● Ravage   ● Archief    ● Overzicht 2004    ● Overzicht #9


Uit: Ravage #9 van 2 juli 2004

Dierenrechten uit het isolement

Misschien lukt het ze een platform te creëren waar mensen zich toe wenden als ze zich actief in willen zetten voor de dieren. Misschien zal er binnen de dierenrechtenbeweging meer ruimte ontstaan voor onderlinge communicatie en discussie. Hoe de toekomst er ook uit zal zien, één ding is duidelijk: Change wil méér zijn dan alleen een dierenrechtenmagazine.

Het eerste nummer van Change is in omloop. Het Nederlandstalige dierenrechtenmagazine liet in mei van dit jaar voor het eerst van zich horen op de Pinksterlanddagen in Appelscha. Hoewel het blad zelf nog bij de drukker lag, werd bij wijze van presentatie een film vertoond en was er gelegenheid voor discussie.

De inzet is hoog. Change hoopt de dierenrechtenbeweging in Nederland en België een platform te kunnen bieden. Op deze manier wil ze de dierenstrijd toegankelijker maken en mensen stimuleren om tot actie over te gaan.

Onvrede

Het idee is ontstaan uit onvrede rondom de grote dierenwelzijnslobby. Door zich te concentreren op onbeduidende veranderingen in het lijden van dieren wordt de werkelijke keuze volgens Change uit het oog verloren. Dit is de keuze tussen wel of geen dieren gebruiken. Het dierenrechten magazine wil zich zo breed mogelijk oriënteren, zonder daarbij een compromis te sluiten.

,,De keuze om actief te worden binnen de dierenrechtenbeweging hoeft zich niet te beperken tot twee uitersten, namelijk het schenken van donaties aan grote lobbyorganisaties als de Dierenbescherming enerzijds of deelname aan radicale acties van het DBF anderzijds'', vertelt Theo Ottens, een van de medewerkers van het blad.

Wat Ottens betreft worden er dan ook meer legale en laagdrempelige acties georganiseerd, zoals het uitdelen van flyers en het houden van demonstraties. ,,Er moet meer waardering komen voor dergelijke acties.'' Het blad besteedt aandacht aan zowel legale als illegale acties, waarbij het opvalt dat illegale acties groter in aantal zijn en de legale acties breder worden uitgediept met interviews.

Kritiek

Naast achtergrondverhalen is er ook ruimte voor kritiek op de dierenrechtenbeweging. Opvallend is de ingezonden brief van een medewerkster van een fretten & marteropvang die de bevrijdingsacties van nertsen met lede ogen aanziet.

Ze schrijft dat veel nertsen na hun vrijlating van het DBF zich niet kunnen handhaven in de natuur: 'Zelfs als een nerts zou overleven in het wild dan zullen ze de andere marterachtige in dat gebied bedreigen, puur uit het feit dat ze sterker zijn dan 'onze' inheemse marterachtigen.'

Dit moet de lezer van Change aan het denken zetten, maar op de voorlaatste pagina van het blad wordt deze alweer in de gelegenheid gesteld een boekje te kopen met als titel 'Ontkrachting van de mythes rondom grootschalige nertsenbevrijding.'

Kritiek wordt tevens geuit in een column van Geert Waegemans, een dierenrechtenactivist uit België, die waarschuwt voor het superioriteitsdenken en 'diegene die dierenrechten zien als een 'zuiverheidsstrijd' voor het individu.' Dierenrechtenactivisten moeten volgens hem kritisch naar zichzelf blijven kijken en zich niet blindstaren op hun eigen deelstrijd, al is die nog zo belangrijk.

Dierenrechten

,,Het losmaken van discussie binnen de dierenrechtenbeweging behoort tot een van onze prioriteiten'', zegt Ottens. ,,Doorgaan op de huidige dogmatische weg zonder kritiek te durven uiten op elkaar zal nooit leiden tot verbetering.''

En die verbetering is volgens Ottens hard nodig. ,,Je moet het jezelf aantrekken dat veel mensen zich actief in willen zetten voor dieren, maar dit niet doen omdat ze zich niet thuisvoelen in de dierenrechtenbeweging. Ook het feit dat het beeld van deze beweging volledig wordt bepaald door acties van het DBF is terecht een punt van kritiek.''

Centraal in Change staan de dierenrechten. Voor het nieuws van gematigde organisaties die zich bezighouden met het dierenwelzijn, zoals de roep om de transportduur naar het slachthuis te verkleinen of het beschikbaar stellen van een tennisbal aan een proefdieraapje, is echter geen plaats.

Ottens: ,,Deze organisaties die zeggen voor het dierenwelzijn staan, dragen bij aan het idee dat je dieren mag gebruiken en dat we er maar het beste van moeten maken. Terwijl de mensen die namens hen folders uitdelen op straat er mogelijk ook andere ideeën op nahouden en net zo goed tegen elke vorm van dierenexploitatie kunnen zijn. Ook die mensen proberen we te bereiken met ons magazine.''

Haalbare eisen

Het is duidelijk dat Change de lat hoger legt dan menig andere organisatie die zich sterk maakt voor het bestrijden van het omvangrijke dierenmisbruik.

Sjoerd van de Wouw, beleidsmedewerker van Wakker Dier, is weinig geïnteresseerd in de tegenstelling dierenrechten en dierenwelzijn. ,,Deze discussie staat heel ver weg van de mensen op straat, en die willen wij juist bereiken. Ik ben van mening dat acties voor het dierenwelzijn ook bijdragen aan de dierenrechten.''

Wakker Dier distantieert zich van de illegale acties waar Change over bericht. ,,De acties die wij voeren zijn altijd legaal en dat is volgens ons ook het meest effectief.'' Van de Wouw benadrukt daarbij dat Wakker Dier haalbare eisen probeert te stellen en de afgelopen tijd succesvolle resultaten heeft geboekt. Zo hebben alle supermarkten en verschillende producenten toegezegd over te schakelen op scharreleieren.

Dat ook scharrelkippen geen geweldig leven hebben en velen van hen nog steeds in donkere hokken opgesloten zitten, vindt ook Van de Wouw betreurenswaardig. ,,Maar nu kunnen in ieder geval dankzij deze campagne ongeveer 5 miljoen kippen uit hun kooien en ondergebracht worden in stallen met legnesten, zitstokken en strooisel.''

Toegankelijk

Eén van de mensen die het magazine Change heeft aangevraagd is Maarten van Leyden. Van Leyden was ruim twee jaar geleden nog regelmatig actief binnen de dierenrechtenbeweging. Hij liep vooral mee met kleinschalige demonstraties die tot zijn grote verdriet in de loop der tijd steeds minder vaak werden georganiseerd.

Van Leyden zegt behoefte te hebben aan een blad met een open karakter dat ,,niet alleen geschikt is voor een breder publiek, maar ook meer de diepte ingaat.'' Van Leyden vindt dat Change op de goede weg zit, maar is tegelijkertijd van mening dat er nog steeds teveel aandacht is voor eenzijdig actienieuws, iets dat hij ,,na twee keer lezen wel heeft gezien.''

Desondanks hoopt Van Leyden dat het blad bij kan dragen aan een betere mentaliteit binnen de actiescene. ,,Ik vind dieren bevrijden helemaal geen slecht idee, maar het is niet iets voor mij. Er zijn nu naar verhouding te weinig openbare legale demonstraties en acties. Ik mis een toegankelijke beweging, zoals men gepoogd heeft op te bouwen rond het proefdiercentrum BPRC, maar die nooit echt van de grond is gekomen.''

Mensen

Het cynisme rond het feit dat enkel mensen die het financieel goed hebben zich druk kunnen maken over dierenrechten, is Ottens een doorn in het oog. ,,Er zit natuurlijk een kern van waarheid in, maar in feite geldt dat voor vrijwel iedere actiebeweging in het Westen.''

Toch is dit een punt van kritiek waar dierenrechtenactivisten vaker mee te maken krijgen dan andere activisten. Want waarom zou je als rijke westerling prioriteiten stellen aan dieren als er overal elders mensen worden uitgebuit?

Ottens: ,,Dierenrechten zijn niet per definitie ondergeschikt aan mensenrechten. Dit standpunt wordt ons vaak verweten. Wij zijn tegen de onderdrukking van álle levende wezens. Natuurlijk verschillen dieren van mensen, maar mensen kun je ook niet altijd met elkaar vergelijken. Wij gaan uit van het beginsel dat iedereen recht heeft op vrijheid. Mijn hart ligt meer bij de dierenrechten. Maar godzijdank zijn er ook mensen bezig met mensenrechten!''

Uitsluiting

In het magazine zal volgens Ottens het bredere politieke kader nooit overheersen. ,,Ook mensen die nog geen duidelijke politieke ideologie aanhangen, moeten zich tot het blad aangetrokken voelen. Het is verkeerd om mensen uit te sluiten die alleen met dieren bezig zijn en verder nog geen idee van een anti-kapitalistische anarchistische samenleving hebben ontwikkeld.''

Toch gaat hiermee het politieke aspect van Change niet verloren. ,,Indien iemand die ons een brief stuurt zich in eerdere artikelen heeft uitgelaten voor de onderdrukking van mensen, dan zullen we diens bijdrage niet plaatsen in het blad. Je moet consistent zijn en een sterke boodschap overbrengen. Die boodschap wordt erg zwak wanneer deze afkomstig is van iemand die er rechtse ideeën op nahoudt.''

Hoe de idealen van Change precies zullen uitpakken is nog niet geheel duidelijk. ,,We hebben contact met een aantal scholieren die het blad willen verspreiden. Dit zijn er nog veel te weinig. Wij denken namelijk dat het potentieel die daar ligt enorm groot is. Ook verspreiden we het magazine via boekhandels en abonnees.''

Irene van der Eijk

Change is te koop in de betere boekhandel of te bestellen: Change dierenrechten magazine, Postbus 3607, 1001 AK Amsterdam. E-mail: change@hypocrisy.org

De acties van Wakker Dier zijn te bezichtigen op: www.wakkerdier.nl

Naar boven