Uit: Ravage #11 van 29 augustus 2003

In Argentinië is aan alles gebrek

Marol is actief bij de website Indymedia Argentinië. Deze zomer trok ze door Europa om video's te vertonen en verhalen te vertellen over de gebeurtenissen in haar land. Ze nam onder andere deel aan de G8-protesten in het Franse Evian en de Pinksterlanddagen in Appelscha. Kees Stad sprak met haar.

Tijdens haar rondreis door Europa viel het Marol op dat activisten in Argentinië en Europa zich weliswaar voor een groot deel met dezelfde thematiek bezig houden maar dat de onderlinge verschillen erg groot zijn. ,,Bij ons gaat het veel meer om strijd voor eerste levensbehoeften zoals eten, inkomen, onderwijs, huisvesting, etc.'', vertelt Marol.

,,De mensen die bij deze strijd betrokken zijn, vormen veel meer dan in Europa een dwarsdoorsnede van de bevolking. Verder heerst er bij ons natuurlijk armoede. Er is aan alles gebrek, veel mensen kunnen niet eens een buskaartje betalen om naar een actie of vergadering te komen.'' Deze armoede heeft ook gevolgen voor de werkwijze van de interactieve website Indymedia waar Marol voor werkt. Op deze site kunnen bezoekers zelf hun actieberichten en beeldmateriaal plaatsen.

Marol: ,,In Argentinië heeft maar één procent van de bevolking direct toegang tot internet. Dat maakt een website veel minder bruikbaar als intern communicatiemiddel. De helft van de bezoekers van de site is afkomstig uit het buitenland. We zijn dan ook bezig met andere vormen van communicatie; we brengen bijvoorbeeld eens in de twee weken een papieren krant uit in een oplage van 5.000 stuks en verspreiden die in de buurten. We organiseren videovertoningen op straat, dat soort dingen.''

Volgens Marol barsten ze van de plannen en projecten en moet er ook heel veel gebeuren maar het ontbreekt hen aan van alles. ,,Vaak hebben we niet eens geld voor videotapes om opnames te maken.'' Men moet ook voortdurend allerlei baantjes zoeken om in het eigen levensonderhoud te kunnen voorzien.

Een ander verschil met de Indymedia-centra zoals we die kennen in Europa is dat ze in Argentinië veelal in samenwerking met allerlei groepen aan projecten werken. ,,We leren buurtbewoners bijvoorbeeld met video omgaan, of maken samen met bezetters van een fabriek een krant. Ik krijg het idee dat Indymedia-groepen in Europa dat veel minder doen'', aldus Marol.

Wel zegt ze aangenaam verrast te zijn over het gemak waarmee actiegroepen in Europa met elkaar samenwerken. Marol: ,,Voor de G8-protesten in Evian werd bijvoorbeeld in een razend tempo een tijdelijk Indymedia-centrum uit de grond gestampt. Uit verschillende hoeken kwamen er mensen aanzetten met apparatuur en binnen de kortste keren draaide er van alles. Je kon zien dat men gewend is om dat efficiënt te doen en je merkt dat men contact met elkaar heeft.''

Heroïsch

De belangstelling voor de ontwikkelingen in Argentinië onder Europese activisten bleek tijdens haar tour door Europa groot. Volgens Marol is dit terecht. ,,Argentinië pretendeerde in de jaren negentig nog tot het rijke deel van de wereld te behoren. Nu is haar economie volledig ineen gestort. Veel mensen zijn de armoede ingesleurd en een deel van de bevolking heeft daar fel en inventief op gereageerd.''

Wel denkt Marol dat men in Europa een te heroïsch beeld heeft van de gebeurtenissen in haar land. Dit is waarschijnlijk gebaseerd op de beelden van de volksopstand van 19 en 20 december 2001, toen de staat van beleg werd afgekondigd en 33 mensen werden gedood. Sindsdien is er echter veel veranderd.

Marol: ,,Veel mensen beseffen niet dat vooral de middenklasse destijds de straat opkwam, omdat hun bankrekeningen geblokkeerd waren. De opstand kwam de oppositiepartijen n die geen haar beter zijn dan de regerende partijen en grotendeels juist verantwoordelijk zijn voor de ellende n goed uit.''

De eerste collectieve plunderingen van supermarkten die aan de escalatie voorafgingen, werden deels door de oppositiepartijen georganiseerd. Vervolgens sloeg de vlam in de pan en werd het land feitelijk onregeerbaar. Veel mensen zijn zich toen zelf gaan organiseren. ,,Je zag overal publieke buurtvergaderingen (asambleas) ontstaan, ontslagen arbeiders die hun eigen fabrieken bezetten en weer in bedrijf namen en zo voort. De meeste initiatieven zijn inmiddels weer opgehouden te bestaan, of sterk afgenomen.''

Deels komt dat volgens Marol door de werkwijze van dogmatische linkse splinterpartijtjes. ,,Die duiken altijd bovenop elke populaire beweging en gaan elkaar dan beconcurreren om zieltjes en leiderschap en jagen mensen de tent uit met hun geouwehoer over 'pre-revolutionair stadium' en dat soort zaken. Voor iemand in het buitenland ziet de beweging er uit als één grote eensgezinde massa terwijl het in feite om een gigantische warboel van ideologische strominkjes gaat die elkaar soms hevig beconcurreren.''

Daarnaast is de afname van de kracht van de beweging volgens Marol ook het gevolg van een 'natuurlijk' proces. ,,Maar weinig mensen houden het vol om elke week een buurtvergadering bij te wonen. Ook het ouderwetse staatsoptreden speelt hierbij een rol: ontruimingen van fabrieken, onderdrukking van demonstraties... en het paaien van opstandige buurtbewoners door ze allerlei diensten aan te bieden.''

Kirchner

Ook de verkiezingen hebben een rol gespeeld in de afname van de protesten, meent Marol. Een deel van de mensen hoopt volgens haar dat de nieuwe, nagenoeg onbekende president Kirchner voor betere tijden zal zorgen.

Zelf gelooft ze hier niet in. ,,Kirchner is een Peronist die zich tijdens de verkiezingscampagne enorm op de vlakte heeft gehouden over zijn plannen en poogde een soort onbestemd links imago te kweken. In zijn regering zit echter dezelfde minister van financiën als bij zijn voorganger en hij heeft een extreem-rechtse houwdegen op de post van binnenlandse veiligheid gezet. Kirchner zal hoe dan ook inzetten op een snel akkoord met het IMF en andere internationale instellingen. Bovendien heeft hij nauwelijks steun onder de bevolking. In de eerste ronde kreeg hij maar 18 procent van de stemmen!''

Het belangrijkste probleem vindt Marol dat mensen hun hoop weer vestigen op een nieuwe regeringsleider en gaan zitten wachten tot die ze wat geeft. ,,Het meest opbeurende van de afgelopen gebeurtenissen was juist dat mensen ontdekten dat ze zelf in actie moeten komen en zich dienen te organiseren. Dat besef van de noodzaak tot zelfbeheer en autonomie is in de Europese bewegingen veel verder ontwikkeld. Na jaren van dictatuur leek het parlementaire steekspel in zijn meest benauwde vorm het enig haalbare voor de Argentijnen. Maar in de jaren negentig hebben de partijen en politici er zo'n enorm corrupt zootje van gemaakt dat niemand er meer in kón geloven.''

Toch denkt Marol niet dat men nu weer terug bij af is. ,,Er zijn enorme problemen, maar er is tegelijkertijd veel veranderd. Mensen hebben ontdekt dat ze niet machteloos toe hoeven kijken hoe politici en zakenmensen met ze sollen. Er is van alles ontstaan. Het hield niet altijd even lang stand, maar het was toch belangrijk.''

Dwarsverbanden

Veel sociale bewegingen die in die periode ontstonden, zoals de MTD (beweging van werklozen, ook wel piqueteros genaamd), ontwikkelen zich nog steeds, benadrukt Marol. Bepaalde asambleas herstellen zich. Er is een boerenorganisatie ontstaan, MOCASE, die zich autonoom noemt en banden heeft aangeknoopt met de MTD.

Marol: ,,Er zijn veel dwarsverbanden ontstaan. Als je ziet wie zich allemaal solidair verklaren met de bezetters van een bepaalde fabriek... Of neem de strijd van de Mapuches, inheemse bewoners, daar hield zich vroeger niemand mee bezig.''

De traditionele partijen en de overheid doen er alles aan om de radicale bewegingen weer in het gareel te krijgen. Maar volgens Marol vinden die bewegingen daar weer creatieve antwoorden op. Als voorbeeld noemt ze de werkneemsters van een van de bezette fabrieken, de textielfabriek Brukman. ,,Ze werden weliswaar ontruimd, maar deden veel stof opwaaien en zijn na de ontruiming collectief en met steun van buurtbewoners teruggekeerd naar de fabriek om even buiten de poort hun werk voort te zetten.''

Een ander goed voorbeeld is het optreden van een van de stromingen binnen de MTD, de beweging Anibal Verón. De overheid probeerde de protesten te sussen door werklozen een kleine uitkering van 160 pesos (40 dollar) per maand aan te bieden. De leden van Anibal Verón besloten dat iedereen een gedeelte van die uitkering in een grote pot zou storten waaruit allerlei collectieve voorzieningen, zoals gaarkeukens en werkcollectieven, bekostigd kunnen worden.

Veel van de leden eisen allang niet meer dat ze enkel maar weer werk krijgen. Ze hebben het inmiddels over allerhande fundamentele veranderingen die er moeten komen. ,,Niet gek voor mensen die vaak geen enkel onderwijs genoten hebben!'', aldus Marol.

Kees Stad

Meer info: http://argentina.indymedia.org/

Een artikel van Naomi Klein over de Brukman-fabriek: http://www.nologo.org/detaild.php?ID=220