Uit: Ravage #6 van 30 april 2004

Idealen in uitvoering

Hoewel de beoogde cultuuromslag niet gerealiseerd is, heeft Omslag de afgelopen tien jaar talloze initiatieven en projecten van de grond gekregen. Op 17 april hield ze een open dag om haar jubileum te vieren.

In de ruime tuin van het Eindhovense klooster, waar Omslag samen met een aantal andere maatschappelijke organisaties onderdak vindt, genieten honderd belangstellenden van de stralende, zeer warme zaterdag. Mede door het heerlijke weer lijkt de kloostertuin op deze open dag een beetje op het paradijs dat Omslag voor Nederland en de rest van de wereld als ideaal voor ogen staat.

Als werkplaats voor duurzame ontwikkeling werkt Omslag aan een cultuuromslag op het gebied van milieu, natuur, economie, cultuur, werk, solidariteit en vrede. In het belang van alle wereldbewoners. Omslag wil mensen en verschillende organisaties en actiegroepen op dit terrein samenbrengen, informeren en enthousiast maken voor vernieuwende ideeën en idealen die liefst in praktijk worden gebracht of uitgeprobeerd.

Zelf was Omslag de afgelopen tien jaar op vele terreinen actief. Ze importeerde de internationale Niet-Winkeldag tegen het ongebreidelde consumeren en nam het initiatief tot de Wereldmaaltijden. Omslag organiseert bijeenkomsten waar 'denkers, doeners en zoekers' elkaar spreken, informeren en inspireren en zet projecten op voor 'anders leven, wonen en werken'.

Ook was Omslag mede-grondlegger van het Museum voor Vrede en Geweldloosheid, voert ze actie voor een nucleair-vrije wereld, werkt mee aan auto-vrije dagen en keert ze zich tegen de sollicitatieplicht en strijdt voor erkenning van onbetaald werk. Bovendien is Omslag vraagbaak voor de media op het gebied van duurzame ontwikkeling en geeft zij het tijdschrift ZOZ uit. Hierin staan elke twee maanden allerlei initiatieven op het gebied van duurzame ontwikkeling.

Creatief proces

Omslag werd in 1994 door drie mensen die elkaar kenden van De Kleine Aarde opgericht. De huiskamer van een van hen, Marta Reesink, gebruikten ze als kantoor. De bedoeling was om verschillende thema's en groepen die daarmee bezig zijn met elkaar te verbinden. Uitgangspunt was het idee dat elk mens recht heeft op een rechtvaardig bestaan. Omslag wilde de krachten bundelen en zo de aarde een betere planeet voor iedereen en voor de natuur te maken.

Zo'n 350 mensen werden aangeschreven met de vraag wat zij van een nieuwe organisatie vonden en of zij daar behoefte aan hadden. ,,Er kwamen veel enthousiaste reacties terug'', zegt Martha Reesink. ,,Dat was een goede motivatie om door te gaan.''

In het begin hadden ze nog veel tijd om dingen uit te denken. Later werd alles hectischer en was er minder tijd en ruimte voor het creatieve proces. Toch is de inmiddels uit acht mensen bestaande vaste ploeg van Omslag nog veel met nieuwe dingen en ideeën bezig. Naast de vaste ploeg heeft Omslag veel vrijwilligers en een grote groep donateurs die hen financieel steunt.

Linux

In de kloostertuin zijn op deze open dag mensen uit allerlei delen van het land aanwezig. Computerdeskundige Joost Kooij uit Eindhoven kent Omslag van ZOZ en via een vriendin. Die wist van Joost z'n kennis af van het open-source besturingssysteem Linux.

Omdat Omslag wilde overstappen op deze vrije software bracht ze Omslag en Joost met elkaar in contact. Uitgangspunt achter Linux is dat iedereen toegang moet hebben tot informatie en de technieken om deze te verkrijgen. Door hier gezamenlijk aan te werken kan iedereen geven naar vermogen en nemen naar behoefte.

Volgens Joost werken veel mensen uit de computerwereld ,,die erg slim zijn en veel geld verdienen'', vrijwillig en onbetaald mee aan de ontwikkeling van deze vrije software. ,,Van Microsoft, het gangbare besturingssysteem voor computers, weet alleen Microsoft zelf hoe het werkt. Het 'recept' hiervan is niet open en vrij voor iedereen beschikbaar, bij Linux wel.''

Linux is een reactie op het opdelen van intellectueel 'eigendom' in handen van een kleine groep. Zij wil de intellectuele goederen veralgemeniseren, voor iedereen bereikbaar maken en iedereen daarin laten meedenken en meedelen. In deze ideeën kan Omslag zich uiteraard goed vinden.

Consuminderen

Jet van Holten, AOW-ster en voormalig kantoor-medewerkster uit Bolsward, weet niet meer precies hoe ze in Omslag geïnteresseerd is geraakt. Ze denkt via de vredesbeweging. Ze vindt Omslag een uitstekende organisatie, vooral omdat ze allerlei acties en groepen met elkaar in verbinding brengen.

Van Holten was onder andere mede-organisator van een Wereldmaaltijd. Ook maakte ze deel uit van het eco-team. Hiervoor kwam zij met een klein groepje eens in de veertien dagen bij elkaar om na te denken en te praten over alternatieve energie, ecologisch inkopen ('consuminderen') en soortgelijke onderwerpen.

Van Holten heeft inmiddels een zonnepaneel op haar balkon staan, koopt tweedehands kleding en rijdt geen auto. Zij doet zelden mee aan acties, maar maakt wel reclame voor de ideeën van Omslag, onder andere door stickers en posters te verspreiden.

Demonstratie

Annemieke Voorn werkt op een buitenschoolse opvang in Amstelveen. Ze is samen met haar zus naar deze open dag gekomen. Haar zus is op ZOZ geabonneerd en houdt haar regelmatig op de hoogte van wat er aan de gang is op actiegebied. ,,Dan sta je opeens op de Dam te demonstreren'', zegt Voorn. ,,Vaak weet je pas achteraf dat er een demonstratie is geweest. Dus ben ik blij met de informatie in ZOZ.''

Voorn liep onlangs nog mee in de demonstratie tegen de bezetting van Irak en is nu bezig met gentech vrij voedsel, vrede en de zeehondenjacht in Canada. ,,Voor de zeehonden haal ik handtekeningen op, maar heb nog niet de ambassade rood gespoten. De kinderen van mijn school helpen ijverig mee. Ik ben druk bezig met allerlei soorten acties die me aanspreken.''

Wel vindt Voorn het jammer dat ze vaak niet betrokken is bij de gedachtenwisseling voorafgaande de actie. ,,De demonstranten hangen meestal als los zand aan elkaar. Alleen de organisatie heeft vat op het programma. Terwijl het goed zou zijn om vooraf met je plaatsgenoten of mensen uit andere plaatsen te overleggen over bijvoorbeeld de tekst op de spandoeken en hoe je als deelnemers de actie kunt (helpen) opzetten. Deze samenwerking mis ik.''

Hergebruik

Jan Vugts uit Tilburg kent Omslag al een jaar of vijf, zes. Hij las een oproep in ZOZ en werd een jaar lang betaald medewerker. Vugts, die de economie van ontwikkelingslanden heeft bestudeerd, is bestuurslid en moet proberen de ID-banen voor Omslag te behouden en meedenken over de plannen en activiteiten.

Vugts werkte onder andere mee aan Utopia, een dag waarop allerlei organisaties zich konden presenteren. Hij begeleidde een tweeweekse bustour langs allerlei woon-werk initiatieven, zoals communes, biologisch-dynamische boerderijen en kraakpanden.

Ook organiseerde Vugts een cyclus informatiebijeenkomsten over thema's als armoede en globalisering. ,,Er werden mensen uitgenodigd die hiermee bezig zijn en het publiek kon met hen in discussie gaan. Ook gaven we readers over deze onderwerpen uit.''

Na een jaar kon Omslag hem niet meer betalen en hield hij op met dit werk. ,,Ik heb nu een eenmanszaak, Bureau Verantwoord. Ik werk aan anders-globaliserng en eerlijke handel'', vertelt Vugts. ,,Ik bedenk projecten en activiteiten die ik met andere organisaties probeer uit te voeren, of ik werk in opdracht van een organisatie. Op dit moment organiseer ik bijvoorbeeld samen met het solidariteitsfonds XminY een symposium over de neo-liberale economie.''

Volgens Vugts heeft Omslag een belangrijke functie in het verspreiden van de informatie over acties en wat er verder speelt op het gebied van solidaire economie, vrede, anders-globalisering en dergelijke. Wel meent hij dat Omslag haar principes van hergebruik te ver doorvoert wat betreft computers. ,,Ze zouden de computers wat sneller moeten vervangen en modernere moeten gebruiken. Op die oude valt niet goed te werken.''

Irene Kosman

Het bezoekadres van Omslag is Hoogstraat 301a in Eindhoven. Als je Omslag wilt bezoeken, bel dan eerst 040-2910295. De medewerkers hebben alleen tijd voor jou als je vooraf een afspraak hebt gemaakt of wanneer er activiteiten zijn. Omslag: Postbus 81, 5600 AB Eindhoven. Website: www.omslag.nl

Naar boven