- Home
- Archief
- 1999

Uit: Ravage #292 van 1 oktober 1999

Weerstand tegen gen voedsel neemt toe

Neerlands grootste kruidenier haalt een deel van haar genetisch gemanipuleerde produkten uit de schappen, boeren in de VS gaan van ellende weer over op ongemanipuleerde produkten en ook de weerzin onder consumenten neemt toe. Het lijkt goed te gaan met de strijd tegen gentechnologie, maar de Amerikaanse overheid en industrie geven zich niet zomaar gewonnen.

En toen was daar De Telegraaf. Binnen een week na de succesvolle bijeenkomst in Amsterdam met de onderzoeker naar genetische manipulatie dr. Pusztaï, publiceerde 's lands grootste dagblad maar liefst twee keer een groot artikel over genetisch gemanipuleerd voedsel. "Gentech voedsel weg uit schappen" kopt de krant van 16 september, om vervolgens uit te leggen dat de huisleveranciers van 's lands grootste kruidenier het afgelopen jaar de gemanipuleerde maïs en soja hebben vervangen door traditionele ingrediënten. Onvermeld blijft dat het ingredinten betreft die volgens de wetgeving ook geëtiketteerd moeten worden (soja en maïs eiwit). Andere gentech ingredienten (bijv. enzymen, olie) hoeven niet op het etiket vermeld en zitten dan ook onzichtbaar in een groeiende hoeveelheid voedingsmiddelen.

Bovendien wordt er nog flink de hand gelicht met de etiketteringsplicht. De zogenaamde duidelijkheid die Huib de Vriend van de stichting Consument & Biotechnologie constateert, bestaat nog lang niet. De schimmigheid rondom de aanwezigheid van gemanipuleerde ingrediënten weerspiegelt overigens aardig de schimmigheid van de stichting Consument & Biotechnologie. Opgevoerd als "adviseurs van Consumentenbonden", blijken deze jongens gewoon op de loonlijst van het Ministerie van Landbouw te staan en is een van hun belangrijkste doelen om gemanipuleerde voeding langzaam aan geaccepteerd te krijgen. Vandaar waarschijnlijk dat er door deze stichting, met de Consumentenbond in het kielzog, op geen enkele manier getracht wordt om een 100 procent gentechvrije voedingssector in stand te houden.

Drempelwaarde

Pijnlijk is het gegeven dat ook de Alternatieve Konsumentenbond heeft ingestemd met een zogenaamde drempelwaarde (d.w.z een partij soja mag bijv. met twee procent gemanipuleerde soja besmet zijn en toch nog ggo vrij genoemd worden) en de inspanning voor een 100 procent gentechvrije voeding maar laat varen. Van consumentenbonden mag een andere insteek verwacht en geëist worden, zeker daar waar nog altijd aanzienlijke groepen consumenten niets van deze technologie willen weten.
Het is te hopen dat Greenpeace en andere milieugroepen niet met deze lamlendigheid mee zullen gaan en zich ook niet teveel zullen aantrekken van consultants als Piet Schenkelaars die vinden dat we die gemanipuleerde gewassen maar als "een fact of life" moeten accepteren.

De biologische sector heeft al jaren geleden aangegeven gentechvrij te willen blijven. Daar wil men in principe ook nog helemaal niet denken aan een drempelwaarde omdat je op die manier toch in feite instemt met de technologie. Deze juiste houding verdient navolging. Gentech is zonder meer een van de grootste bedreigingen voor de biologische sector. Immers, op het land valt aan kruisbestuiving niet of nauwelijks te ontkomen en het is reeds een paar keer voorgekomen dat biologische partijen besmet waren met gentech ingrediënten. Met deze sociaal economische consequenties van de technologie wordt door de overheid geen enkele rekening gehouden.

Voor een 100 procent gentechvrije voedingsketen is een stevige inspanning nodig en het kan alleen waargemaakt als er in de bulkaanvoer reeds gescheiden wordt. De kansen hierop groeien aangezien internationaal de controverse zeer groot is en voorlopig nog wel blijft.

Prijsdaling

De weerstand tegen gemanipuleerde voeding begint zo langzamerhand ook in de VS flink toe te nemen. Niet alleen onder consumenten en milieugroepen, maar ook onder de boeren is de onrust groeiende. Geconfronteerd met historisch lage prijzen voor hun produkten en torenhoge schulden staan de Amerikaanse boeren er bijzonder slecht voor. Deskundigen verwachten dat de vraag naar gemodificeerd zaaigoed volgend jaar dramatisch zal dalen. Er dreigt zelfs een tekort aan niet genetisch gemanipuleerd zaad. De dalende prijs van deze gewassen wordt veroorzaakt door Japan en de EU, die weigeren gemodificeerd graan en produkten waarin gemodificeerde gewassen verwerkt zijn, te importeren.

Bovendien vallen in tegenstelling tot verwacht de oogsten van de gemodificeerde produkten lager uit dan die van gangbare produkten. Voor sojabonen blijkt de opbrengst 7 procent lager. Hoewel het fantastische moderne zaaigoed erg duur was, blijkt de gemodificeerde soja 18 dollarcent per bushel minder op te brengen dan 'schone' soja.

Onder druk van alle protesten wordt de vraag naar niet gemanipuleerde produkten bij de voedingsindustrie steeds groter. Vandaar dat de verwachting nu is dat het areaal gemanipuleerde maïs volgend jaar veel kleiner zal zijn. Heuglijk nieuws, maar de Amerikaanse overheid en 'Life Science' industrie zijn nog lang niet van plan om hun pogingen tot wereldwijde vervuiling met hun gentechzaden te staken.

WTO

Hoe brutaal en agressief dit gebeurt moge blijken uit de volgende voorbeelden. In Pakistan is men momenteel bezig om wetgeving met betrekking tot landbouwzaden op te stellen. Ongevraagd stuurt Monsanto commentaar op een bepaald wetsartikel: "Again, I repeat that this clause C is not acceptable to any multinational company and it should not be different than for any non transgenic variety. In the presence of this clause anybody from the public can sue us and ask us to pay compensation for hazards and damages which are kind of open ended risks. Hence, take out the clause".

In Thailand heeft Monsanto zonder enige toestemming en in strijd met de wet een flink aantal gemanipuleerde katoenvelden aangelegd. De gemanipuleerde katoen valt onder een quarantainewet, waarbij er eerst op milieuveiligheid getoetst moet worden. Monsanto trekt zich hier niets van aan. Zo zijn er talloze voorbeelden van onaanvaardbare praktijken te geven.

Van groot belang voor de toekomst van gentech in de landbouw zullen de komende WTO onderhandelingen worden. De agrarische politiek staat hierbij hoog op de agenda maar ook de etikettering van gemanipuleerde zaden zal een belangrijke rol spelen. Landen als Amerika, Argentinië en Canada stellen dat etikettering niet strookt met vrijhandel en liberalisering. Daarentegen dringen meer en meer landen aan op goede etiketteringsregels. De uitkomst van de onderhandelingen staat allerminst vast.

Wytze de Lange

 

Naar boven
Naar overzicht dit nummer
Naar Jaargang 1999