Uit: Ravage #2, 31 januari 2003

'Onze aanwezigheid in Irak kan het verschil uitmaken'

Human Shields: Riskant initiatief tegen de oorlog

Eind januari reizen enkele honderden vredesactivisten naar Bagdad. Door zichzelf als 'menselijk schild' te positioneren op strategische plekken, zoals bruggen, wegen, ziekenhuizen en waterzuiveringsinstallaties, hopen de activisten de westerse oorlogsleiders alsnog te laten afzien van een militair ingrijpen in de Golf.

In onder meer de VS, Canada, Engeland, Jordanië en sinds kort Nederland zijn initiatieven ontstaan voor een vredesmissie naar Irak. De vrijwilligers van het Iraq Peace Team (IPT) reizen al sinds begin oktober vorig jaar af en aan naar dit door oorlog bedreigde land in het Midden-Oosten.

Het vredesteam is een initiatief van het in Washington gezetelde Voices of the Wilderness. Dit is een Amerikaans-Britse campagne bestaande uit maatschappelijk werkers, leraren, kerkelijk werkers en andere vredesactivisten die sinds de eerste Golfoorlog van 1991 geweldloos actie voert tegen de economische sancties tegen Irak.

,,Met onze permanente aanwezigheid in Irak, willen wij escalatie van deze oorlog voorkomen'', laat Joe Proulx van Voices in the Wilderness weten. ,,Wij willen vooral het Amerikaanse volk laten zien welke afschuwelijke humanitaire crisis de Irakezen na twaalf jaar economische sancties, dankzij Amerikaans beleid, moeten doorstaan. Als Amerikanen de waarheid inzien, zullen zij zich inzetten om deze aanval op Irak te stoppen en het VN-embargo op te heffen'', aldus Proulx.

Sinds het Iraq Peace Team in mei 2002 van waarnemend staatshoofd van Irak, Tariq Aziz, toestemming kreeg om Irak binnen te gaan, hebben zich meer dan driehonderd mensen (vooral Amerikanen) bij het vredesteam aangesloten. De vredesactivisten, in leeftijd variërend van 19 tot 76 jaar oud, bezoeken in groepjes van tien families, scholen en ziekenhuizen om met mensen te praten. Ook organiseren zij demonstraties en wakes bij het VN gebouw in Bagdad en op gebombardeerde burgerlokaties.

,,Wij vragen onze leden vooral om veel tijd door te brengen met de Irakese bevolking'', zegt Proulx, ,,om naar hun verhalen te luisteren en waar mogelijk hulp te bieden.'' Van de term 'menselijk schild' wil de organisatie overigens niets weten. Proulx: ,,Wij weigeren militaire taal of ideeën te incorporeren. IPT vertegenwoordigt mensen die, net zoals journalisten, een groot risico durven lopen door als voices of peace naar een oorlogsgebied te gaan.''

Tegengeluid

In Nederland is Rokus Houweling (49) uit Heiloo begin dit jaar op het idee gekomen om met een groep mensen naar Irak af te reizen. Volgens hem gaat de dreigende oorlog om niets anders dan een herverdeling van macht en olie. ,,Sinds 11 september zijn de Amerikanen veel te dominant. Ze trekken 140 miljard uit voor een oorlog, terwijl er elders miljoenen mensen creperen van de honger! Ze zouden eens moeten bijdragen aan opbouwende dingen en een beter welzijn in de wereld'', zo motiveert Houweling zijn initiatief.

De benodigde visa, of vrijstelling daarvan, heeft hij alvast aangevraagd bij de Irakese ambassade. Houweling, die zelf nooit activist is geweest, vond het tijd dat er eens iemand zijn mond opentrok: ,,Je hoort hier nauwelijks iets van een tegengeluid. Ik vond het tijd dat er op deze manier eens aandacht voor werd gevraagd.''

,,Het is misschien wel meteen de meest extreme strategie, maar die werkt vaak het beste'', aldus de ex-marktkoopman. Houweling is teleurgesteld over het aantal reacties op zijn oproep tot dusver: ,,Ik had aanvankelijk een droombeeld dat er een heleboel mensen aan deel zouden nemen, maar tot nu hebben zich maar een stuk of tien gemeld. Dat valt me een beetje tegen.''

Houweling is dan ook blij met de grootsere aanpak in Engeland en Amerika. ,,Wij gaan in principe met het vliegtuig, maar misschien kunnen we ons in Irak gewoon bij hen aansluiten''. Houweling zegt aangenaam verrast te zijn door de toegezegde steun van de politieke organisaties PSP '92 en de SP-afdeling Alkmaar.

,,Het zou best in onze traditie passen'', reageert de heer Kom, secretaris van PSP '92. ,,Onze voorganger, Kees Koning, heeft meer dan tien jaar terug ook zoiets geprobeerd.'' De pacifistische partij overweegt Houwelings initiatief op zowel materiële als immateriële wijze te ondersteunen.

SP-Alkmaar heeft inmiddels geld toegezegd. ,,Wij zullen de kosten van minstens één persoon die met hem meegaat op ons nemen. Daarvoor vragen we een extra bijdrage van onze leden'', bevestigt Willem de Vrome.

Politiek asiel

Vanuit Engeland vertrekt eind deze maand de TJP Human Shields Action to Iraq (TJP: Truth, Justice and Peace) van de Universal Kinship Society richting Irak. ,,Het doel is een massamigratie van internationale vredesactivisten naar Irak, om zo het militair ingrijpen politiek onmogelijk te maken'', laat organisator Kenneth Nichols O'Keefe vanuit Londen weten.

De in Nederland wonende ex-Amerikaan richtte begin 2000 in Londen de Universal Kinship Society op. Deze organisatie streeft naar wereldvrede en bericht over ethische en ecologische bewegingen wereldwijd. De Universal Kinship Society (UKS) roept mensen op hun nationaliteit los te laten, en zichzelf als 'wereldburger' solidair te verklaren met en in te zetten voor mensen die op welke manier dan ook verstoten worden van hun mensenrechten.

Op 21-jarige leeftijd vocht Nichols O'Keefe (33) als Amerikaans marinier mee in de eerste Golfoorlog. Totaal gedesillusioneerd over het buitenlandse beleid van zijn vaderland verliet hij een jaar later de marine en vertrok naar Hawai, waar hij al snel een harde strijd begon voor onafhankelijkheid van dit stukje Amerikaans grondgebied. Uit angst dat Amerika hem iets zou aan doen - teneinde zijn ongewenste politieke activiteiten te stoppen -, 'vluchtte' hij na 11 september 2001 naar Nederland en vroeg hier politiek asiel aan.

,,Ik weet nu wat de ware Amerikaanse politiek inhoud. Als die zou worden blootgelegd, zal duidelijk blijken dat Amerika terrorist nummer 1 van de 20ste en 21ste eeuw kan worden genoemd. Bush is een veel groter bedreiging voor de wereldvrede dan Saddam Hussein'', aldus O'Keefe.

Uit schaamte en verachting voor de Amerikaanse overheid, verbrandde hij op 1 juli vorig jaar zelfs zijn Amerikaanse paspoort voor het Amerikaanse Consulaat in Amsterdam. ,,Hoe kan ik, als nadenkend moreel persoon, op welke manier dan ook met die massamoord en machtspolitiek geassocieerd willen worden?''

Wereldburger

Om zijn strijd te kunnen voortzetten n zich laten reduceren tot kasplantje in afwachting van zijn asielverzoek dat nog steeds loopt, daar had O'Keefe duidelijk geen trek in n heeft hij via de Amerikaanse World Government Organization een "Wereldburger Paspoort" aangevraagd. Een reisdocument voor 'statenlozen' dat, hoewel ondersteunt door de Universele Verklaring van de Mensenrechten, na veertig jaar nog altijd geen volwaardige status geniet.

Dit uiteraard tot grote ergernis van de oprichter van de Universal Kinship Society, die het liefst ziet dat iedereen zijn nationale paspoort hiervoor inruilt. In de ongeveer 150 landen die het paspoort erkennen, wordt het document nog steeds 'per geval' bekeken. Maar Irak zal Nichols O'Keefe, dankzij enthousiaste toestemming van Bagdad voor ook deze missie, dit keer gewoon 'zonder problemen' binnenkomen.

Nichols O'Keefe vreest dat als de oorlog tegen Irak doorgaat de wereld aan de vooravond staat van een Derde Wereldoorlog. ,,Met alle spanningen die er al bestaan tussen China en Taiwan, Noord Korea en de VS, India en Pakistan, Palestina en Israël, en het feit dat Amerika al heeft laten weten opnieuw kernwapens in te zetten als zij wordt aangevallen met massavernietigingswapens... We worden gewoon gelanceerd in een nieuwe wereldoorlog. Dat wil ik met deze missie zien te voorkomen!''

Massademonstraties alleen, hoe talrijk en groot ook, zijn volgens hem onvoldoende om een militair ingrijpen te voorkomen. O'Keefe: ,,De meerderheid van de mensen is tegen deze oorlog voor olie. Desondanks tonen westerse staten zich bereid de oorlog gewoon door te zetten. De Nederlandse overheid heeft zelfs al beloofd Amerika, met of zonder VN-resolutie te steunen. Schandalig! Als we daar in groten getale aanwezig zijn, dan kunnen we deze oorlog stoppen'', benadrukt O'Keefe.

Vredeskonvooi

Mede dankzij de grote internationale mediabelangstelling (zelfs CNN durfde de forse kritiek van O'Keefe op Amerika aan) en lokale organisaties - zoals in Nederland o.m. het Landelijk Platform Tegen de Nieuwe Oorlog en het Solidariteitsfonds XminY - die de actie ondersteunen, hebben zich naar schatting al 'enkele honderden' mensen vanuit Australië, Amerika, Canada tot Engeland, Spanje, Noorwegen en Nederland bij de vredesmissie aangesloten. Eenmaal in Irak is het de bedoeling dat de activisten zich onder de Irakese bevolking scharen, in de hoop Amerikaanse en Britse bommenwerpers af te schrikken.

,,We kunnen ons bijvoorbeeld opstellen bij Irakezen thuis, in ziekenhuizen, scholen... Overal waar onze aanwezigheid maar verschil kan uitmaken'', aldus O'Keefe. Zelf wil hij ook een documentaire maken over de gevolgen van de economische sancties, en wil hij naar Zuid-Irak om vast te leggen hoe het gebruik van verarmd uranium door Amerika in 1991 daar heeft geleid tot geboorteafwijkingen, kanker en andere ziektes.

Bang dat de missie door Saddam Hoessein 'gekaapt' wordt, is hij niet. ,,Dat heeft Saddam in de eerste Golfoorlog wel geprobeerd, maar dat heeft toen niet gewerkt. Het is keihard naar hem teruggekaatst. Je kunt alles van die man zeggen, maar gek is hij niet. Hij heeft alles te verliezen door ons in negatieve zin te gebruiken; alles te winnen door ons toe te laten en niet als 'boksbal' te misbruiken. Honderd procent zeker weet je het natuurlijk nooit, maar dat kan me eerlijk gezegd ook niet schelen. Al ga ik dood - het gaat er om dat het Irakese volk wordt afgeslacht en wij hen moeten bijstaan!''

Eind deze maand vertrekt het vredeskonvooi met bussen vanuit Londen via o.m. Parijs, Brussel, Amsterdam, Dachau, Zürich, Milaan en Istanboel richting Bagdad. Met in hun kielzog verschillende journalisten en fotografen die de missie verslaan. Op 26 januari bezoekt de vredesmissie Amsterdam, om vredesactivisten op te pikken en kleding en medicijnen in te zamelen voor de Irakese bevolking.

Op verzoek van O'Keefe roept XminY op tot een korte betoging voor het Amerikaans Consulaat op het Museumplein, tevens het inzamel- en vertrekpunt van de missie. ,,Doel van de actie is uiteraard te laten zien dat wij tegen deze oorlog zijn en dat er mensen als menselijk schild naar Irak gaan!'', aldus Wytze de Lange van XminY.

O'Keefe hoopt uiteindelijk rond 9 februari, met een onderweg flink aangegroeid aantal van 'enkele duizenden' vredesactivisten, in de Irakese hoofdstad aan te komen.

Lousco Grasman



Naar boven

 

 



Ravage
Archief
Overzicht 2003
Overzicht # 2

..