Uit: Ravage #3, 21 februari 2003

Negativland

'Putting art before profit'

Mark Hosler is een van de oprichters van de Californische groep Negativland. In Paradiso gaf hij onlangs tekst en uitleg over de uitvinders van 'culture jamming'. Een nieuw live programma is in voorbereiding en zal half maart in Berlijn en Amsterdam te zien zijn. Reken op krankzinnige collages van de meesters van de 'cut and paste' techniek.

Mark Hosler, type lange slungel, verzamelde al op jonge leeftijd omgevingsgeluiden, radio, tv, of telefoongesprekken op de ouderwetse bandrecorder. De banden werden met schaar en plakband tot achterstevoren fragmenten, loops en samples verwerkt. In 1980 was Hosler betrokken bij de eerste 'Over The Edge' radiouitzendingen. De OTE-show is nog steeds in de lucht en te beluisteren via internet.

Negativland, een samenwerkingsverband van geluidsfreaks, vond hier zijn oorsprong. Mark Hosler, Richard Lyons and David Willis, en later Don Joyce vormen sinds 1983 de kern van de groep. In de meer dan twintig jaar van hun bestaan breidde hun werkgebied zich uit tot experimentele collagekunst in elk denkbaar formaat; film, video, animatie, boeken, soundtracks, documentaires en genre-overschrijdende projecten, al dan niet in samenwerking met andere kunstenaars.

Sensatie

Zonder de draad kwijt te raken dist Hosler met zichtbaar plezier het ene sappige verhaal na het andere vreemde voorval op uit de loopbaan van Negativland.

Het eerste mediaschandaal ontstond nadat ze hun debuuttournee moesten afgelasten wegens geldgebrek. Uit frustratie stelden ze in een persbericht dat de tour onder druk van de FBI niet door kon gaan. Hun nummer 'Christianity is Stupid' zou in verband worden gebracht met de gruwelijke moorden die een tiener uit een christelijk modelgezin pleegde op zijn ouders, broers en zussen, zo had een van de bandleden verzonnen naar aanleiding van een krantebericht.

Vervolgens dook het verhaal telkens op andere plekken in de media op, tot aan, maanden later, een nieuwsreportage op het belangrijke televisiekanaal CBS toe. Geen enkele journalist had de feiten gecheckt of de FBI om commentaar gevraagd. 'Helter Stupid' is de naam van de CD die naar aanleiding hiervan ontstond. Hosler kijkt erbij alsof hij het ook niet kan helpen en laat weten dat in ieder geval zijn moeder sindsdien met een wantrouwende blik naar het nieuws kijkt.

Toeval

Het materiaal vindt hen, ze zoeken het niet op, dat past niet in hun filosofie. De ene keer stuit Negativland op een bijzonder geluidsarchief, dan weer krijgen ze door verwanten en sympathisanten stukjes uniek materiaal of geheime opnames toegespeeld. Op hun recente boek/cd project 'Death Sentences Of The Polished And Structurally Weak' maken ze gebruik van andere 'found art': achtergelaten voorwerpen uit autowrakken van sloperijen.

Onuitputtelijke bron van materiaal voor Negativland vormen logo's, religie, reclame en de media; met alle massacommunicatie wordt de draak gestoken. Vooral de muziekbusiness moet het ontgelden.

Internationale bekendheid kreeg Negativland na het uitbrengen van een mix van het U2 nummer 'I Still Have Not Found What I'm Looking For'. (Een bizar actuele titel: de U2, een Amerikaans spionagevliegtuig, wordt momenteel ingezet om in Irak het bewijs te vinden dat een Amerikaanse inval moet rechtvaardigen). Door het nummer verweven zit de ongekuiste aankondiging door de keurige sterpresentator Casey-'these guys are from England and who gives a shit'- Kasem.

Een zich jaren voortslepende juridische strijd rondom intellectueel eigendom, muziek- en beeldrechten ontspon. De single werd verboden en mag nog steeds niet worden verspreid. De juridische problemen kostten Negativland hun platencontract bij het SST Records label (bekend van BlackFlag en Sonic Youth).

Mark: ,,Telkens als dit soort dingen gebeuren, proberen we het niet te zien als een tegenslag, maar als bron van inspiratie, als een nieuwe uitdaging.'' Zo ontstonden het boek/cd 'The Letter U en the Numeral 2', en het vervolg 'Fair Use: the story of the letter U and the numeral 2'. Ze stortten zich op creatieve wijze op de copyright-problematiek en zwengelden de discussie aan in en buiten de rechtbank, op internetdiscussielijsten en in de kunstwereld. Over het proces maakte Craig Baldwin in 1995 de filmdocumentaire 'Sonic Outlaws'.

Copyrights

Volgens Negativland is copyrightwetgeving achterhaald. De wet is uitsluitend bedoeld om te voorkomen dat een letterlijke kopie van een creatie om commerciële redenen op de markt wordt gebracht alsof die echt is. Dit is iets totaal anders dan een stuk creëren met gebruik van citaten en samples uit andersmens' werk. Dat laatste is wat hen betreft 'Fair Use'.

,,Media en reclame zijn net zozeer deel gaan uitmaken uit van ons leefmilieu als de hemel of de wolken, als de lucht die we ademen. Sinds wanneer mogen kunstenaars zich niet meer laten inspireren door de wereld om hen heen'', aldus Mark.

Artiesten die betaald krijgen voor de rechten op hun werk zijn op de vingers van een hand te tellen. Volgens Negativland dient de copyrightwetgeving uitsluitend de belangen van de platenmaatschappijen, die de (populaire) cultuur en kunstuitingen steeds verder kolonialiseert. Als voor ieder fragment of beeld betaald moet worden, kan er überhaupt geen muziek of kunst meer gemaakt worden. Dan kunnen ondernemingen gaan uitmaken wat voor kunst er wel en niet mag worden gemaakt.

Alle kunst is gerecycled, stelt Negativland. Als dat verboden wordt ziet het er beroerd uit voor de toekomst van de kunst. Popsterren als U2 en reclamewereld kopiëren op hun beurt weer de Negativland methode. Een sample van door Negativland gesampled werk belandde zelfs (via Fatboy Slim) in een Coca Cola reclame. Negativland trekt zich nergens wat van aan en verwerkt Pepsi, Michael Jackson, Disney, kortom alle informatie die over ons wordt uitgestort, naar eigen inzicht.

In de Negativ-versie is Disney's Kleine Zeemeermin overgedubbed met de stem van een platenbaas die dreigt met een aanklacht, een wonderlijke mix van de meest uiteenlopende ingrediënten. Het resultaat overtreft de som der delen.

Elly

www.negativland.com



Naar boven

 

 



Ravage
Archief
Overzicht 2003
Overzicht #3

..