Uit: Ravage #9 van 27 juni 2004

Gelegenheidskrakers en politico's

De afgelopen maanden wordt er in het noorden van Nederland weer volop gekraakt. De recessie werpt hier z'n eerste vruchten af. ,,Vervlogen tijden moeten herleven'', vindt Vliegh, een twintigjarige politiek bewuste kraker uit Groningen.

Wapenfeiten van de kraakbeweging beperken zich niet uitsluitend tot Amsterdam. Eind jaren tachtig werd in Groningen het Wolters-Noordhoff Complex (WNC) gekraakt. Al snel werden er allerlei kleinschalige activiteiten opgestart door de toenmalige bewoners van de panden. Het WNC groeide uit tot een symbool.

De ontruiming van deze panden is destijds niet zonder slag of stoot gegaan. De straat werd opengebroken, barricades in brand gestoken en zo'n 150 mensen zijn toen opgepakt. Kraken ging door in Groningen, maar heeft een poos op een laag pitje gestaan. Economische groei en meer welstand zullen hier zeker debet aan zijn geweest.

Politico's

Groningen kent op dit moment zo'n twintig gekraakte lokaties. De lokale kraakbeweging is goed georganiseerd. Meerdere groepen hebben regelmatig met elkaar contact over panden die op de nominatie staan gekraakt te worden. Dit overleg vindt meestal plaats in de gekraakte koffieshop Op Drift, voor de Groningse kraakbeweging toch wel dé plaats waar men elkaar ontmoet.

Naast werkende jongeren zijn het voornamelijk studenten en een klein groepje middelbare scholieren die deze beweging vorm geven. Over het aantal krakers wat actief is in Groningen kan niemand een zinnig woord zeggen. Heel wisselend maar met een kleine harde kern.

Ravage sprak met een aantal van hen. 'Politico's' noemen zij zichzelf. Je hebt namelijk ook nog de 'no-no's'. Laatsgenoemden zijn niet echt bezig met het kraken voor maatschappelijk behoud en welzijn. Zij kraken puur voor zichzelf, eigen woonruimte voor weinig. Ook zijn de no-no's degenen die het contact met huiseigenaren niet schuwen en met hen afspraken maken omtrent vertrek uit het pand, maar dat moet dan wel wat schuiven.

Met de no-no's geen opengebroken straten en rellen, zaken die de politico niet schuwt. Contact met de eigenaar van een gekraakt pand is voor de politico niet bespreekbaar en het verlaten van een pand doen zij uitsluitend onder dwang en met gepast verzet.

Blue Moon

,,Wolters-Noordhoff was hier een voorbeeld van. Vervlogen tijden moeten herleven'', vertelt 'Vliegh', een twintigjarige politiek bewuste kraker uit Groningen. Hij bevestigt wat al eerder in dit artikel benoemd werd: ,,Nu de economische recessie weer toeslaat, men weer minder te verteren heeft en de leegstand in Nederland toeneemt, wordt er weer meer gekraakt door ons soort krakers.''

Vliegh, zelf een bewoner van het begin juni gekraakte pand aan de Prinsessenstraat 9c, vertelt dat het perceel in de zomer van 2001 met 1.3 miljoen gulden gemeenschapsgeld werd geplaatst in opdracht van de gemeente Groningen. Het was de bedoeling om het perceel een woon-/werkfunctie te geven ter ondersteuning van het toenmalige 'Blue Moon' festival wat zich in Groningen voltrok.

Na afloop van het zomerfestival hebben voor korte tijd een mediaburo en een masseur gebruik gemaakt van het gebouw, waarna het leeg kwam te staan. ,,Ik vind het godgeklaagd dat een dergelijk mooi pand wat woonruimte zou kunnen bieden aan jongeren gewoon leeg staat'', aldus Vliegh.

Zijn medebewoners 'Pino' en 'Brushkie' vallen hem bij. ,,Wij zijn bezig een krakerscafé op te starten en eventueel een kraakspreekuur te beginnen.'' Over andere bestemmingen wordt nog nagedacht. Nee, we mogen het niet als concurrentie van kraakcafé Op Drift beschouwen, want dat ligt helemaal aan de andere kant van de stad.

Dagcafé

Even verderop in de stad loop ik binnen bij Gedempte Zuiderdiep 90. Dit pand, van de eigenaar van de Sexorama Christine le Duc winkelketen, werd een jaar geleden gekraakt. Het feit dat op het moment van kraak er nog een huurcontract liep voor dit pand, heeft de toenmalige krakers doen besluiten om het huis vrijwillig te verlaten.

Diezelfde woongroep constateerde echter begin dit jaar dat het pand nog steeds leeg stond terwijl het huurcontract al beëindigd was. Op 29 maart jl. hebben zij het opnieuw gekraakt en nu drijven zij er, onder meer vanwege de gunstige ligging in een winkelstraat, een dagcafé in.

Binnen tref ik een drietal studenten van de groep die het kraakte. ,,Het was triest om te zien hoe de eigenaar tijdens onze afwezigheid tussen de eerste en tweede kraakactie, alles in het pand vernield had om het maar onbewoonbaar te maken. Zo gevoeglijk aan proberen wij het weer een beetje op te knappen'', vertelt een van hen.

Als de eigenaar zijn zin krijgt, wordt het pand gesloopt, het Gedempte Zuiderdiep planologisch herzien en verrijst er op de plaats van het huidige krakerspand een ero-toren van zes verdiepingen. Al drie keer heeft hij een plan ingediend bij de gemeente, even zo vaak is het naar de prullenbak verwezen. Het bestemmingsplan geeft toch duidelijk aan dat er geen horeca mag komen.

Het gesprek komt op de Westinghousestraat, deel van een oude volksbuurt achter het station in Groningen. Bewoners aldaar worden door gemeente en woningbouw met 'oprotpremies' gestimuleerd om hun betaalbare woningen te verlaten zodat deze wijk plat gegooid kan worden om vervolgens plaats te bieden aan sociale woningwet woningen en kantoren.

,,Mensen die al zo weinig inkomen hebben kan je niet een nieuwe woning door de strot duwen. Dat zal op den duur te zwaar op hun maandbudget drukken'', is de mening van de twee studentes die zelf een woning aan de Westinghousestraat bezet houden.

Zuiderplein

Leeuwarden kent aanzienlijk minder gekraakte lokaties. Studenten die naar hun zin te lang op de wachtlijst stonden voor woonruimte, die schaars is voor hen, hebben onlangs het breekijzer ter hand genomen en een tweetal belendende panden aan het Zuiderplein gekraakt. Krakers uit Groningen hebben hen vervolgens ondersteuning verleend in de vorm van advies.

In het kraakpand Zuiderplein 41, dat samen met nr 39 tien jaar leeg stond, spreek ik Berta, één van de vijf bewoners. Als jongere stond ze al twee jaar op de wachtlijst alvorens in aanmerking te komen voor 'betaalbare' woonruimte. ,,Als je dan ziet hoeveel mooie panden er in deze stad zonder duidelijke reden leeg staan, kan het gebeuren dat je op de gedachte komt om iets te kraken. Dat hebben wij dus gedaan.''

Nadat de krakers het pand in bezit namen, eigendom van een tien jaar geleden overleden man, troffen zij in de woonkamer op de begane grond een stapel papier aan die de gehele oppervlakte van de kamer bedekt en tot een meter hoog strekt. Er hangt inmiddels een spandoek aan de gevel waarmee de voorbijganger opgeroepen wordt om 1,5 ton oud papier gratis en voor niets op te halen.

Gelegenheidskrakers

In Leeuwarden zijn momenteel zo'n vijftien personen actief in de kraakbeweging, voornamelijk studenten. ,,Dat is ook de makke van de krakersbeweging Ljouwert'', vertelt Rick Bruning. Zelf was hij vooral eind jaren tachtig actief als politiek kraker. Momenteel is hij uitbater van een muziek- en kleinkunst café in de binnenstad van Leeuwarden.

Rick wijt het ontbreken van een goed georganiseerde kraakbeweging in Leeuwarden voornamelijk aan het feit dat deze telkens bestaan heeft uit groepjes studenten die na hun afstuderen Leeuwarden verlieten. Gelegenheidskrakers, zoals Rick het noemt. ,,Elke keer weer moet je van scratch af aan je organisatie opbouwen, dat werkt niet.''

Ook over de huidige lichting krakers is hij pessimistisch gestemd. ,,Enthousiaste mensen, daar ligt het niet aan. Maar ook zij studeren vroeg of laat af en zullen Leeuwarden verlaten. We mogen blij zijn als er vijf overblijven.'' Daarnaast betreurt hij het dat juridische informatie over kraken, verstrekt door de organisatie PEL, niet of in elk geval te weinig wordt gebruikt door nieuwe krakers. ,,Ze zijn teveel bezig het wiel opnieuw uit te vinden'', verzucht hij.

Rick verwacht dat oude organisaties binnenkort opnieuw actief zullen worden, een kwestie van ,,de contacten weer oppakken'', zoals hij het noemt. Op welke termijn dit zal gebeuren, daarover kon hij nog niets zeggen. Op mijn vraag of hij zelf ook weer actief zal worden, komt een volmondig ,,ja''.

Wil Breuker