Ravage #5, 4 april 2003

Spike Lee's nieuwste barometer van stemmingen

De film 25th Hour van de Amerikaanse regisseur Spike Lee is zijn best productie sinds 'Do The Right Thing' (1989). De afgelopen twintig jaar heeft Lee moedig en onweerstaanbaar thema's als het leven in een multi-etnische samenleving, drugs, sport, geld en de amusementsindustrie behandeld. De morele keuzes in de moderne Amerikaanse samenleving heeft hij altijd provocerend vormgegeven.

Ook al werd 25th Hour gefinancierd en gedistribueerd door Walt Disney, met een mager budget van 15 miljoen dollar, het resultaat heeft een verassende experimentele inslag. De film is gesitueerd rond Ground Zero, tijdens de traumatische periode van de New-Yorkse geschiedenis vlak na 11 september 2001, en gaat over de drugsdealer Monty (Edward Norton) die zijn laatste vrije etmaal probeert door te komen, voordat hij voor zeven jaar de gevangenis indraait.

De film tekent zijn relatie met de vier mensen die belangrijk voor hem zijn; zijn vriendin Naturelle, zijn vader en zijn twee beste vrienden, Jacob (Philip Seymour Hoffman), leraar op een middelbare school en de beurshandelaar Frank (Barry Pepper). Het scenario van de film werd geschreven door de auteur van het gelijknamige boek, David Benioff. De subtiel door de film gestrooide details van 11 september werden later toegevoegd. Juist deze verwijzingen naar die gedenkwaardige dag geeft de film rauwe kracht. Schijnbaar niets is veranderd en toch is alles anders geworden voor de overlevenden.

In tegenstelling tot het boek is de film geen coherent, afgerond verhaal. Het is veeleer een barometer van stemmingen. De stuurloosheid en wanhoop van het huidige New York wordt overtuigend weergegeven.

Twee geniale momenten springen eruit; wanneer Monty voor een spiegel staat wordt hij bevangen door een woedeaanval en gaat tekeer tegen alle groepen en individuen die hij haat: Wall Street zakenlui, zwarten, homo's, politieagenten, priesters die jongens misbruiken, de Enron schoften ("Bush en Cheney wisten het"), Osama Bin Laden en al Qaeda, Aziatische winkeliers, zijn twee vrienden, zijn vriendin die hem misschien verraden heeft, zijn vader en zichzelf omdat hij opgepakt werd ("je had het allemaal, en je smeet het weg").

En dan is er het bitterzoete einde, een eerlijke, aangrijpende evocatie van de Amerikaanse droom, die schijnbaar collectieve futiele Amerikaanse fantasie. In de briljant door vader Brian Cox verwoorde voice-over, wordt een alternatief einde verbeeld waar Monty met hulp van zijn vader weet te ontsnappen en gelukkig oud wordt in die gedroomde werkelijkheid.

Ulrik van Tongeren

25th Hour, vanaf 10 april in de bioscopen.

.......................

De Fantastische Film

De 19e editie van het Festival van de Fantastische Film vindt van 10 tot en met 16 april plaats in Amsterdam, met als hoofdlocatie Filmmuseum Cinerama/Calypso. Het hoofdprogramma telt 25 films in het horror en fantasy-genre.

Onmiskenbaar hoogtepunt is My Little Eye van Marc Evans. Een briljant, verontrustende visie op Big Brother, een opvallend vernieuwende horrorfilm. Het nevenprogramma anime, Japanse animatiefilms, bevat het schitterende meesterwerk Spirited Away. Een Japanse versie van Alice in Wonderland over een meisje die in een wereld van bizarre geesten belandt.

Het retrospectief van de Spaanse cultregisseur Jesus Franco beslaat dertien films, zijn oeuvre telt maar liefst tweehonderd producties. Anarchistische verbeeldingen vol seks en geweld die eindelijk eens op het grote doek te zien zijn. Jammer dat dergelijke genrefilms vaak veroordeeld zijn tot video, ze komen pas op een bioscoopscherm echt tot leven.

Lloyd Kaufman krijgt de Lifetime Achievement Award voor zijn buitenissige oeuvre. De directeur van Troma komt tijdens het festival tijdens twee masterclasses uitleggen hoe je met weinig geld hilarische pulpfilms kunt draaien. The Night of Terror, de jaarlijkse nachtelijke marathon, is voor de liefhebbers het vaste hoogtepunt; vier zombiefilms, zowel in Amsterdam als Groningen. Ook de jonge griezelfan wordt bediend met een speciaal jeugdprogramma. (www.filmevents.nl)