| - Home - Archief - 1999 |
|
Uit: Ravage #296 van 26 november 1999
In de snelle wereld die Internet heet wordt geld verdiend als water. Beursgenoteerde Internetbedrijven zijn luchtballonnen die miljarden waard schijnen te zijn. Ongeveer 80 procent van de providers in Nederland zijn in handen van transnationals. Is de digitale snelweg nog openbaar? Zijn er nog normale mensen bezig met de 'supplyside' van het Net? We gingen eens op bezoek bij Stichting Antenna.
Voor vele activisten is Antenna de 'Max Havelaar' onder de internet providers (zie woordenlijst). De provider die geen porno of racisme 'host', het huismerk voor politiek correcte internetters. Antenna heeft deze marktpositie niet bereikt door het voeren van uitgekiende marketingcampagnes of het aanbieden van gratis Internet. Antenna, en haar oprichters, zijn de pioniers van het wereldwijde 'maatschappelijke dataverkeer'. In een statige kazerne aan de Groesbeekseweg in Nijmegen bevindt zich sinds kort het hoofdkwartier van Stichting Antenna. Geen hightech kantoor, geen lowtech kabelsalades of piepende en krakende modembanken; gewoon een hoge, zonnige ongetwijfeld een voormalige officiers ruimte waar de zes vaste medewerkers de stichting draaiende houden. De hardware voor het inbellen naar Antenna staat bij UUnet, de sites van de gebruikers ergens op een computer in Denemarken. Antenna Nijmegen is in 1986 opgericht als onafhankelijk onderdeel van een wereldwijde overkoepelende organisatie dat als doel heeft het niet commercieel exploiteren en propageren van technologie onder eigen beheer. Dat Antenna Nijmegen zich met informatie technologie bezig houdt mag voor zich spreken. Antenna was een van de eerste organisaties die de 'kracht van het modem' herkende en in de tachtiger jaren wereldwijd maatschappelijke organisaties (via Bulletin Boards en FIDOnet) elektronisch op gang bracht. Sinds 1990 ook persoonlijke computers (DOS) data kunnen uitwisselen met Unix systemen, kunnen al die, veelal plaatselijke, netwerken ook deelnemen aan het Internet. In Nederland richtte Antenna zich op maatschappelijke netwerken. Veel organisaties liepen achter op ontwikkelingen in de derde wereld. E mail was een onbekend begrip en werd als overbodig en gecompliceerd van de hand gewezen. Dat het contact met de derde wereld via dure telex, telefoonlijnen van prikkeldraad en onbetrouwbare posterijen moeizaam verliep werd op de koop toegenomen. Antenna heeft de elektronische netwerken van Artsen Zonder Grenzen, Greenpeace Internationaal en vele andere organisaties vormgegeven. Hoewel de Internet presentie van deze organisaties niet meer via Nijmegen loopt levert Antenna nog steeds diensten aan deze clubs. In het begin van de jaren negentig verleende Antenna vele organisaties kosteloos voorzieningen voor e mail. In 1993 werd besloten deze diensten zelfvoorzienend te maken. Sindsdien is Antenna tevens feitelijk een Internet provider. Kostbaar Een provider is de portiek tot het Internet. Aan de ene kant biedt ze gebruikers mogelijkheid tot inbellen via een modem, aan de andere kant huurt zij toegang tot de backbone, de levensader van het Internet. De provider levert services; zo regelt de provider het email verkeer van haar gebruikers en de toegang tot nieuwsgroepen. Op haar computer stelt de provider de gebruiker in staat een site te stallen, het visitekaartje van de gebruiker, toegankelijk voor de hele wereld. Ook kunnen op de computer van de provider scripts draaien, programma's die het bijvoorbeeld mogelijk maken te zoeken in een database op een website. Een belangrijk en kostbaar onderdeel van de services aangeboden door een provider is de helpdesk. Voor de verschillende diensten van een provider betaal je abonnementskosten, een gangbaar abonnement (e mail, niewsgroepen, webspace) kost ongeveer 30 gulden per maand. Wanneer jouw account erg veel dataverkeer genereert, ga je daar ook voor betalen. Daarnaast betaal je natuurlijk ook je telefoonabonnement en 'gesprekskosten'. De meeste providers bieden 'landelijke dekking', dat wil zeggen dat je overal tegen lokaal tarief in kan bellen. Op een bepaald moment dreigen je telefoonkosten de pan uit te rijzen, dan kan je overwegen een kabelabonnement te nemen. Dataverkeer gaat vele malen sneller via de kabel, je betaalt geen tikken meer en kan dus de hele dag 'on line' zijn. De kabelboer biedt over het algemeen een zelfde standaardpakket aan services als een 'gewone' provider. Een abonnement bij de kabel kost ongeveer 90 gulden per maand. Het bloed van het Internet is de bandbreedte. Door het toenemende aantal internetaansluitingen en de toenemende snelheid van die aansluitingen (snelle modems, ISDN, kabel) ontstaat er filevorming op de snelweg. Om de zoveel tijd moet een provider meer bandbreedte huren bij een backbone provider. Antenna heeft drie weken geleden zo'n investering gedaan, de sites 'gehost' door Antenna zijn daardoor (voorlopig) weer heel snel bereikbaar. Gratis?
De openbare ruimte is te koop. De bushokjes worden onderhouden door Publex, een GVB gorilla verdiept in het boek "De Mens" brengt je naar het pretpark Artis. Je pleegt een telefoontje, blijk je een hele voetbalcompetitie te financieren. Het 'surfgedrag' van (bepaalde soorten) mensen wordt ook in kaart gebracht. Als je een site bezoekt geef je aardig wat van je identiteit bloot; een aantal praktische dingen zoals het systeem op je computer, de grootte en kleurdichtheid van je scherm, maar ook je IP nummer (tevens het gedeelte van je e mail adres achter de @) en, afhankelijk van je systeem (Microsoft outlook is verdacht), zelfs je hele e mail adres. Al deze informatie is waardevol, wordt gesorteerd, gefilterd en gebruikt om (bijna) persoonlijke reclameboodschappen op jou af te vuren. Als je leest wat (ideële) hackers soms vermogen kan je wel vermoeden dat grote bedrijven ook bij (kleinere) conculegea interessante informatie kunnen kapen. Reclame en informatie over surfgedrag zijn echter niet de enige methoden waarmee providers met hun 'gratis' diensten rijk worden. Veel providers maken gebruik van een proxy server. Een proxy server kan je vergelijken met de cache in je sneuker. Veel bezochte sites worden daarin opgeslagen. Wanneer je die sites opvraagt verschijnt de informatie veel sneller op je beeldscherm en er wordt minder vaak beroep gedaan op de (dure) verbinding met de backbone. Een proxy kan echter nog veel meer, alles kan ingesteld worden. Zo kan 'snelle' informatie (files, beursberichten, mistbanken en andere reclameboodschappen) regelmatig geactualiseerd worden. Ook kan men besluiten bepaalde sites niet op te slaan in deze 'cache'. Het is geen publiek geheim meer dat providers die 'gratis' toegang tot het Internet aanbieden een vergoeding krijgen voor de telefoontikken die via hun dienst geconsumeerd wordt. Zo kan een provider bijvoorbeeld een contract met een krant afsluiten waarin staat dat die krant altijd opgeslagen wordt in de proxy: lekker snel (de advertenties in) de Telegrof lezen, de provider krijgt centjes van de Telegrof. Hoewel actieblad Ravage zelfs bij de klanten van deze provider natuurlijk veel populairder is dan de Telegrof, slaat de proxy Ravage niet op. Het gevolg is dat Ravage via deze provider heel langzaam op je scherm verschijnt, je telefoon staat veel langer aan, de provider wordt door de telefoonmaatschappij per tik betaald... Openbaar? Hoewel providers pas vanaf augustus 2000 verplicht zijn justitie en inlichtingendiensten de mogelijkheid te bieden alle Internetverkeer af te tappen, staan deze kastjes bij bijna alle providers (op kosten van die providers zelf) en zijn ze operationeel. Zo ook bij UUnet, het bedrijf waar Antenna gebruikers inbellen. Overigens zijn alle e mail berichten die je verstuurt voor justitie (en anderen die er kaas van gegeten hebben) leesbaar als een briefkaart. Het devies luidt dan ook: gebruik PGP, ook voor de felicitaties aan je buurvrouw. De huidige stand van zaken maakt het nog niet mogelijk PGP te kraken. PGP versleutelde berichten worden wel, per definitie, opgeslagen door duistere diensten in binnen en buitenland. Laat hun schijven maar lekker vollopen, hoe meer erop staat hoe moeilijker het te zijner tijd wordt de interessante berichten daaruit te vissen... Er heerst een zekere belangenstrijd tussen enerzijds justitie en geheime diensten en anderzijds 'het grote winkelen'. Willen de eersten alle dataverkeer kunnen screenen om terroristen en kinderpornograven te vangen, de e commerce bedrijven willen hun transacties waarmee geld (creditcardgegevens) en bedrijfsinformatie gemoeid zijn afschermen tegen criminelen en conculegea. Voor het zakelijk verkeer op het wereld wijde web (WWW) worden nieuwe methoden ontwikkeld om informatie enigszins afgeschermd te transporteren. Deze methoden zijn natuurlijk ook te gebruiken om in redelijke afzondering op het WWW informatie uit te wisselen die niet voor iedereen bedoeld is. Nieuwsgroepen Voor vele 'nieuwelingen' op het Net zijn nieuwsgroepen een onbekend gegeven. Nieuwsgroepen vind je in je sneuker in het postgedeelte. Je moet bij je voorkeuren een news server aangeven, dat is vaak 'news.providernaam.nl'. Destijds zijn ze in het leven geroepen om bandbreedte te besparen, in plaats van een bericht naar honderd (duizend?) geabonneerden te sturen werden ze 'gepost' (dus niet verstuurd, meer opgeplakt) en konden de mensen die daar behoefte aan hadden dat bericht, of die 'thread' (draad) van berichten opvragen. Nu, ten tijde van geluid en video dat moeiteloos door het net suist, is de bandbreedte voor textbestandjes minimaal te noemen, toch zijn nieuwsgroepen een alternatief voor drukke mailinglists, je postbusje raakt aardig vol van veel nietsnutberichtjes. Je vindt de gekste onderwerpen in deze nieuwsgroepen, van fanclubs, lekkere koekjes, allerlei soorten computerfreaks tot en met bonsaiboompjes. Je kan gewoon lezen, maar je kan je ook in de discussies mengen of een relevante vraag stellen. Adressen van mensen die in nieuwsgroepen posten zijn gewild bij zogenaamde spammers. Als je in je eigen afzendadres een opmerking plaatst (coniglio@nosmac.antenna.nl) en in je signatuur (aan het eind van je bericht) vermelde dat mensen 'nosmac' moeten verwijderen als ze antwoorden heb je dat risico omzeilt. Alleen mensen die kunnen lezen weten hoe jou te antwoorden, niet de robots die ongewenste reclame opsturen. Antenna heeft een aantal specifieke nieuwsgroepen opgezet op het gebied van milieu, vrouwen, derde wereld en ander activisme. Dit Ander Nieuws Netwerk vind je onder de verzamelnaam ann.onderwerp. Niet alle providers geven ze door, je kan vragen of ze dat toch willen doen. Anders zit er niks anders op dan een account bij Antenna te starten. Een andere tendens bij drukke mailing lijsten is het on line archiveren. In plaats van je te abonneren op een mailinglijst dertig mailtjes per dag te krijgen en die dan toch maar niet te lezen kan je alle berichten in, bijvoorbeeld, de kraaklijst lezen op http://www.dvxs.nl/~skwot, wil je je echter mengen in het gekrakeel moet je je echter wel opgeven. Otto Sebastian
Bron: 'Van Bolwerken Tot Netwerken'. Michael Polman, Peter van der Pouw Kraan, 1995, uitgeverij Ravijn, Amsterdam ISBN 90 72768 38 8.
Naar boven Naar Jaargang 1999 |