Uit:
Ravage #3, 21 februari 2003
Negativland
'Putting
art before profit'
Mark
Hosler is een van de oprichters van de Californische groep Negativland.
In Paradiso gaf hij onlangs tekst en uitleg over de uitvinders van
'culture jamming'. Een nieuw live programma is in voorbereiding
en zal half maart in Berlijn en Amsterdam te zien zijn. Reken op
krankzinnige collages van de meesters van de 'cut and paste' techniek.
Mark
Hosler, type lange slungel, verzamelde al op jonge leeftijd omgevingsgeluiden,
radio, tv, of telefoongesprekken op de ouderwetse bandrecorder.
De banden werden met schaar en plakband tot achterstevoren fragmenten,
loops en samples verwerkt. In 1980 was Hosler betrokken bij de eerste
'Over The Edge' radiouitzendingen. De OTE-show is nog steeds in
de lucht en te beluisteren via internet.
Negativland,
een samenwerkingsverband van geluidsfreaks, vond hier zijn oorsprong.
Mark Hosler, Richard Lyons and David Willis, en later Don Joyce
vormen sinds 1983 de kern van de groep. In de meer dan twintig jaar
van hun bestaan breidde hun werkgebied zich uit tot experimentele
collagekunst in elk denkbaar formaat; film, video, animatie, boeken,
soundtracks, documentaires en genre-overschrijdende projecten, al
dan niet in samenwerking met andere kunstenaars.
Sensatie
Zonder
de draad kwijt te raken dist Hosler met zichtbaar plezier het ene
sappige verhaal na het andere vreemde voorval op uit de loopbaan
van Negativland.
Het
eerste mediaschandaal ontstond nadat ze hun debuuttournee moesten
afgelasten wegens geldgebrek. Uit frustratie stelden ze in een persbericht
dat de tour onder druk van de FBI niet door kon gaan. Hun nummer
'Christianity is Stupid' zou in verband worden gebracht met de gruwelijke
moorden die een tiener uit een christelijk modelgezin pleegde op
zijn ouders, broers en zussen, zo had een van de bandleden verzonnen
naar aanleiding van een krantebericht.
Vervolgens
dook het verhaal telkens op andere plekken in de media op, tot aan,
maanden later, een nieuwsreportage op het belangrijke televisiekanaal
CBS toe. Geen enkele journalist had de feiten gecheckt of de FBI
om commentaar gevraagd. 'Helter Stupid' is de naam van de CD die
naar aanleiding hiervan ontstond. Hosler kijkt erbij alsof hij het
ook niet kan helpen en laat weten dat in ieder geval zijn moeder
sindsdien met een wantrouwende blik naar het nieuws kijkt.
Toeval
Het
materiaal vindt hen, ze zoeken het niet op, dat past niet in hun
filosofie. De ene keer stuit Negativland op een bijzonder geluidsarchief,
dan weer krijgen ze door verwanten en sympathisanten stukjes uniek
materiaal of geheime opnames toegespeeld. Op hun recente boek/cd
project 'Death Sentences Of The Polished And Structurally Weak'
maken ze gebruik van andere 'found art': achtergelaten voorwerpen
uit autowrakken van sloperijen.
Onuitputtelijke
bron van materiaal voor Negativland vormen logo's, religie, reclame
en de media; met alle massacommunicatie wordt de draak gestoken.
Vooral de muziekbusiness moet het ontgelden.
Internationale
bekendheid kreeg Negativland na het uitbrengen van een mix van het
U2 nummer 'I Still Have Not Found What I'm Looking For'. (Een bizar
actuele titel: de U2, een Amerikaans spionagevliegtuig, wordt momenteel
ingezet om in Irak het bewijs te vinden dat een Amerikaanse inval
moet rechtvaardigen). Door het nummer verweven zit de ongekuiste
aankondiging door de keurige sterpresentator Casey-'these guys are
from England and who gives a shit'- Kasem.
Een
zich jaren voortslepende juridische strijd rondom intellectueel
eigendom, muziek- en beeldrechten ontspon. De single werd verboden
en mag nog steeds niet worden verspreid. De juridische problemen
kostten Negativland hun platencontract bij het SST Records label
(bekend van BlackFlag en Sonic Youth).
Mark:
,,Telkens als dit soort dingen gebeuren, proberen we het niet te
zien als een tegenslag, maar als bron van inspiratie, als een nieuwe
uitdaging.'' Zo ontstonden het boek/cd 'The Letter U en the Numeral
2', en het vervolg 'Fair Use: the story of the letter U and the
numeral 2'. Ze stortten zich op creatieve wijze op de copyright-problematiek
en zwengelden de discussie aan in en buiten de rechtbank, op internetdiscussielijsten
en in de kunstwereld. Over het proces maakte Craig Baldwin in 1995
de filmdocumentaire 'Sonic Outlaws'.
Copyrights
Volgens
Negativland is copyrightwetgeving achterhaald. De wet is uitsluitend
bedoeld om te voorkomen dat een letterlijke kopie van een creatie
om commerciële redenen op de markt wordt gebracht alsof die
echt is. Dit is iets totaal anders dan een stuk creëren met
gebruik van citaten en samples uit andersmens' werk. Dat laatste
is wat hen betreft 'Fair Use'.
,,Media
en reclame zijn net zozeer deel gaan uitmaken uit van ons leefmilieu
als de hemel of de wolken, als de lucht die we ademen. Sinds wanneer
mogen kunstenaars zich niet meer laten inspireren door de wereld
om hen heen'', aldus Mark.
Artiesten
die betaald krijgen voor de rechten op hun werk zijn op de vingers
van een hand te tellen. Volgens Negativland dient de copyrightwetgeving
uitsluitend de belangen van de platenmaatschappijen, die de (populaire)
cultuur en kunstuitingen steeds verder kolonialiseert. Als voor
ieder fragment of beeld betaald moet worden, kan er überhaupt
geen muziek of kunst meer gemaakt worden. Dan kunnen ondernemingen
gaan uitmaken wat voor kunst er wel en niet mag worden gemaakt.
Alle
kunst is gerecycled, stelt Negativland. Als dat verboden wordt ziet
het er beroerd uit voor de toekomst van de kunst. Popsterren als
U2 en reclamewereld kopiëren op hun beurt weer de Negativland
methode. Een sample van door Negativland gesampled werk belandde
zelfs (via Fatboy Slim) in een Coca Cola reclame. Negativland trekt
zich nergens wat van aan en verwerkt Pepsi, Michael Jackson, Disney,
kortom alle informatie die over ons wordt uitgestort, naar eigen
inzicht.
In
de Negativ-versie is Disney's Kleine Zeemeermin overgedubbed met
de stem van een platenbaas die dreigt met een aanklacht, een wonderlijke
mix van de meest uiteenlopende ingrediënten. Het resultaat
overtreft de som der delen.
Elly
www.negativland.com
Naar
boven |