● Ravage   ● Archief    ● Overzicht 2004    ● Overzicht #12

Cool! slaat de plank mis

Tijdens, voor, rond en na het jaarlijkse Nederlandse Film Festival wordt een enorme stroom films voor de leeuwen gegooid. Eindelijk sijpelt er weer wat sociale problematiek door in het materiaal.

ER WORDEN gedurende het filmfestival dat op 22 september van start gaat maar liefst 180 nieuwe producties vertoond. Begeleid met talkshows, seminars en andere praatfestijnen. Misschien wordt 2004 een gedenkwaardig jaar voor de Nederlandse film. Eindelijk sijpelt er weer eens wat sociale problematiek door in het materiaal.

Zoals Cool! van regisseur Theo van Gogh, een film die werd opgenomen in opdracht van de Glen Mills School in Wezep, een tehuis voor moeilijk opvoedbare jongens. Jawel, eindelijk worden we binnen geleid in de wonderlijke wereld van de criminele jongeren, die in de film en in de hedendaagse realiteit voor een belangrijk deel van allochtone afkomst zijn.

VAN GOGH heeft samen met zijn scenaristen Theodor Holman en Gijs van de Westelaken, de film opgezet als een spannend bedoelde thriller. Het geheel wordt door rapnummers aan elkaar verbonden. Het docudrama-achtige deel over het reilen en zeilen in dat heropvoedingsgesticht is tamelijk interessant, maar ook veel te summier uitgewerkt. Er wordt uitvoerig getoond dat zo'n heropvoeding op een bijna militaire leest is geschoeid. Maar wat nou precies de methodiek en ideologie van dit heropvoeden is wordt niet duidelijk gemaakt.

Als de film op scholen vertoond gaat worden met de bedoeling een discussie aan te wakkeren, dan moet er toch echt iemand van de Glen Mills School bij zijn om toelichting geven. Vreemd dat de filmmakers de sociale omstandigheden waaruit het criminele gedrag voortkomt niet tonen. In de film houden de jongeren zich vooral bezig met het nobele ambacht van bankroven, terwijl bijvoorbeeld het molesteren van oude vrouwen die zojuist geld gepind hebben hun stiel is.

Jammer ook dat de film gierend uit de bocht vliegt als thriller. Kostelijk is zeker de rol van Johnny de Mol als bendeleider, geloofwaardig zeker niet. Hetzelfde kan gezegd worden van Katja Schuurman als gangsterliefje. Het wachten is op de volgende productie van veelfilmer Theo van Gogh, zijn film over de moord op Pim Fortuyn. Wellicht dat dit de gemoederen wél danig zal bezighouden.

EEN ANDER voorbeeld van de maatschappelijke bewustwording in de Nederlandse film is Ellis in Glamourland. Deze komedie van regisseur Pieter Kramer is uniek omdat hier de Nederlandse klassenmaatschappij wordt neergezet. In een tijd dat de regering Balkenende de lagere klassen weer eens op hun plaats zet, kan dat toch echt geen toeval.

Het klinkt niet veelbelovend, Linda de Mol als jonge, werkende moeder die een cursus volgt hoe een miljonair aan de haak te slaan. Toch werkt de film wonderwel. Dat komt omdat de makers een fraaie satire met enige diepgang hebben gemaakt van de verschillende klassen: de patserige nieuwe rijken, de stoffige stramme, oude rijken en het leven in een Haagse volkswijk.

De film is camp, zeg maar nichterig, zonder teveel in karikaturen te vervallen. En dat Joan Collins als cursusleidster en voice-over dienst doet geeft het geheel een lekker ondeugende ondertoon. Filmmakers die commercieel denken, kunnen wel degelijk werk maken dat geen belediging voor de intelligentie is.

WAT HET Nederlands Film Festival ieder jaar zo aandoenlijk en geruststellend maakt is het vertrouwde karakter. Paul Verhoeven mag opdraven om weer eens een selectie van zijn films te begeleiden. Eregast van het jaar is filmmaker Jan van de Velde, die een paar jaar geleden op het festival ook al prominent aanwezig was in het kader van een retrospectief.

De bekende Nederlander die zijn zeven favoriete Nederlandse films voorstelt is cabaretier en acteur Theo Maassen. En er is een retrospectief gewijd aan Nico Crama, een belangrijke figuur in de wereld van de Nederlandse animatiefilm. De serie tv-films onder de noemer One Night Stand gemaakt door jong talent is veelbelovend. Dat zijn leuke dingen voor een breed publiek.

Het festival lijkt zich in toenemende mate te richten op een jong publiek; opvoeden en heropvoeden van de jeugd inzake de Nederlandse film schijnt het motto te zijn. Vorig jaar was 74 procent van de bezoekers jonger dan 35 jaar, 47 procent was zelfs onder de 26 jaar. Interessant om te zien hoe die jongeren reageren op de openingsfilm Simon van regisseur Eddy Terstall. Een film van on-Nederlands niveau over de vriendschap tussen een aan kanker stervende hasjhandelaar en een homoseksuele tandarts.

Ulrik van Tongeren

Naar boven