Uit: Ravage #11 van 29 augustus 2003

Brandstichting, gevaarlijker dan je denkt

Dierenrechtenactivisten gebruiken steeds vaker brandstichting als actievorm. Het is effectief en, zo beweren zij, geweldloos. Maar realiseren zij zich wel voldoende welke risico's er aan verbonden zijn wanneer er een bedrijf in de as wordt gelegd?

In nacht van 29 op 30 juni jl. woedde er een grote brand in het pluimveeverwerkingsbedrijf Van Miert in Breukelen. De brand bleek te zijn aangestoken en de actie werd naderhand opgeëist door dierenrechtenactivisten.

Brandstichting is in kringen van dierenactivisten een gewild actiemiddel dat in de regel forse financiële schade toebrengt aan een foute bedrijfstak. Daarnaast is het in hun ogen geweldloos. Bij brand in een leeg gebouw wordt immers geen geweld gebruikt tegen mensen.

Het gemak waarmee vaak wordt gesteld dat bij brandstichtingen geen mensenlevens in gevaar worden gebracht, baart mij zorgen. Ik wil duidelijk maken waarom brandstichting juist wel gevaarlijk is. En niet alleen voor mensen, maar voor alles wat in die omgeving leeft, zoals dieren en planten en dergelijke.

Net zoals bij een eerdere brandstichting bij Dumeco in Boxtel (2001), had het bij de kippenslachterij in Breukelen maar weinig gescheeld of er was ammoniak vrijgekomen. De brandweer heeft liters water op een ammoniaktank moeten gooien, om te voorkomen dat deze in de lucht zou vliegen.

Onvoorspelbaar

In principe kun je zeggen dat elke brand gevaar oplevert voor mens, dier en omgeving. Bij elke brand komen schadelijke stoffen vrij. Bij de ene brand wat meer dan bij de andere, maar er bestaat eigenlijk geen 'schone' brand. Wel is er een verschil tussen een beperkt buitenbrandje, een brand in een (vee)wagen en brand in een (bedrijfs)pand. Ik zal me vooral beperken tot branden in gebouwen.

Brand kan allesvernietigend zijn - dat maakt het zo aantrekkelijk voor bepaalde acties - maar is ook erg onvoorspelbaar. Van een brandje dat klein begint is lang niet altijd te voorspellen hoe deze zich zal ontwikkelen en met welke snelheid. Soms kan vuur ongelooflijk snel om zich heen grijpen en soms kan iets uren lang doorsmeulen zonder opgemerkt te worden, waarna het zich dan in één keer onverwacht uitbreidt.

Denk bij het laatste bijvoorbeeld aan een situatie waarin mensen een pand in brand willen steken. Ze controleren goed of er niemand in het pand aanwezig is - men wil tenslotte geen levens op het spel zetten - stichten een brandje, om er vervolgens snel vandoor te gaan. Het brandje grijpt niet echt om zich heen, maar lijkt juist weer uit te gaan. Toch blijft er iets doorsmeulen, uren lang. Inmiddels zijn er wel mensen in het pand aanwezig, waarna het smeulende vuurtje alsnog de kans krijgt zich uit te breiden en de mensen in het pand in de problemen komen.

Levensbedreigend

Daarnaast kunnen er allerlei spullen en stoffen in een pand aanwezig zijn, die de brand extra gevaarlijk maken. Dit naast alle risico's die een ontwikkeling van een brand toch al met zich meebrengt. Denk aan de verwerking van kunststoffen in stoelen, bekleding, vloerbedekking, bureaus, computers en noem maar op.

Hoe meer kunststoffen er verbranden, hoe meer schadelijke stoffen er zullen vrijkomen en hoe hoger de verbrandingstemperaturen kunnen worden. Je merkt het gelijk aan de rook die veel meer prikt en vaak ook veel donkerder van kleur is. Dit kan een behoorlijke milieubelasting zijn voor de directe omgeving.

Verder kunnen zich in een pand een hoop gevaarlijke voorwerpen bevinden, zoals spuitbussen of andere houders onder druk die kunnen exploderen, of gevaarlijke stoffen die nergens geregistreerd staan. Het is van tevoren vrijwel niet te controleren of dergelijke stoffen aanwezig zijn. Toch kunnen juist deze stoffen zorgen voor zeer onverwachte en daarmee gevaarlijke situaties. Met name voor degene die de brand moeten bestrijden. Hoewel deze mensen leren omgaan met die onverwachte situaties, blijven het ook voor hen levensbedreigende situaties.

Naast al die onvoorspelbare zaken zijn er geregistreerde of bij het bedrijf bekend staande gevaarlijke objecten. Denk aan het eerder genoemde ammoniak waarvan veel slachterijen gebruik maken voor de koelinstallatie. Ammoniak is een giftig en brandbaar goedje, dat de gezondheid van mens, dier en milieu zeer ernstig kan aantasten.

Dus als iemand uit liefde voor het dier een slachterij in brand steekt, waar uiteindelijk ammoniak bij vrijkomt, dan is dat uiteindelijk helemaal niet zo vriendelijk voor de dieren die in de buitenlucht leven. Het is al een paar keer bijna fout gegaan en ik hoop van harte dat het nooit daadwerkelijk fout zal gaan. Want als je als actiegroep een milieuramp veroorzaakt, kun je wel inpakken.

Brandwonden

Als je er na dit verhaal nog steeds van overtuigd bent dat brandstichting een goede actievorm is, dan is het uiteraard je eigen keus om daarmee door te gaan. Maar zeg dan niet dat je daarmee geen (onschuldige) mensenlevens in gevaar brengt.

Voor degene die zich misschien niet zo druk maken om het leven van hun medemens, wil ik er nog op wijzen dat verbranding één van de meest verschrikkelijke verwondingen is die iemand kan oplopen. Mensen met zeer ernstige brandwonden verwensen zichzelf nogal eens liever dood dan te moeten leven met die intense pijn. Bovendien hou je er (als je het al overleeft) voor de rest van je leven zeer pijnlijke en lelijke littekens aan over. Je kunt je afvragen of je dit een ander toewenst, ook al is het je grootste vijand!

Yvonne

Reacties op dit artikel inzenden naar het bekende redactieadres van Ravage.