Ravage #5, 4 april 2003

No police No war

De vredesbetoging van zaterdag 22 maart in Amsterdam, twee dagen na de eerste bommenregen op Irak, had vreedzaam kunnen en moeten eindigen. Door een overspannen reactie van de politie ("even de beentjes strekken") kreeg de bijeenkomst na afloop alsnog een bloederig karakter.

Voorafgaande de vredesdemonstratie, de tweede in een tijdsbestek van vijf weken, waren er verschillende redenen aan te voeren waarom het dit keer minder druk zou worden. Het feit dat velen al op 15 februari in Amsterdam de straat op waren gegaan voor een betoging tegen de toen nog dreigende oorlog met Irak, is daarvan de belangrijkste.

Verder bleek dit keer de oorlog reeds uitgebroken, waarmee de gevoelens van machteloosheid bij velen de overhand hebben gekregen en thuisblijven een optie werd. Het wereldwijde uiterst krachtige signaal van half februari, waarmee duidelijk gemaakt werd dat er geen draagvlak is voor een oorlog, bleek niet voor herhaling vatbaar.

Een derde reden was meer van organisatorische aard. Het Platform tegen de Nieuwe Oorlog bleek dit keer niet in staat een alles omvattend motto voor de demonstratie te bedenken waarmee het protest recht werd gedaan. Verder maakte men de fout in het openbaar het onderwerp Wouter Bos aan te kaarten, de PvdA-leider die in persberichten al dan niet uitgenodigd werd deel te nemen aan de betoging.

Bos, gedurende de verkiezingsperiode uit strategisch oogpunt tegenstander van een oorlog met Irak, wat hem heel wat linkse stemmen heeft opgeleverd, is daar inmiddels op terug gekomen. Voorspelbaar, voor een partij die de afgelopen twintig jaar consequent achter de Amerikanen is blijven staan. Voorspelbaar ook omdat de PvdA weer aan de macht ruikt en een afwijkend standpunt inzake Irak de kabinetsformatie alleen maar in gevaar zou brengen.

Het gevolg van het geflirt met Bos, gretig uitvergroot door de media, was dat veel mensen die van plan waren te gaan demonstreren zijn thuisgebleven. Immers, waarom zou je de straat nog op gaan indien het komende kabinet de oorlog 'politiek' steunt, achter een snelle overwinning van 'de geallieerden' staat. Het platform doet er goed aan zich in het vervolg weer volledig te richten op de bewogen inwoners van dit land in plaats van de politiek.

De opkomst voor de betoging bleek uiteindelijk wel mee te vallen. Weliswaar minder dan 15 februari, maar met ruim 50.000 deelnemers was het wel de op een na grootste van dit decennium. Gek genoeg meldde de politie van Amsterdam na afloop dat er 25.000 demonstranten op de been gekomen waren, terwijl het platform van 100.000 betogers sprak.

Deze verschillen in aantal zijn opmerkelijk, aangezien de schattingen van de opkomst op 15 februari (85.000) veel meer in evenwicht waren. Het aantal dat de politie doorgaf, werd overigens trouw door het ANP en andere media overgenomen. Bij het ANP, aanwezig met twee journalisten, laat men weten voor dit soort grote evenementen altijd afhankelijk te zijn van de telling die de politie maakt.

Een woordvoerder van de persvoorlichting Amsterdamse politie laat desgevraagd weten dat er onmogelijk 100.000 demonstranten op de been kunnen zijn geweest. ,,De afstand tussen het Museumplein en de Dam is 3.000 meter. Een dergelijk massale opkomst houdt in dat er per strekkende meter 33 personen naast elkaar hebben gelopen. De beelden uit de helikopter maakten duidelijk dat dit absoluut niet het geval was'', aldus de woordvoerder.

Aardig wat demonstranten droegen protestborden waarop Bush en Sharon vereenzelvigd werden met Hitler. In het verleden was dit aanleiding voor de politie om op te treden, dit keer werd het (uit technisch oogpunt?) door de vingers gezien. Er werden natuurlijk ook weer de nodige creatieve teksten meegedragen, zoals 'Fuck George Bos', 'Ga eendjes voeren, geen oorlog', 'oorlog hoort op een patatje' en 'Hou toch op'.

Opmerkelijk was de rol van GroenLinks, die sinds kort in navolging van het succes van de SP aandoenlijke pogingen onderneemt het oude strijdbare elan van de PSP weer nieuw leven in te blazen. Duizenden witte GL-ballonnen en stickers gingen gretig van de hand. Samen met het propagandamateriaal van de SP en IS leek het wel een verkiezingsoptocht.

Op het Museumplein, eindpunt van de betoging, dropen veel deelnemers al snel af. De achterblijvers verspreidden zich op het 'gras'veld, veelal genietend van een picknick in de zon. De middag leek te eindigen zonder noemenswaardige incidenten. Maar helaas, de ME'ers en stillen moesten nog even 'uitgelaten' worden. Zoals zo vaak na een relaxt verlopen betoging (denk onder meer aan de anti-monarchistische manifestatie op het Witte Plein van vorig jaar).

Het gedrag van een aantal opgeschoten jongeren in de omgeving van de container-afzetting (op zich al een provocatie) bij het Amerikaanse consulaat, vormde kennelijk aanleiding voor de politie om als gekken met busjes en paarden over het Museumplein te rijden en galopperen. Hierbij raakten drie mensen gewond, nadat ze door paarden omver werden gelopen.

Ooggetuigen zijn vrij eensgezind in hun mening, zoals die door de website Indymedia (www.indymedia.nl) zijn opgetekend. De Amsterdamse lokale partijen GroenLinks, SP en Amsterdam Anders dringen aan op een onderzoek naar het optreden van de politie. Burgemeester Cohen heeft aangegeven snel met een evaluatie-rapport te komen. (Alex)