreft. De kinderen worden tegen een neutrale achtergrond geplaatst. Het concept is zoals bij de schoolfotograaf; je gaat zitten en wacht totdat de fotograaf de foto neemt. De kinderen stellen zich stoer, lief of verleidelijk op, maar vaak komt er een moment van ontspanning en gaat de pose over op giechelen of andere reacties. Wallrafen laat dit verloop zien en maakt de kinderen hiermee kwetsbaar. De vorm waarin deze video wordt geëxposeerd past in die zin ook goed in de puberale presentatie van de leerlingen.

Jan Kees Helms

Expositie: Hannes Wallrafen; verhalen vertellen. Nederlands Foto Instituut in Rotterdam, t/m 5 juni.
Info: www.nfi.nl & www.wallrafen.info

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Naar boven

Zwarte Kat

hghg