Uit: Ravage #5 van 9 april 2004

Zand in de verwijderingsmachine

Hoe lijkt het jou om een paar uurtjes op het dak van een uitzetcentrum te joggen? Actiegroep 'Sluit de Uitzetcentra' maakt het allemaal mogelijk. Onlangs bezette een groep actievoerders het uitzetcentrum op Schiphol. Dit succes werd overschaduwd door het politie-optreden bij een eerdere actie op Zestienhoven.

Nog voor het ochtendgloren betreedt op maandag 29 maart een groep van 28 actievoerders het braakliggende terrein aan de achterzijde van het uitzetcentrum op Schiphol. Op kinderlijk eenvoudige wijze neemt men bezit van het leegstaande gebouw. Zo'n vijftien actievoerders blijven achter en posteren zich op strategische plekken buiten de hekken, met spandoeken en riedels voor politie en pers.

Een deel van de bezetters sluit zich binnen het gebouw op, de rest beklimt het dak. Geen vuiltje aan de lucht, de actie blijkt een fluitje van een cent. ,,Nadat we bij de voorbespreking alle mogelijke scenario's hadden doorgenomen, waren we eensluidend in onze conclusie: alles gaat goed. Maar dat het zóóóó goed zou verlopen, hadden we niet gedacht'', vertelt een van de actievoerders.

Muffe hokjes

Het uitzetcentrum aan de Ten Pol op het bedrijvenpark van Schiphol-Oost wordt momenteel gereed gemaakt voor gebruik. Het is de bedoeling dat de vluchtelingenbajes binnenkort operationeel wordt. De bezetters barricaderen de toegangsdeuren van het gebouw zodanig dat er geen schade wordt toegebracht. Gedrag dat een tikkeltje in tegenspraak met de tekst van het spandoek ("Deportatiecentrum Schiphol. Niet open maar slopen") dat door anderen vanaf het dak langs de voorgevel wordt gehangen.

Op het eerste gezicht lijkt de inrichting van de uitzetbajes nog het meest op een bouwkeet. Prefab muren, blauw zeil, en 'sfeervolle' TL verlichting aan het plafond. Ook de inrichting van de 'kantine' (hal voor blikjes- en sigarettenautomaat) past in dit plaatje: kale koude tafels en dito stoelen. Een camerasysteem houdt alles en iedereen in de gaten.

Wat je ook niet in een standaard bouwkeet aantreft, zijn tweepersoons cellen met zware stalen deuren en doorgeefluikjes. Kleine muffe hokjes met stalen stapelbedden en een toilet dat niet op slot kan. De raampjes laten nu nog wat licht tussen de tralies door, maar dat foutje zal spoedig gecorrigeerd worden, blijkt uit de plaat mat plexiglas die klaarstaat voor installatie.

Wie hier opgesloten wordt, komt in een enkele vierkante meters groot deprimerend hok terecht waar je niet naar buiten kunt kijken. In elke cel twee bedden. Tussen sommige naast elkaar gelegen cellen zit nog een deur, zodat ook een uit vier personen bestaand gezin hier ondergebracht kan worden.

Aerobic

Terwijl de binnengroep meldt dat het bij hen zo heet is dat ze het liefst uit de kleren gaan, een enkeling neemt zelfs een douche, bibberen de dakbezetters van de kou. ,,Met joggen en aerobic hielden we ons echter goed overeind. Tot de lentezon begon te schijnen!''

Gedurende de eerste uren bleef het rustig rondom het gebouw. Politie en marechaussee zijn vooral druk met telefoneren. De media hebben alle tijd voor interviews. De bezetters eisen, naast de sluiting en afbraak van alle vluchtelingengevangenissen, de stopzetting van gedwongen uitzettingen en een open migratiebeleid.

De marechaussee laat weten contact op te zullen nemen met de burgemeester van Haarlemmermeer. Ze zijn zo tolerant dat ze de actievoerders wel een persmoment gunnen, ,,maar het moet niet te lang duren''. De politie bekijkt in een niet bezet deel van de gevangenis op welke manier ze de actievoerders het beste kunnen verwijderen. Op de eisen van de activisten wordt niet ingegaan.

Ultimatum

Pas rond het middaguur komt er schot in de zaak. ,,Ze deden hun best om ons eruit te praten'', vertelt een van de actievoerders. ,,Ze gaven ons vriendelijk maar uitdrukkelijk het advies om te vertrekken, dan zou het allemaal geen gevolgen hebben.'' Op hetzelfde moment weet de politie het gebouw binnen te dringen.

De bezetters hebben zich ondertussen teruggetrokken in de recreatieruimte en barricaderen de binnendeuren. Is het in de cellen al extreem warm, hier is de temperatuur niet te harden. Dat belooft wat voor de zomer als er personen gevangen worden gehouden.

De marechaussee geeft de bezetters tot 12.45 uur de tijd om het gebouw vrijwillig te verlaten. Twee actievoerders geven hier gevolg aan, de overige 26 worden naderhand opgepakt voor huis- en lokaalvredebreuk. De arrestanten worden eerst in de cellen van het complex vastgezet. Later in de middag wordt men overgebracht naar het nabijgelegen politiebureau Schiphol-Oost.

Zes personen worden na voorgeleiding zonder dagvaarding vrijgelaten. De resterende twintig actievoerders, die hun identiteit niet wensen prijs te geven, moeten voor straf een etmaal langer in de cellen, bestemd voor bolletjesslikkers, blijven. Uiteindelijk worden ook zij zonder dagvaarding vrijgelaten.

Kordon Zestienhoven

Heel wat minder voorspoedig verloopt de actie van 21 maart bij het uitzetcentrum Zestienhoven in Rotterdam. De actiegroep Onbegrensd heeft de internationale antiracismedag aangegrepen voor een luidruchtige manifestatie op Rotterdam Airport. De politie gooit echter roet in het eten door ter elfder ure de actie te verbieden.

Om te voorkomen dat de actievoerders de luchthaven kunnen bereiken, heeft de politie een kordon aangelegd op de toegangswegen. Busladingen met demonstranten, alsmede personenwagens, worden door motoragenten op de snelweg onderschept, waarna de ME de voertuigen naar een industrieterrein in de buurt van luchthaven Zestienhoven escorteert.

Daar wacht een peloton ME, geassisteerd door arrestatie-eenheden, agenten en hondenbegeleiders, de actievoerders op. Deze dienen een voor een de voertuigen te verlaten, waarna men wordt gefouilleerd, gefilmd en er naar een identeitsbewijs wordt gevraagd. Vervolgens worden de lege voertuigen uitgekamd.

Op basis van artikel 2 van de politiewet krijgen de actievoerders voor de rest van de dag een betredingsverbod voor Rotterdam opgelegd. Indien men hieraan geen gevolg geeft, volgt aanhouding. De politie arresteert op het terrein twee personen die geen gehoor geven aan een bevel van oom agent. Twee anderen worden in de boeien geslagen na een woordenwisseling met een ME'er en weerspannigheid.

Buspatrouille

Een andere groep actievoerders slaagt er in met hun voertuigen dichter in de buurt van het uitzetcentrum te komen, maar wordt uiteindelijk ook tegengehouden. Het kordon van de politie leidt er zelfs toe dat buslijn 33 van Connexxion gedurende twee uur stil komt te liggen.

In de uren voorafgaande aan deze ophouding wordt er door ME'ers gepatrouilleerd in de bus. Ze stappen een halte voor de luchthaven op en vragen de passagiers naar hun vliegticket en identiteitsbewijs. Wie geen ticket op zak heeft, wordt gefotografeerd en dient terug te keren naar Rotterdam.

Een deel van de teleurgestelde actievoerders besluit om dan maar naar Amsterdam af te reizen waar er een wake wordt gehouden bij het Grenshospitium aan de Tafelberg in Zuid-Oost. Ook hier zitten vluchtelingen opgesloten. Van de vier arrestanten wordt er een die avond vrijgelaten, de overige drie mogen in de loop van de volgende naar huis.

In totaal heeft de Rotterdamse politie het een kleine tweehonderd actievoerders onmogelijk gemaakt zich te manifesteren bij het uitzetcentrum. ,,Door hun massale aanwezigheid en met gebruikmaking van oneigenlijke middelen heeft de politie het recht op vrijheid van meningsuiting op grove wijze geschonden'', meldt de actiegroep Onbegrensd.

Illegale actie

Volgens de politie was de demonstratie illegaal omdat zij niet officieel was aangemeld bij de gemeente. De gemeente Rotterdam heeft in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) vastgelegd dat acties en demonstraties tenminste 48 uur van tevoren schriftelijk aan de burgemeester moeten worden doorgegeven.

'Van de demonstratie is noch bij de burgemeester noch bij de deelgemeente schriftelijk kennis gegeven. Er was in casu dan ook geen sprake van een aangekondigde demonstratie, die dan ook door de burgemeester is verboden', schrijft burgemeester Opstelten in antwoord op raadsvragen van GroenLinks.

Verder zou de actiegroep Onbegrensd in een oproep de deelnemers aangespoord hebben tot burgerlijke ongehoorzaamheid, zo stelt de burgemeester. 'Er werd opgeroepen tot burgerlijke ongehoorzaamheid, waarbij de directe invrijheidstelling werd geëist van alle vreemdelingen die in het uitzetcentrum zaten. Indien de gestelde eis niet werd ingewilligd, zouden de deuren worden open gezet en het centrum worden opgedoekt'.

Onbegrensd zegt de manifestatie wel degelijk te hebben aangemeld bij de gemeente Rotterdam, en wel anderhalve week voor de actie. Vervolgens heeft de politie een aantal maal contact opgenomen met de actiegroep over de opzet van de manifestatie, om uiteindelijk op 19 maart te melden dat de manifestatie alsnog verboden was. In de hierbij geplaatste bijdrage blikt Onbegrensd terug op de actie.

Naar boven