An Inconvenient Truth

De mensheid leeft op een tijdbom. Als de grote meerderheid van de wetenschappers gelijk heeft, rest ons slechts tien jaar om te voorkomen dat de aarde in de ban komt van een golf aan extreme weersomstandigheden met overstromingen, droogte, epidemieën en dodelijke hittegolven. Een catastrofe die we zelf veroorzaken.

door Ulrik van Tongeren

De man die ooit voor een kort moment president van de Verenigde Staten was, Al Gore, is het middelpunt van een belangrijke documentaire over het broeikaseffect. Staande in een kleine studio voor een publiek presenteert Gore de feiten met behulp van grafieken, foto’s, kaarten en andere hulpmiddelen.

Zijn slotconclusie luidt dat als de regeringen niet snel wat gaan doen aan de uitstoot van CO2, onze geliefde planeet ten onder gaat. Gore is er wel van overtuigd dat wereld te redden valt, maar dan moet de politieke wil aanwezig zijn.

Kijk, het is natuurlijk geen verrassend nieuws dat de aarde gevaar loopt. Een ieder die zich een beetje in de feiten verdiept heeft, moet ondertussen tot dezelfde conclusie gekomen zijn. Belangrijk is wel dat deze feiten onder de aandacht van een groot publiek gebracht worden. An Inconvenient Truth doet dit op een toegankelijke en intelligente wijze.

Broeikaseffect

Wat is het broeikaseffect? Het opwarmen van de aarde wordt veroorzaakt door de uitstoot van CO2 en andere gassen, die ervoor zorgen dat er een dikke deken ontstaat die de hitte van de zon vasthoudt. Met een verdere toename van de gassen wordt de aarde zodanig verwarmd dat er klimatologische veranderingen plaatsvinden, wat leidt tot orkanen en andere natuurrampen.

Deze gassen worden door de mens uitgestoten door het verbranden van fossiele brandstoffen. Auto’s en industrieën zijn de grote boosdoeners. De kap van bossen en het verdwijnen van landbouw maken het allemaal erger. Er is geen serieuze wetenschapper die deze feiten tegenspreekt, er zijn wel opiniemakers en politici die niet te overtuigen zijn, en natuurlijk de Bush-regering die knoeit met wetenschappelijke rapporten en klimaatconferenties negeert.

Toen de film in Amerika in première ging, riep dat tegenstrijdige reacties op. Sommigen zagen de documentaire als een poging van Gore om politiek aan de bak te komen. Feit is wel dat Gore al dertig jaar met deze materie bezig is, en sinds 1989 tijdens duizenden bijeenkomsten zijn thesis heeft gepresenteerd. Het is juist zijn bevlogenheid in deze zaak, zijn intelligentie en droge humor die opvallen.

Anderen vreesden dat het ook zoiets als preken voor eigen parochie zou zijn. Dit omdat voornamelijk mensen die toch al overtuigd zijn van de dramatische feiten de film zouden gaan zien. En dan waren er ook nog de filmjournalisten die hun lezers smeekten dat ze de filmvoorstelling absoluut moesten gaan bezoeken. Linda Cook van de Quad City Times: "Alstublieft, onafhankelijk van uw politieke voorkeur, of afwezigheid hiervan, ga deze film zien."

Smeltwater

De feiten die op een nuchtere manier gepresenteerd worden zijn trouwens niet mis. Foto's en filmbeelden van smeltende poolkappen en gletsjers, en geanimeerde computerbeelden tonen wat er gebeurt als een groot deel van het poolijs zou smelten door de gevolgen van het broeikaseffect. Onder andere Manhattan, Calcutta, San Francisco en Nederland zouden onder water komen te staan. Met de uitsmijter, het monument van het World Trade Center dat langzaam in zee verdwijnt, scoort Gore een emotioneel punt.

De filmmakers onder leiding van regisseur Davis Guggenheim waren niet bang om ook op de sentimenten van de kijker in te spelen. En dat is op een geraffineerde manier gedaan, vooral doordat ze het persoonlijke verhaal van Al Gore in het betoog verwerkt hebben. Zo komen we te weten dat de zuster van Gore als kettingrookster aan longkanker overleed, en dat de vader van Gore, die tabaksboer was, hierna besloot om te stoppen met de teelt van het dodelijke kruid.

Wat Gore hiermee bedoelt, is dat we consequenties uit ons gedrag moeten trekken. Daarom is het persoonlijke element zo belangrijk in de documentaire en worden we ook omstandig als kijker hierop aangesproken. De boodschap dat wij bewoners van deze planeet ook een verantwoordelijkheid hebben en zelf wat kunnen doen tegen de opwarming van de aarde. Dat we niet uitsluitend kunnen rekenen op de doortastendheid van onze regeringen en politici. Daarom eindigt de film ook met tien tips die kunnen helpen tegen uitstoot van carbon dioxide. Plant een boom is daarvan de mooiste.

Gore spaart zijn eigen land en bewoners niet, als grootste vervuiler en energievreters van de wereldbevolking. Dat maakt hem moedig en bijna heroïsch. Hoewel hijzelf aangenaam met zijn beide benen op de grond blijft. Het gaat Gore om de ernst van de situatie; het voortbestaan van de menselijke beschaving, niet om persoonlijke roem, mogen we hopen. 

An Inconvenient Truth; draait vanaf 11 oktober in België en vanaf 12 oktober in Nederland. Verdere informatie