Uit: Ravage #9 van 27 juni 2004

De kunst van het blokkeren

Terugblik op Evian

De G8-top in het Franse dorp Evian was door de politie volledig van de buitenwereld afgesloten. Activisten streken daarom eind mei neer in omliggende plaatsen als Lausanne, Genève en Annemasse. Van daaruit werden verschillende acties ondernomen. Pieter Cornelissen, muzikant van de sambaband, bezocht de diverse actiekampen.

Twee vlotten met daarop een piratenvlag proberen langzaam het meer van Genève over te steken. Ze zijn op weg naar Evian, een stukje Frankrijk, dat bijna alleen via Zwitserland te bereiken is. Grote wolken traangas hangen boven het meer. In het actiedorp bij Lausanne aan de Zwitserse kant van het meer doorzoekt politie in burger de tenten en worden mensen gearresteerd. Door de lichtval lijkt het net alsof de vlotten een beetje boven het meer zweven. Piraten ontstijgen de werkelijkheid.

Een week eerder ben ik samen met een aantal sambaspelers, mensen van de milieuorganisatie Aseed en een circustent bij Annemasse neergestreken voor het opbouwen van een actiedorp. Het gaat de globaliseringsbeweging immers niet alleen om het tegengaan van bijeenkomsten van wereldleiders, maar ook om het ontwikkelen van alternatieven.

In de buurt van Annemasse, waar de meeste activisten worden verwacht, worden vlak bij elkaar twee dorpen opgebouwd; het wat alternatievere anarchistische VAAAG en het meer mainstream Intergalactique. Hier zijn onder andere de Disobediente uit Italië, Attac (alternatieve economie) maar ook de Franse Groenen (milieupartij) aanwezig zijn. Het dorp is onderverdeeld in meer of minder democratisch georganiseerde 'barrios'.

De sambaband waarvan ik deel uitmaak weigert te kiezen tussen de kampen en we geven in beiden workshops. We slapen in de biozone, een 'barrio' van Intergalactique, en helpen de zone op te bouwen. De biozone heeft onder meer een biologische keuken bij zich (Rampenplan) en een eigen discussie en videoprogramma over landbouw en voedsel. De biozone werkt zo basisdemocratisch mogelijk.

Onervaren

De sambaband fungeert als een cluster van drie basisgroepen van bandleden en ondersteunende mensen uit Londen, Turijn en Amsterdam. De dagen voor de top worden door de band gebruikt om sambaworkshops te geven, aan elkaar te wennen en uit te vinden waar acties zijn gepland.

In de aanloop van de G8 is er alleen iets gezegd over een massale symbolische blokkade door mainstream groepen van de grens tussen Frankrijk en Zwitserland. Wij zouden voor de muzikale omlijsting mogen zorgen, maar we kunnen en willen wel meer dan dat.

We vormen een steungroep (spacecreators), zorgen voor eigen communicatie en bescherming tegen traangas en zorgen dat we over voldoende mensen beschikken die Frans spreken. Dat laatste blijkt vooral op Intergalactique erg belangrijk. Intergalactique wordt door een grotendeels onervaren maar zeer enthousiaste groep activisten gerund die voor een deel uitsluitend Frans spreken. Vertalen blijkt moeilijk als je ook nog even op duizend andere punten het wiel moet zien uit te vinden.

Op woensdag 28 mei spelen we voor het eerst even samen om mensen van de actiekampen mee te lokken naar een concert op het nabijgelegen vliegveld van Annemasse. Om ruimte voor de band te creëren spring ik met nog twee mensen de hoofdweg op en zo hebben we onze eerste betoging...

De volgende ochtend loop ik de bergen in en heb daar een mooi uitzicht op Intergalactique. Bij vertrek staan er zo'n tweehonderd tentjes, wanneer ik even later terugkom wel duizend. Later op de dag houden we een welkomstdemonstratie in Annemasse en vijf minuten stilte voor Carlo Giuiliani, de activist die twee jaar geleden door een agent werd doodgeschoten tijdens de protesten tegen de G8 in Genua.

Lausanne

Op vrijdag gaat een deel van de sambaband naar een demonstratie van het No-border netwerk in Genève. We willen onder meer uitvinden wat er komende zondag gaat gebeuren, wanneer de grote demonstratie staat gepland.

Terug in het actiekamp spitsen de gesprekken zich steeds meer toe op Lausanne. Daar is in de maanden voor de top door politie en media tegen activisten een bijzonder harde campagne gevoerd. In de loop van de week wordt duidelijk waarom. Terwijl Annemasse helemaal niets en Genève een klein beetje van doen hebben met de G8-bijeenkomst is Lausanne voor ondersteuning en aanvoer als enige echt belangrijk. Daar is dus een kans om de top daadwerkelijk tegen te houden, elders niet.

Maar in tegenstelling tot in Genève en Annemasse ondersteunen vakbonden en mainstream politiek de activisten niet. Deze moeten dus allemaal van buiten komen. Tegelijkertijd is de logistiek er waardeloos, blijken de winkels gesloten te zijn en zijn de plannen voor acties nog onduidelijk.

Na een uitgebreide nachtelijke discussie besluiten we de sambaband op te splitsen. Een deel van de band vertrekt de volgende ochtend naar Lausanne, de Italianen blijven achter om acties in de buurt van Annemasse te ondersteunen.

Blokkade

Ook Lausanne kent twee actiekampen, maar alles lijkt te gebeuren op het 'illegale' kamp, een gekraakt sportcentrum van de universiteit. Het kamp grenst aan het meer van Genève en kijkt uit op Evian.

Tijdens de vergadering horen we dat men van plan is het stadsdeel Ouchy, waar de haven van Lausanne ligt, te blokkeren zodat de officiële delegatieleden niet naar Evian gevaren kunnen worden. Pink en Silver vormt een mobiel deel van de blokkade, met sambaband en kleine soundsystem. De strikt geweldlozen van het Aqua-blok doen de zitblokkades, het Antrax-blok neemt de meer gewelddadig te verdedigen blokkades voor haar rekening. Er is een grote groep fietsers en een 'zwart' blok die zich bezig houden met het aanvallen van delegatiedoelen. Het is de bedoeling dat we de blokkade als het ware 'sluitend' maken.

De volgende ochtend om 6 uur loop ik temidden van zo'n 1500 Pink and Silver leden richting Ouchy. Bij een oprit naar de autosnelweg richting Genève verschijnt een zesdeurs limousine. Een jongen met een spuitbus springt er voor en na enig gedraai kiest de limousine het hazepad. De eerste vertraging is geboekt...

Omdat we veel stoppen voor het houden van algemene vergaderingen krijgen we de cirkel bij Ouchy net niet rond. Als de cirkel zich bijna sluit worden we lastiggevallen door waterkanonnen en daarna met traangas. De band houdt zich uitstekend. We spelen ondanks de bestoking met traangas, water en schokgranaten door, maar worden wel langzaam samengevoegd met de andere blokken en teruggedrongen. Even ontstaat er een gespannen situatie als de band via de snelweg naar het illegale kamp wil lopen. Een busje ME komt aangereden en vuurt gas en schokgranaten temidden van de bandleden.

Omsingeling

Om een uur of één arriveren we op het legale kamp, Bourdonette. Tijdens de langzame terugtocht vernamen we dat in Genève lokale activisten alle bruggen in de stad hebben geblokkeerd en er forse rellen uitgebroken zijn. De Amerikaanse president wilde in eerste instantie niet eens landen met z'n jet. Ook de wegen van Frankrijk naar Evian zijn geblokkeerd door zo'n drieduizend mensen van VAAAG en Intergalactique. Volgens de berichten is de G8-bijeenkomst zeker een halve dag uitgesteld.

Bourdonette dreigt ondertussen te worden ingesloten door de politie. Dreigend staan er Duitse waterkanonnen op de weg langs het kamp en er schijnt ME verdekt in de bossen opgesteld te staan. Het kamp begint een massabijeenkomst om te beslissen wat te doen. Als de politie op het kamp verschijnt gaat de vergadering over in een zitblokkade. De politie kondigt aan dat ze ieders identiteit wil controleren. Dit wordt geweigerd en 'dus' zijn we plotseling allemaal gearresteerd.

Ik houd me buiten de zitblokkade en volg samen met twee anderen het doen en laten van de groepjes agenten op het kamp. Ze verrichten tentzoekingen, wat zonder huiszoekingsbevel illegaal is in Zwitserland. De agenten geven dat ook toe maar gaan gewoon door met hun werk. Ze arresteren een aantal mensen op het terrein.

Ondanks de ernst van de situatie blijft de sfeer redelijk ontspannen en wordt zelfs hilarisch als een van de ME'ers over zijn eigen lichaamspantser struikelt. "Ik wil niets, ik kan niets, geef me een uniform!", wordt er in drie talen geroepen.

Arrestaties

Dan blijkt dat de Zwitserse politie daadwerkelijk iedereen wil arresteren. De activisten worden ingesloten. Ik ren er op het laatste moment uit en loop naar het illegale kamp. Onderweg kom ik vriendelijke piraten tegen die op vlotten met een piratenvlag en een zeil op weg gaan naar Evian.

Ondertussen blijkt er ook politie in het illegale kamp te zijn. We nemen een mobieltje en wat persoonlijke gegevens mee naar een andere plaats en gaan rondbellen. Het arrestantennummer is overbelast, eigenlijk is iedereen dat. Het grootste deel van de sambaband blijkt gearresteerd. De lokale demonstratie tegen de G8 wordt een steundemonstratie voor de vastgehouden mensen.

In het begin van de avond keren de door de zon roodverbrande piraten terug op het kamp. Enigszins teleurgesteld dat ze niet zijn gearresteerd maar teruggestuurd bij de grens van het Franse deel van het meer.

De arrestanten komen later die avond en in de loop van de nacht vrij. Technisch gezien hebben ze illegaal in detentie gezeten in een voormalige nucleaire bunker. Ze hebben nauwelijks water en eten gekregen, maar bewuste vernederingen zoals twee jaar geleden in Genua zijn uitgebleven.

Dan blijken de geruchten over een dode activist die al een tijdje de ronde doen heel dicht bij de waarheid te hebben gezeten. Een klimmer met spandoek is bijna dood gevallen doordat zijn touwen door een aent werden doorgesneden waarna hij van de brug naar beneden viel. Ook hebben er zo'n honderdduizend mensen gedemonstreerd in een gebied dat er niet toe doet... de demonstratie waar we oorspronkelijk voor uitgenodigd waren.

Positief

De volgende dag gaan we via Genève terug naar Annemasse. Ik heb twee dagen niet geslapen, vind een plekje in de schaduw en ben weg. De rest van de band gaat naar een actie tegen waterprivatisering in Genève. Ook zij worden weer ingesloten door de politie, maar dit keer niet gearresteerd. Voor mensen buiten de blokkade - zowel activisten als inwoners van Genève - is het vrij stenen gooien naar de politie. Genève heeft de naam een rebelse stad te zijn en maakt dat waar.

Intergalactique blijkt de laatste dagen vooral op geruchten te hebben geleefd. Zo bestaat het verslag van de gebeurtenissen in Lausanne op www.tegendeg8.tk voor zover ik kan beoordelen uit onwaarheden en overdrijvingen. Door een ander misverstand verlaten we op dinsdag de derde juni, dus terwijl de top nog aan de gang is, het dorp. Eigenlijk wil ik dat dit andersom is: de G8 moet zichzelf opheffen en ik wil met de mensen die de tegenstand hebben opgebouwd blijven doorwerken.

De vraag is of we iets tot stand hebben gebracht. De G8 heeft vrijwel niets besloten maar dat komt vooral door toedoen van ene George W. Bush, niet door de globaliseringsbeweging. Er is weer eens veel met gas- en schokgranaten geschoten, maar het blijft nog steeds mogelijk de aanvang van een topbijeenkomst een uur of zes uit te stellen door over een groot gebied zo'n tienduizend activisten in te zetten. Het meest positieve aan de protesten was toch de samenwerking om dit te bereiken.

De blokkades op zondag en de kleinere acties op maandag zijn redelijk democratisch en op een creatieve manier tot stand gekomen, veel democratischer en creatiever dan traditioneel marxistisch links met een grote maar irrelevante demo in een hoekje van Genève. Met het uitbouwen van het netwerk dat dit tot stand brengt moeten we doorgaan.

Pieter Cornelissen

Meer info:

Indymedia: http:www.indymedia.nl/nl/2003.05/12041.shtml of http://belgium.indymedia.org/news/2003/06/66825.php

Biozone: http://www.aseed.net/agrocadabra/G8/

Initiatiefgroep Ned: http://www.tegendeg8.tk.

Activisten tegen de G8: http://www.nadir.org/nadir/initiativ/agp/free/evian/

Teksten van de G8: http://www.g7.utoronto.ca/