Ravage
Digitaal 10 maart 2006 ![]() ![]() |
|
|
Syriana toont machinaties oliewereld Merkwaardig dat Syriana, een van de opmerkelijkste Amerikaanse politieke films van de afgelopen jaren, voor zo weinig deining heeft gezorgd in de Verenigde Staten. Misschien komt dat omdat het vooral een 'moeilijke' film is, een tamelijk complexe politieke thriller over olie, terrorisme, geld en macht. tekst Ulrik van Tongeren Regisseur en scenarist Stephen Gaghan belichtte met zijn scenario voor Traffic van regisseur Steven Soderbergh uit 2000 al de verslaving aan drugs. Zijn Syriana gaat over de verslaving aan olie. Losjes gebaseerd op de memoires van het boek 'See No Evil' van ex-CIA agent Robert Baer, die dienst deed als adviseur voor de film, heeft de film vier overlappende verhaallijnen. Zo'n twintig personages bevolken de drukke plot; de Arabieren vertegenwoordigt door sjeiks en potentaten, CIA agenten, corrupte advocaten en overheidsbeambten en voorbestemde zelfmoordterroristen. Allen vechtend over de in snel tempo verdwijnende olievoorraad. Er zijn geen duidelijk gedefinieerde helden of slechterikken, er is zeker geen objectief perspectief op het verhaal en al helemaal geen bevredigende eindconclusie. Als toeschouwer is het bovendien handig om enige parate kennis te hebben van de politieke verhoudingen in het Midden-Oosten en de machinaties van de oliemaatschappijen. Toch zijn er leidraden te ontwarren zoals de exploitatie van de zwakken door de machtigen, de grenzeloze corruptie van de Amerikaanse oliemaatschappijen, en de onstilbare machtshonger van de Amerikaanse regering. Het geeft dan ook niet dat de film meer vragen opwerpt dan beantwoord kunnen worden in twee intense uren. De belangrijkste verhaallijn speelt zich af in een fictieve Arabische oliestaat waar een progressieve troonopvolger doelwit lijkt te worden van de CIA. Deze organisatie bewaakt natuurlijk gretig de belangen van de oliemaatschappijen. Een aantal bekende acteurs die imponerend realistisch hun rollen vervullen, geven de overige verhaallijnen houvast. George Clooney speelt een bijna gepensioneerde CIA agent die klem zit tussen de Amerikaanse regering en Arabische booswichten. Matt Damon is een ambitieuze financiële consultant die de dood van zijn zoontje aangrijpt om hogerop te komen. Maar vooral Jeffrey Wright excelleert als een advocaat die perfect de ambiguïteit belichaamt van een in essentie fatsoenlijke advocaat die bezwijkt voor de verleiding van de macht.
Omdat de film zo overvol met informatie zit en de handeling zich in vrij korte scènes ontvouwt, wordt een intense concentratie gevraagd. Syriana lijkt soms op een puzzeltocht in een oneindige doolhof. Toch zitten er zoveel rake observaties in die ervoor zorgen dat de toeschouwer zelf connecties maakt. En uit die dwarrelende feitenmassa zelf tot een analyse van de staat en dreigende toekomst van de wereld kan komen. Er zijn op het moment weinig films met een dergelijke krachtige punch. Dat de film gemaakt kon worden, kan voor een belangrijk deel op het conto van George Clooney geschreven worden. En dat Clooney zijn aanzienlijke invloed en financiële macht aanwendt om dergelijke projecten mogelijk te maken, verdient bewondering. Hij kwam in zijn talrijke mediaoptredens de afgelopen weken enigszins als een ijdeltuit over. Het bemachtigen van de Oscar voor beste bijrol zal dat bestendigen. Het zij hem vergeven. Syriana nu in de bioscoop. - - - - - - - - - - - - -
hghg
|