- Home
- Archief
- 1999

Uit: Ravage #279 van 5 maart 1999

Zand in de ijsmachine

Het Concept Kommunikationsguerilla werd een jaar of vier geleden gelanceerd door een los netwerk van Duitse intellectuele autonomen. Ze werden nog wel vaak kwaad om politieke problemen en wilden daar ook wat aan doen, maar hadden geen zin meer in linkse rituelen als demonstraties met of zonder rel en pamfletten uitdelen in het winkelcentrum. Bovendien vroegen ze zich af hoeveel zin die standaardacties zelf hadden; richtten ze wel wat aan of uit en waren ze wel gericht op de juiste doelen?

Na een aantal artikelen en lezingen, waarin de kwestie uitgewerkt werd op het gebied van de Tweede Golfoorlog en de - nog steeds aanhoudende - golf van gewelddadig racisme in Duitsland, publiceerde zij in 1996 het Handbuch der Kommunikationsguerrilla. Een uitgebreide tournee voor uitleg met video beelden volgde.

Het boek bestaat voor een deel uit tamelijk zware theoretische kost over hoe de wereld in elkaar zit, macht en propaganda en dat soort zaken en wat daar tegen te doen is. Verder staat het vol met voorbeelden en verhalen over succesvolle stromingen en actiegroepen die voor een communicatieguerrilla achtige aanpak gekozen hebben.

De kern van de boodschap van onze autonome denkers is dat je in kunt grijpen in communicatiestromen en kunt sleutelen aan de 'culturele grammatica' van de samenleving. Beide vormen de basis van het reilen en zeilen van onze maatschappij. De schrijvers (die een en ander overigens ook regelmatig in de praktijk uitvoeren) stellen nadrukkelijk dat ze geen totaal nieuw strijdconcept presenteren - de oude actievormen blijven vaak nodig - maar wel oproepen tot een nieuwe houding.

Het vrolijke aan de boodschap is tweeledig: ook piepkleine interventies kunnen belangrijk zijn (de viltstift op het reclamebord, die ene opmerking in de trein) en: bij het kiezen en uitvoeren van de activiteit mag het feit of het wel voldoet aan onze persoonlijke behoeften tot vermaak, lust of wat dan ook best een rol spelen.

Maar de zware ondertoon bij het boek en de presentatie daarvan is bewust gekozen. De schrijvers willen duidelijk maken dat het niet gaat om "gewoon lekker raar doen," zoals een vriendin die ik het probeerde uit te leggen het dacht samen te kunnen vatten.
Hoewel veel voorbeelden op de lachspieren werken, is humor maar een van de wapens om de 'maatschappelijke codes te verdraaien'. Het boek geeft vele voorbeelden uit allerlei landen, waaronder Nederland, waaruit je af kunt leiden dat het niets nieuws is. Buitenparlementaire activisten hebben altijd al vaak geholpen door gebrek aan (andere) middelen inventief ingegrepen in de maatschappij en machthebbers het leven zuur gemaakt.

Het nieuwe van het boek is dat het veel vormen van inventief actievoeren op een rij en in kaders zet, en ze serieus neemt. Want zelfs de uitvoerders van een actie zijn vaak geneigd om te denken dat het er niet zoveel toe doet, dat de werkelijke politieke strijd elders gevoerd wordt en dat het gooien van een ei naar een spreker of aanpassen van een reclamebord hoofdzakelijk voortkomt uit persoonlijke frustratie. Het Handbuch werkt uit dat dat soort zaken effect kan hebben, en vaak belangrijker is dan massaal optrekken naar het hoofdkwartier van de macht.

Zwaar werk

Cummunicatieguerrilla is dus niet hetzelfde als het jaren zeventig begrip Spassguerilla. Behalve erg leuk kan het ook heel saai en zwaar werk omvatten, of zeer gemeen zijn, of zelfs onbegrijpelijk (kunst!). Ook daarvan worden voorbeelden uitgewerkt. Het is maar waar je voor kiest, als je maar voor ogen houdt dat de top van de macht vaak als bliksemafleider dienst doet.

De communicatieguerrilla roept ook op tot een andere houding ten opzichte van de media; klakkeloos dansen op hun bevel is even dom als de botte weigering om mee te doen. Ten eerste zijn er vele methoden om de media te dwingen een andere boodschap uit te zenden dan ze eigenlijk willen, en ten twee kun je ervoor zorgen dat uitgezonden boodschappen of berichten onderweg veranderd worden, of anders ontvangen worden door het publiek. Omdat de communicatieguerrilla de hele maatschappij tot strijdtoneel verklaard heeft en niet alleen de officiële politieke arena en veel verschillende methodes en tactieken van belang acht, raken activisten soms in verwarring. Niet iedereen weet met zoveel vrijheid raad.

In Nederland loopt het concept niet echt storm. Enkele presentaties in lokale kraakafees werden door gemiddeld vijf mensen bezocht, terwijl de stamgasten ostentatief met de rug naar spreker en video luidruchtig door bleven drinken. "Het is uit Duitsland geïmporteerde theoretische shit" is ook een veelgehoorde afweerreactie. Toch doet het concept langzaam maar zeker z'n werk (voor zover niet allang in de hoofden aanwezig, zie ook de vele Nederlandse voorbeelden in het boek) en zie je steeds vaker sporen. Met andere woorden: de communicatieguerrilla heeft de toekomst. Bovendien is de theorie van de communicatieguerrilla juist omdat ze waar is (naar Mao) hetgeen binnenkort bewezen zal gaan worden als de strategie van de tegenreclame op Nederland losgelaten wordt.

Tegelijkertijd stromen de voorbeelden binnen van werkzame cg cellen. Onlangs werd melding gemaakt van het mislukken van de Amerikaanse anti drugscampagne op scholen. Miljoenen potloden met het opschrift "Too cool to do drugs" Ik ben te tof om aan drugs te doen moeten worden teruggehaald omdat een tienjarige jongen ontdekt heeft dat enkele malen de punt te hebben geslepen de tekst verandert in "cool to do drugs" en daarna "do drugs". Iemand gaf als reactie dat zij ("en ik drink niet eens") in het verleden nooit de neiging kon bedwingen om bij het zien van de poster "drink met mate" de viltstift te trekken en de ontbrekende "n" er achter te zetten.

Kees Stad

Info
Kommunikatieguerilla heeft een website: http://www.contrast.org/kg
Daarop is ook de tekst te lezen van het uitroepen van de Internationale der Kommunikatieguerilla tijdens de Eurotop in Amsterdam in 1997. Hetgeen leidde tot het georganiseerd bejubelen van de Euroleiders en massa-arrestaties. Wil je het Duitse boek bestellen, maak dan f 40,- (dat is inclusief porto) over op gironummer 3134122 van La Ventana in Utrecht ovv. Komm. Guerrilla). Of vraag erom bij uw lokale boekhandel.

[nieuwsberichten]

De Telexberichten van persbureau Yuppie I van deze week:

Uitzending tv quiz afgelast
Een aflevering van de tv quiz "alle dertien goed" moest gisteravond afgelast worden omdat een kandidaat er een potje van maken. Zij antwoordde op alle vragen steevast glimlachend "klassenstrijd". "Dat is toch meestal het goede antwoord op moeilijke vragen," gaf ze als verklaring. Om door de voorronden te komen had ze het spel wel juist moeten spelen. Volgens de regisseur had ze daarin juist extreem hoog gescoord..

Waanzinnige bankroof
Bankovervallers die een filiaal van de Rabo bank beroofden en de buit vervolgens op het Kerkplein in brand staken, konden niet op veel begrip van omstanders rekenen. Veel mensen waren woedend toen ze hoorden wat er als brandstof diende. De overvallers hadden een verklaring achtergelaten waarin ze "het einde van de ongebrijdelde graai en groei economie" afkondigden en "geld waardeloos" verklaarden...

Vreemde partij haalt zetels in Emmeloord
De "Fuck het milieu" partij heeft bij tussentijdse verkiezingen drie raadszetels gehaald in Emmeloord. Volgens lijsttrekker Dieuwertje Blok is het allemaal geen grap: "alle partijen offeren het milieu op aan geldlust en groeidrang, alleen sommige wat minder dan andere. Wij beloven dit het best te doen, geen wonder dat velen op ons stemmen". Ook het programmapunt om het gewonnen geld te besteden aan enorme volksfeesten zal de partij aan stemmen geholpen hebben...

Zesde deel Voskuil blijkt vervalsing
Het zesde deel van Voskuils boekenserie, dat vlak voor de officiële publicatiedatum onder recensenten circuleerde, blijkt een vervalsing te zijn. Ondertussen zijn er al vele recensies verschenen die op de vervalsing gebaseerd zijn, waaronder sommige die vonden dat "dit deel beter is dan het vorige". De anonieme makers van de vervalsing hebben verklaard dat "het helemaal niet moeilijk was om te schrijven, je gaat gewoon door waar Voskuil de vorige keer gebleven was."

Tonnen schade bij Sinterklaasactie
De Sinterklaas die in meerdere vestingen van Vroom en Vreesman kinderen te woord stond en cadeautjes uitdeelde, blijkt niet in dienst van het bedrijf te zijn geweest. Pas na uren trad de bedrijfsbewaking op tegen ouders met kinderen die zonder te betalen de winkels uitliepen met door de goedheiligman geschonken goederen. "Leg maar eens aan zo'n kind uit dat hij z'n zojuist gekregen bromtol weer in moet leveren," verklaarde een onthutste bewaker tegen radio 599 HARD...

Japans apparaat legt telefoonverkeer lam
Een Japanse uitvinding om tijdens concerten het bellen met gsm telefoons onmogelijk te maken, zorgt voor toenemende problemen. Actievoerders hebben ontdekt dat het kastje prima te gebruiken is voor het saboteren van conferenties en politieke toppen. Zo werden de besprekingen van het nieuwe WTO verdrag in Genève ernstig bemoeilijkt toen...

Fietser legt Schiphol lam
Voor de derde keer werd het vliegverkeer op Schiphol uren stilgelegd omdat een eenzame fietser over de landingsbanen bleek te fietsen. De man was tamelijk moeiteloos met fiets en al over het beveiligingshek geklommen. "Als je alleen al met een fiets bij het hek rondhangt leggen ze uit voorzorg al het vliegverkeer stil" merkte een verbaasde sympathisante op.

Onverwachte boodschap op cd
Aanschaffers van een nieuwe auto die gebruik maakten van een in het blad De Automobilist afgedrukte bon waarin tegen fl. 5,- aan postzegels een "prachtige cd met 13 popnummers over auto's" beloofd werd, zullen raar hebben staan kijken toen ze het schijfje in de auto in de speler stopten. Tussen de nummers door wordt de luisteraar getrakteerd op tirades tegen de personenauto. Bovendien staan er nummers op als "(I hate) Fast cars" van de Buzzcocks.

Invoering pepergas van de baan
De televisiebeelden van een over de vloer rollende en ijzingwekkend gillende minister Peper, die kort daarvoor door een actievoerder wat pepergas in het gezicht gespoten kreeg, lijken invoering van het wapen ernstig te bemoeilijken. Toen dagen later ook koningin Beatrix tijdens een galadiner....

Politiewoordvoerder met pensioen
Nadat de Amsterdamse politie woordvoerder Klaas Wilting deze week voor de derde keer in korte tijd bij een publiekelijk optreden door een taart in het gezicht getroffen werd, kondigde hij aan met vervroegd pensioen te gaan. "Op deze manier is er echt geen lol meer aan," verklaarde de woordvoerder nadat hij voor de derde keer...

Adverteerders trekken zich terug
Onder scholieren die gebruik maken van de door het ministerie van Onderwijs ter beschikking gestelde computers, blijkt een rage te zijn ontstaan om juist de bedrijven die op hun computers adverteren te boycotten en te saboteren. Een mysterieuze groepering schijnt zelfs 1000 gulden uitgeloofd te hebben voor de beste sabotagetips. Het bedrag zou al een paar keer daadwerkelijk uitbetaald zijn. De minister had juist bedrijven de gelegenheid gegeven om op de schoolcomputers te adverteren om zijn project betaalbaar te maken, maar kan nu nauwelijks adverteerders meer vinden...

 

Zes maanden cel voor taartgooiers!

De drie leden van de Biotic Baking Brigade die in november in San Francisco burgemeester Brown onder de slagroomtaart gegooid hebben, zijn elk veroordeeld tot zes (6!) maanden cel.
Ze moeten 180 dagen zitten omdat de burgemeester beweert dat hij bij de actie gewond raakte (hij verzwikte z'n enkel).

Brown werd getaart omdat hij de stad San Francisco ter ere van toeristen en zakenmannen met harde hand wilde schoonvegen van zwervers en andere armoedzaaiers.
De enige die echt gewond raakte was een van de taartgooiers, een vrouw die door een van de vrienden van de burgemeester overmeesterd werd en daarbij een sleutelbeen brak.

Eerder had de jury geoordeeld dat de drie aan een lichter vergrijp schuldig waren dan de aanklager wilde, namelijk 'harmfull misdemeanor'. Daar staat een maximum straf van zes maanden op en de rechter gaf die dan ook - op verzoek van burgemeester Brown. Wat je noemt het onderste uit de kan halen.

Natuurlijk zou het goed zijn om met de daartoe geëigende middelen tegen deze absurde uitspraak te protesteren. Op internet waren verschillende ideeën rond, zoals een oproep tot het veroorzaken van een taartlawine tegen Amerikaanse zakenmannen en gezanten in de hele wereld, of een wereldwijde golf aanslagromen tegen burgemeesters. Ook zal er binnenkort een wereldwijde taartactiedag (resp. week) afgekondigd worden, maar over de datum (bijvoorbeeld 18 maart of 18 juni) wordt nog gedebatteerd.

All power to the pie throwers!

 

Naar boven
Naar overzicht dit nummer
Naar Jaargang 1999