Maand van de filmfestivals

De maand november zou voor de filmliefhebber een paradijs moeten zijn. Het aantal filmfestivals is overweldigend. Ulrik van Tongeren blikt vooruit op Holland Animation, Cinéma Arabe en Dejima.

door  Ulrik van Tongeren

Het overweldigende aanbod van filmfestivals deze maand lijkt op een immense verspilling van aandacht en geld. Het heeft allemaal te maken met subsidiestromen en met de gedreven organisatoren die hun filmliefde bedrijven. De organisatoren benadrukken dan dat het om verschillende doelgroepen gaat, maar een stad als Amsterdam biedt aan de meeste filmfestivals een plek.

Achtereenvolgens gaat het onder meer om de animatiefilm, de Arabische film, de joodse film, de nieuwe Argentijnse cinema, de Franse film, boeddhistisch filmfestival, Japanse film, het Noordelijk filmfestival, een nieuw filmfestival in Limburg, het Leids film festival, Cinema Iran, The One Minutes Festival en als klap op de vuurpijl de twee belangrijke documentaire filmfestivals het IDFA en het Shadow festival in Amsterdam, eind deze maand.

Het blijft krankzinnig, die opeenhoping van festival in een maand tijd, want in de periode februari tot aan de zomervakantie zijn er slechts drie filmfestivals van belang. Toch maar even een kleine greep uit dit aanbod belichten.

Holland Animation

Dat kan van alles zijn - de organisatoren zorgen altijd voor verrassingen - dit jaar: experimentele en politieke animatiefilms, commercials en videoclips, Japanse anime, propagandafilms tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland, een retrospectief van de belangrijke animatiefilmer Borge Ring, studentenfilms, toegepaste animatie en de films van de onlangs overleden veelbelovende animatiefilmster Beatrijs Hulskes.

Er zitten films tussen die voor verbazing zorgen. Zo is The War in Iraq (2005) uit Zweden van Catrine Nilsson te zien. In zes minuten geeft de maakster haar visie op de oorlog in Irak. Met een kinderlijke tekenstijl en een evenzeer kinderlijk commentaar, alsof het door een 12-jarige is gemaakt, terwijl de maakster waarschijnlijk een volwassen vrouw is.

The War in Iraq

George Bush is een terrorist zegt ze onder meer, en dat de oorlog slecht is voor de Iraakse bevolking. Dat zijn statements waar ieder verstandig persoon het mee eens kan zijn. Maar de kinderlijke wijze waarop dat allemaal verwoord wordt, heeft een provocerende lading. De film roept vragen op over hoe je een effectieve politieke film kan maken in animatievorm. The War in Iraq is echt een doordenkertje.

Een must op dit animatiefestival is trouwens de sectie 'Pamflet en Politiek: Het Web', een programma waarin de rol van het internet in de verspreiding van politieke ideeën getoond wordt. Revolutionaire animatietechnieken zorgen ervoor dat we binnen enkele uren een animatiefilmpje kunnen maken, die onmiddellijk op het internet kan worden gedownload.

Onderwerpen als de rellen in 2005 in Frankrijk, politieke cartoons waarin Bush belachelijk wordt gemaakt en een hard commentaar over ecologische kwesties in relatie met het regenwoud in Ecuador zijn enkele van de onderwerpen.

Een voorbeeld van zomaar een animatiefilm van grote schoonheid is Forecast van Adriaan Lokman. Hier wordt op meeslepende wijze de schoonheid van wolkenluchten getoond. Het zijn geen live-action opnamen die bewerkt zijn, maar volledig digitaal geanimeerde beelden. Dat heeft toch een tamelijk bijzonder filmpje opgeleverd.

Cinéma Arabe

De tweede editie van Cinéma Arabe vindt van 1 tot 15 november plaats in Amsterdam en een selectie daarvan op diverse plaatsen in Nederland. Vertoond worden documentaires, speelfilms en korte films van cineasten met een Arabische achtergrond.

Speciale aandacht is er voor veelbelovende jonge vrouwelijke cineasten en daaraan gekoppeld de positie van de vrouw in Arabische landen, want vrouwenemancipatie komt langzaamaan op de politieke agenda in de Arabische wereld. Voorts zijn er documentaires over Al-Jazeera en over de verbeelding van religie in de Arabische cinema.

In de documentaire I Have Something To Tell You van Dalila Ennadre reist de regisseuse door haar geboorteland Marokko om te onderzoeken wat er veranderd is sinds de hervorming van het familierecht in 2004. Volgens de documentairemaakster is er weinig veranderd, toevallige voorbijgangers op straat hebben vrijwel geen weet van de hervormingen.

I Have Something To Tell You

Waar de film zich vooral op richt zijn de levensomstandigheden van vrouwen in Marokko, en die informatie hakt er flink in. Want arme vrouwen, zowel op het platteland als in de grote stad, hebben het moeilijk om het hoofd boven water te houden. Ze moeten bijvoorbeeld vis in blikjes proppen voor een hongerloon, en doorwerken tot ze er letterlijk dood bij neervallen. Vrouwen van tachtig zitten er ook tussen.

En de levensomstandigheden van een vrouw die door haar echtgenoot de straat werd opgeschopt zijn hemeltergend. Zij en haar kinderen moeten leven van uitgedroogde broodkorsten die ze in een grote zak bewaart. De toeristen zullen zich vaak afvragen waarom er grote groepen vrouwen langs de weg zitten: ze wachten op een vrachtwagen die ze ronselt voor werk, voor het spreekwoordelijke hongerloon.

Het is werkelijk shockerend wat deze film laat zien aan uitzichtloos vrouwenleed. Heel mooi allemaal, deze hervormingen van de jonge koning van Marokko, maar de realiteit is dat de nieuwe wetgeving geen invloed heeft op de levens van heel veel vrouwen.

De korte Marokkaanse film Amal van Ali Benkirane is een portret van een jong meisje op het platteland dat ervan droomt om dokter te worden. Ook zij zit gevangen in de sociale ongelijkheid die vrouwen in de Arabische wereld treft. Na het behalen van haar schooldiploma moet ze haar moeder in huis helpen, het leven en de loopbaar waar ze van droomt is onbereikbaar geworden.

Belangrijk doel van dit festival is om te laten zien wat er leeft in de Arabische wereld, op politiek, sociaal en cultureel gebied. Maar ook om te ontsnappen aan clichébeelden van de Arabische samenlevingen. Toch laat menig film zien dat veranderingen lang duren, en bijvoorbeeld de positie van de vrouw nog steeds een onderdanige is in de mannenmaatschappijen van de Arabische wereld.

Dejima

De tweede editie van het Dejima Japanese Film Festival toont een selectie van recente Japanse films, met de nadruk op films met een experimenteel en provocerend karakter. Het Rotterdams filmfestival is eigenlijk de enige plek buiten dit festival waar dergelijke Japanse films vertoond worden, terwijl de jaarlijkse filmproductie in Japan bijna 300 films bedraagt.

The Whispering of the Gods

De hausse in Japanse horrorfilms wordt voornamelijk door middel van dvd verspreid. We worden wel opgescheept met inferieure Amerikaanse remakes van deze horrorfilms in onze bioscopen. De openingsfilm The Whispering of the Gods geeft meteen al een indicatie van het kaliber films wat vertoond gaat worden. Het is een controversieel drama vol geweld en seksueel misbruik van jongen mensen in een geïsoleerde christelijke gemeenschap.

Shockerend is de productie zeker, want de priesters gebruiken op een meedogenloze wijze jonge mensen voor hun seksueel plezier. De film is doordesemd met een akelige zwarte humor, of is dat de blik van de westerling? Het is in ieder geval een meeslepend duistere visie op ontspoorde seksualiteit. Dat de film een grote hit in Japan schijnt te zijn, maakt het allemaal nog verontrustender.

Dat er meer van dergelijke films in het programma zitten, bewijst de titel I Am An SM Writer, over een schrijver die inspiratie put uit sadomasochistische vastbind-scènes die voor zijn schrijftafel plaatsvinden. Tokyo Zombie is dan weer een anarchistische horrorkomedie, een veelbelovende omschrijving die nieuwsgierig maakt. Er zitten ongetwijfeld verrassende meesterwerkjes in dit festivalprogramma, maar je moet wel een sterke maag hebben, met al dat seks en geweld.

Holland Animation Film Festival, 1 t/m 5 nov in Filmtheater 't Hoogt, Camera/Studio en Theater Kikker in Utrecht. Informatie

Cinéma Arabe 1 t/m 15 movember in Amsterdam, 2 t/m 8 in Cinescope in Almere, 5 nov Plaza Futura in Eindhoven, 9 t/m 12 nov in Lux Nijmegen, 10 t/m 15 nov in 't Hoogt in Utrecht. Informatie

Amsterdam, Het Ketelhuis 3-5 november; Rotterdam, Cinerama 8-11 nov; Utrecht, Louis Hartlooper Complex, 10-12 nov. Informatie

- - - - - - - - - - - -

Reacties:

  .

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Naar boven

Zwarte Kat

hghg