●
Ravage ●
Archief
● Overzicht
2004 ● Overzicht
#9
Uit: Ravage #9 van 2 juli 2004
Subversie versus Amerikaanse droom
In de film Amrican Splendor is de leefwereld van underground-striptekenaar Harvey Pekar het industriële landschap van de grauwe stad Cleveland. Een dergelijke naturalistische weergave is een zeldzaamheid in de Amerikaanse cinema.
De Amerikaanse film 'American Splendor' van het regisseurskoppel Robert Pulcini en Shari Springer is een semi-documentaire biografie over het leven van de underground-stripschrijver Harvey Pekar. Het is een portret van een eenzame buitenstaander die met zijn autobiografische stripverhalen over zichzelf en zijn omgeving, een schijnbaar uitzichtloos leven leidt aan de rafelranden van het burgerlijk bestaan leidt.
De film is een fascinerende mengeling van fictie en documentaire. Paul Giamatti speelt de 'fictieve Harvey'. De echte Harvey Pekar duikt op in het documentaire gedeelte en als vertelstem, gelardeerd met tekeningen uit de strips en archiefbeelden van Harvey van zijn optredens in de Late Show van David Letterman. Want Harvey was tussen 1986 en 1988 acht keer te zien in deze tv-show, waarbij zijn subversieve politieke openhartigheid gretig werd uitgebuit door Letterman.
American Splendor bestrijkt het grootste deel van Harvey's leven en switcht heen en weer tussen heden en verleden. We zien hoe hij zijn dagen als kantoorklerk in een veteranenziekenhuis slijt, zijn hunkering naar een zinvol bestaan en hoe hij aan zijn schrijversbestaan begint. Maar ook hoe hij in contact komt met geniale stiptekenaar Robert Crumb die zijn werk zou illustreren.
De film roept in deze scènes herinneringen op aan het boek 'Post Office' van Charles Bukowski, waarin het samensmelten van het schrijverschap en uitzichtloze klerkenbestaan evenzeer geniaal wordt getekend. Maar het kloppende hart van de film is toch het liefdesverhaal tussen hem en zijn neurotische, new-age-achtige vrouw Joyce Brabner.
Paul Giamatti en Hope Davis spelen dit delicate verhaal briljant en zonder sentimentele uitglijers. Harvey's leefwereld is het industriële landschap van de grauwe stad Cleveland. Een dergelijke naturalistische weergave is een zeldzaamheid in de Amerikaanse cinema.
In de woorden van Pekar is het dagelijkse leven een behoorlijk complexe zaak. De film over hem en zijn strips gaan over de pijn en teleurstellingen van de kleine man die zoekt naar de zin van het leven en naar de liefde, zonder te vervallen in jankerig slachtofferschap.
Deze levenshouding wordt geïllustreerd met het stripboek 'Our Cancer Year', dat Pekar samen met zijn vrouw schreef over zijn strijd tegen de kanker. Pekar is als het ware de held van de mensen die worstelen met een ernstige ziekte. Tegelijk geeft hij alle creatieve mensen die vastgelopen zijn in werk zonder toekomstperspectief hoop, een uitweg om zich te ontplooien en te overleven en misschien wel beroemd te worden.
Daarom is de titel American Splendor van zijn stripverhaal en de gelijknamige film beslist geen ironisch etiket. Zelfs Harvey Pekar leeft zijn eigen tegendraadse, subversieve versie van de Amerikaanse droom.
Niet voor niets is hij ook een bewonderaar van het werk van de Amerikaanse schrijver Theodore Dreiser. Dreiser was niet alleen de belangrijkste chroniqueur van die bedrieglijke en gevaarlijke Amerikaanse droom, maar ook de onbetwiste meester van de verloren gegane kunst van het naturalisme.
Ulrik van Tongeren