'In principe kunnen wij eeuwig jong blijven'

In een bruin café in het hartje van Arnhem zitten vijf leden van Loesje bij elkaar om te praten over haar turbulente leven. Menig anekdote passeert de revue naarmate het bier sneller vloeit. Loesje is open, eerlijk en als altijd lekker brutaal over haar geboorte, haar doel en idealen, de toekomst en nog veel meer...

,,De eerste serie posters is mislukt en weggegooid omdat Loesje's oprichters tevergeefs er vanuit gingen dat de Arnhemse voetbalclub Vitesse kampioen werd. Toen besloten ze niet alleen over voetbal te schrijven, maar ook over politiek'', vertelt Marcel (27), een echte Loesje veteraan. Net als Remco (29) trouwens, die momenteel weer eventjes officieel lid is geworden. (Lees: hij betaalt weer contributie). ,,Mollie Geertsema, de toenmalige commissaris van de koningin in Gelderland, ging weg en daarna kwam Loesje. Dat werd ook op die eerste affiches gezet: ,,Mollie gaat, Loesje komt.'' ,,Maar dat was eerlijk gezegd puur toeval'', vult Remco hem aan.

Doel

Welk doel heeft Loesje nu eigenlijk, wat is daar nog van over en waar liggen haar idealen nu?
,,Vijftien jaar geleden was iedereen aan het doemdenken. Op een bepaald moment kwamen er verschillende mensen uit allerlei clubs bij elkaar om daar iets tegen over te zetten wat 'vooruit denken? was: blij denken. Uitgaan van een mooie wereld en daar dan mooie teksten en posters over maken'', legt Marcel uit. Hij wordt aangevuld door de Finse Ramona (22): ,,Loesje wil niet zeggen wat er fout is, maar meer zoiets van: 'Zo is het en zo kan het ook. Loesje betekent voor iedereen iets anders.''

Doeko (21): ,,Het is een goede manier om je mening te geven. Creatief met taal om gaan.'' Ramona, die naast hem zit, vult Doeko direkt aan: ,,Ik hoop op de een of andere manier mensen aan het denken te krijgen met mijn teksten. Ik hoop dat ze op die manier misschien een beetje mijn kant van de zaak zien. Dat ze kunnen begrijpen waarom ik voor Loesje werk. Ik ben zelf wel heel erg veranderd door Loesje. Ik voel me meer open en durf meer dingen te zeggen.''

Is ze leuker geworden door Loesje?
Ramona lacht vertwijfeld en wil de mening van haar tafelgenoten weten. Zij lachen ook. Wat zou het huidige standpunt van Loesje zijn? Marcel: ,,Ik wil nationalisten wel overhalen om van de hele wereld te houden en niet alleen van hun eigen land. Maar zo kun je nog tien doelen bedenken die je wilt bereiken natuurlijk.''

Is Loesje lief & naïef?
,,Loesje is helemaal niet lief. Af en toe wel, maar ze kan ook gemeen zijn'', antwoordt Ramona. ,,We hadden daar wel een tekst over in het Engels'', meent Rita: 'I don?t mean well when I say things, but I do mean them!' Er volgt een lachsalvo. Rita verklaart nader: ,,Ik zag de Loesje teksten en die vond ik erg leuk. Daarom wilde ik ze ook gaan schrijven. Ik vind Loesje een manier om iets maatschappelijks te doen, iets nuttigs. Het is voor mij, als Finse, ook een goede manier om de taal te leren.'' Remco valt haar bij: ,,Vice versa leren wij Finland een stuk beter kennen.''

Ramona: ,,In het pand wordt er zowel Nederlands, Engels en Zweeds gesproken. Af en toe hebben we er ook Duitsers rondlopen.'' Hoe komt Loesje aan haar teksten? Doeko: ,,Mensen sturen teksten op. Die worden in heel Nederland geschreven en komen op een lijst te staan. Een speciale eindredactie maakt daar dan een keuze uit.'' Marcel: ,,Deze redactie van acht à tien leden bestaat uit oude rotten en mensen die nog maar kort bij Loesje zitten. Dat is vers bloed met frisse, nieuwe mensen. Je probeert een beetje in te schatten wat de sfeer van de komende maand wordt. Dingen die je zeker weet of wat je hoort. Het is wel de kunst om dat wat je hoort duidelijk te vertalen. Er wordt met allerlei dingen rekening gehouden en fel gediscussieerd.''

Internationaal

Loesje uit Arnhem is slechts een afdeling van Loesje internationaal. Het hoofdkantoor is gevestigd in de Zweedse stad Linköping, daarvoor nog een tijdje in Slowakije. Maar Loesje spreekt ook Frans, Italiaans, Engels, Russisch, Pools, Deens, Fins, Spaans en nog een hele waterval aan andere talen. Niet geheel onterecht zei haar broertje ooit eens: 'Wat een meid, hè?' Was het niet jammer om haar naar het buitenland te zien vertrekken? Marcel: ,,Ja, dat klopt. Maar wij wilden ook niet de hele tijd de baas spelen. Dat wil eigenlijk iedereen nu wel eens.''

Wat valt er dan nog meer te vertellen over de structuur van Loesje?
Remco: ,,Ja, dat is interessant trouwens. We zijn het meest anarchistische genootschap dat er bestaat.'' Lachsalvo rond de tafel. Remco vervolgt: ,,Je hebt twee dingen: Je hebt Loesje. Dat is een soort van conglomeraat van allerlei mensen in het land en dus ook in het buitenland. En je hebt de Stichting Vrienden van Loesje die zich als doel gesteld heeft om de club te financieren. Dat doet ze bijvoorbeeld door spullen uit te geven.''

Marcel: ,,Maar ook door dingen te regelen. Bijvoorbeeld opdrachten afsluiten met uitgevers. Het copyright ligt daar altijd.'' Remco: ,,Marcel is in dienst van de Stichting. Hij heeft ook het nieuwste boekje samengesteld.''

Immitatie

In al die keren dat Loesje werd aangeklaagd door verschillende gemeentebesturen voor het 'illegaal-plakken van haar posters, kwam ze na de uitspraak van de rechter weer vrij. Plaatselijke verordeningen moeten telkens het veld ruimen voor de Grondwet: het recht op vrije meningsuiting. Remco: ,,De rechter maakt ook onderscheid tussen com merciële en niet commerciële plakkers. En wij zijn over het algemeen de enige niet commerciële plakkers.''

Hoewel? ,,Soms immiteren mensen Loesje, zoals bijvoorbeeld Goesje uit Goes. Zij zijn trouwens behoorlijk agressief tegenover Loesje plakkers. Zij willen daar het alleenrecht op het plakken, met lullige teksten en daar hun handtekening op de Loesje manier onder. Drie grote Goesje mannen hebben eens mijn neefje bedreigd omdat hij binnen Loesje actief was'', vertelt Marcel openhartig.

Hoe gaat Loesje om met de concurrentie?
Marcel: ,,We zien dat niet zo. Het zijn medeplakkers die hun mening ook willen verkondigen en dat moeten ze gewoon doen.'' Remco: ,,In Nederland zijn er in de loop der jaren ook teksten opgedoken van Poesje. Dat vinden mensen leuk omdat het seksueel is. In Groningen was er begin dit jaar een groep mensen die onze posters van Internet hadden gehaald en daar overal hadden opgehangen, ook op een kerk. Wij werden daarop aangesproken omdat die posters op die kerk hingen.''
Marcel: ,,Als mensen Loesje gebruiken om iets flauws te zeggen, dan moeten ze dat zelf weten. Iedereen die een beetje nadenkt en op straat zo?n poster tegenkomt, ziet wel of het er een van ons is of niet. Die andere clubjes berusten alleen op flauwheid en bestaan hooguit een jaar.''

Overheidsprijs

In 1994 won Loesje de Machiavelliprijs. Die is in het leven geroepen om activiteiten op het gebied van overheidscommunicatie te bevorderen. Het juryrapport roemde Loesje omdat overheidscommunicatoren veel zouden kunnen leren van haar eenvoud van teksten, de enorme creativiteit en bovenal de kunst om de boodschap tot de essentie terug te brengen. Moet je blij zijn met zo'n politiek beladen prijs?

Marcel: ,,We hebben de volgende dag in de krant een advertentie geplaatst: 'Te koop, bronzen beeldje. Zo goed als nieuw. Ons telefoonnummer stond erbij. Een antiquair reageerde daarop met een bod van twintig duizend gulden. Maar dat hebben we niet gedaan.'' ,,We vonden het zo lullig dat we wel een beeldje kregen, maar geen geld. Maar dat houd je toch met zo'n overheidsprijs'', vult Remco aan. Marcel: ,,We hebben er wel een geintje van gemaakt. Frits Bolkestein hield een praatje op die dag en achter zijn spreekstoel hing onze poster: 'Nederland wordt te vol, Bolkestein wordt te dik.'.'' De heren beginnen nu enthousiast door elkaar heen te praten. Remco: ,,Dat is voortdurend gefilmd door het Journaal. Iedere keer als Frits ging praten zag je die poster die achter hem hing.'' Marcel: ,,We hebben ook ons favoriete lied gezongen, genaamd 'de straat'. Dat was zo vals als de kloten, maar werd ook uitgezonden door het Journaal. Het beeldje stond die dag ook in de krant. Het was gewoon pret.'' Remco: ,,We hebben pret gehad.''

De Idealisten

Wat hebben de Idealisten nu eigenlijk met Loesje te maken?
Ramona: ,,Loesje heeft zelf ook een keer meegedaan aan de verkiezingen en sommige mensen wilden dat daarna nog een keer proberen met de Idealisten. Er is wel duidelijk gezegd dat het totaal buiten Loesje omging omdat Loesje zelf dus niks meer met verkiezingsprogramma?s en dergelijke te maken wilde hebben. Men scheert ons vaak over dezelfde kam als de Idealisten, maar dat is dus niet zo.''

Marcel: ,,Ook al heb je hetzelfde gedachtengoed, dan is het dus geen Loesje. Maar de Idealisten zijn toevallig een uitgegroeid project. Sommige dingen zijn heel erg klein. Zo hadden we bijvoorbeeld Nederlandse vlaggetjes gemaakt waarop stond: 'Fuck de Bolk.? Dat was ook buiten Loesje om. Een groepje mensen had dat toevallig een keer op een muur gespoten. Dat vonden we geweldig.''

Wordt Loesje niet een beetje een oud wijf als ze nog eens vijftien jaar bestaat? Rita: ,,Nee, want Loesje verandert met de tijd.'' Hierover bestaat enige onduidelijkheid. Remco: ,,Loesje sterft als ze drieëndertig is.'' Marcel: ,,Als het nodig is gewoon en als het op de goede manier is. Commercieel gezien vraag ik me wel eens af of Loesje voor mij nog wel de manier is om bezig te zijn met de maatschappij. Dat vraag ik me zo?n een keer per twee of drie jaar af.'' Ramona: ,,Sterven op het hoogtepunt, net zoals Marylin Monroe.'' Remco: ,,Jim Morrisson, Jimi Hendrix, Jezus Christus, Alexander de Grootte, hè?'' Ramona knikt eensgezind.

Marcel: ,,Ik kan me ook voorstellen dat je een bos gaat planten vanuit hetzelfde gedachtengoed. Mooie dingen bouwen en een soort land be ginnen waar het alleen maar mooi is.'' Is dat weer die naïviteit waar Loesje soms mee geassocieerd wordt? Remco: ,,Daar kun je om heen draaien, maar tegelijkertijd blijft Loesje heel reëel met beide benen op de grond.'' Ramona vraagt zich af of Peter Pan ooit oud geworden is. Die is toch ook eeuwig jong? Remco: ,,Jawel, die is gespeeld door Robin Williams en toen was hij echt een ouwe lul.'' Ramona: ,,Ja, maar in principe kunnen wij ook eeuwig jong blijven.''

Katinka Ansink

[kader]

Wat is Loesje?
Loesje werd op 24 november 1983 in Arnhem opgericht als een vereniging die door middel van het verspreiden van affiches de wereld op z'n kop wil zetten. Want Loesje wil 'Het leven op de wereld beter en mooier maken.' Die idealen kun je volgens haar verwezenlijken door er dagelijks een kasteel van te metselen. Loesje kiest voor het affiche als medium en claimt op die manier het recht op de vrijheid van meningsuiting.

Maar ze beoogt ook meningsverandering. Ze wil zorgen voor een stroom van progressieve ideeën die niet opdroogt. Want: "Affiches maken is niet alleen leuk en creatief, je wordt er ook een stuk slimmer en gehaaider van. Wie regelmatig zelf teksten maakt is niet meer voor drie gaten te vangen. Kunst is, om het zo te zeggen, dat iedereen je hoort, mensen nieuwsgierig worden, reageren en zelfs mee gaan doen", zegt Loesje.

In Arnhem zit een eindredactie die verantwoordelijk is voor de maandelijkse serie teksten. Samen met leden uit het hele land worden teksten beoordeeld en geschreven. Wanneer haar plakkers in moeilijkheden komen, dan zorgt Loesje voor een advocaat bij een eventueel proces, zelfs tot aan de Hoge Raad. Om op die manier helderheid te scheppen hoe het gesteld is met de vrijheid van meningsuiting voor ideële plakkers.

Ook op internationaal gebied is Loesje actief. Het hoofdkantoor is nu gevestigd in Zweden. Op dit moment telt Loesje ongeveer tweeduizend leden.

(Voor meer informatie kun je bellen naar: 026 4437724, of kijken op Internet: www.loesje.nl)