Uit: Ravage #16 van 19 december 2003

'De voetbalwereld is een rechtse wereld'

In gesprek met Jan Mulder

Als columnist, commentator en oud-profvoetballer laat Jan Mulder zich kritisch uit over de sportwereld en maatschappij. Hoewel hij zich zelden laat interviewen maakt hij voor Ravage een uitzondering. ,,Voor een goede zaak wil ik nog wel eens iets doms zeggen''. In gesprek met een 'rockster' uit Winschoten.

Je hebt onder andere bij Anderlecht en Ajax gevoetbald. Wat is het mooiste en vervelendste moment uit je voetbalcarrière.

Jan Mulder: ,,Toen ik moest ophouden met voetbal, dat vond ik het vervelendste. Ik speelde bij Ajax en had een contract voor vijf jaar, maar moest na drie jaar stoppen. De laatste twee jaar sukkelde ik met mijn knie. Er zat vaak vocht in. Volgens een arts was het niet gezond om met die knie verder te voetballen. Maar het ging ook om geld, want Ajax wilde me laten afkeuren zodat ze een verzekeringspremie konden opstrijken. Ik heb toen een ietwat vervelende periode gehad met Ajax. Ze hebben dat geld uiteindelijk nooit gekregen van de verzekering.''

Het mooiere moment was zeker dat je naar Ajax ging?

,,Nee, dat was toen ik naar Anderlecht ging. Ik ben een Anderlechtspeler. Ik ging naar Ajax omdat ik ruzie kreeg met mijn trainer bij Anderlecht, George Kessler. Ik was vrij onhandelbaar in die tijd. Daarbij had Ajax toen een wereldploeg. En ik had in Nederland nog nooit op het hoogste niveau gespeeld.

Als voetballer was je grillig en tegendraads. Liet je je in die tijd ook kritisch uit over de sportwereld en de maatschappij zoals je nu als columnist en commentator geregeld doet?

,,Niet echt. Ik was een klassieke profvoetballer en hield van het trainingskamp. Ik was geen intellectueel. Pas sinds ik schrijf laat ik me kritisch uit. Maar ik hou me niet bezig met maatschappelijke problemen. Ik heb wel enige betrokkenheid, ben geïnteresseerd, lees de krant. Ik ben een geëngageerd columnist, met een soort rechtvaardigheidsgevoel. Maar ik heb niet het idee dat ik de wereld kan veranderen. Ik ben wel altijd links geweest.

Voetballers zijn zelden links en progressief, laat staan dat ze interesse hebben voor de politiek. Heb je hier een verklaring voor?

,,De voetbalwereld is een rechtse wereld. Voetballers zijn egocentrisch, ze zijn erg individualistisch ingesteld. Dat moet ook wel, voetballen vergt veel tijd en intensiteit. Als topsporter kun je nauwelijks anders dan alleen daar mee bezig zijn.

Vandaag de dag lijken profvoetballers steeds meer op elkaar. Een soort van grote eenheidsworst, uit de pas lopen is er niet meer bij. Een weerbarstig karakter als dat van Piet Keizer of Tjeu la Ling zou vandaag de dag niet getolereerd worden bij Ajax. Het publiek heeft geen echte helden meer. Verontrustend?

,,Het publiek heeft toch wél helden! Het stikt van de helden. Die eenheidsworst, zoals jij het noemt, komt door de commercie. De financiële belangen zijn enorm. De macht van televisie, clubs en sportartikelenfirma's is groot. De spelers verdienen zo enorm veel, dat die zich steeds meer gaan schikken in de rol van pion, van fortuin verdienende marionetten. Ze waken er wel voor hun mening te geven en conformeren zich aan de business.

,,Ik vind het asociaal wat voetballers tegenwoordig verdienen. Het neemt zulke bizarre vormen aan. Neem de club FC Utrecht, die heeft een schuld van 30 miljoen euro. De gemeentes geven daar dan weer subsidies voor. Dat lijkt mij een redelijke misstand. Ik zou als gemeente geen cent aan een voetbalclub geven, maar goed...

Je hebt meerdere malen te kennen gegeven niet meer naar het voetbalstadion te gaan vanwege de asociale houding van een deel van het publiek. Geweld en verbale agressie zijn jou een doorn in het oog. Moet het clubs verplicht worden meer geld en energie te steken in het in toom houden van de groep die het voor de rest verziekt?

,,Geld is niet eens aan de orde. Meer de controle op zo'n groep, en consequenties trekken. Er worden daar woorden gescandeerd die ik absoluut niet vind kunnen, al dat jodengedoe en zo. Daar treden voetbalbestuurders veel te laks tegen op. Het wordt allemaal wel verworpen, maar er wordt niets tegen gedaan. Ik vind het verschrikkelijk.

In hoeverre ligt hier niet een belangrijke taak voor de voetballers zelf? Het zijn immers dezelfde supporterskernen waar zij het meest door worden ondersteund.

,,Voetballers moeten zich daar van afwenden. Maar dat wordt niet gedaan. De supportersgroepen in Nederland stralen iets onheilspellends uit, ook als er niks gebeurt. In Frankrijk en Duitsland is dat allemaal stukken beter geregeld. Zelfs nu in Engeland, waar het vandalisme is uitgevonden. In Nederland zien de stadions er ook bijzonder onaantrekkelijk uit. Die haat en nijd is waanzinnig groot in Nederland. Het heeft ook te maken met het belang van zo'n voetbalsupporter, men denkt dat men in het middelpunt van de belangstelling staat. De hele wereld draait om hen, en in zekere zin hebben ze nog gelijk ook. Wanneer het Nederlands elftal speelt kijken er 6 miljoen mensen. Voetbal is het belangrijkste ter wereld. Die supporters pikken een graantje mee. Ze doen maar, zolang ik er maar niet bij hoef te zitten.

Hoe ben je bij de talkshow Barend en Van Dorp terecht gekomen?

,,Door het voetbal. Ze hadden tijdens het wereldkampioenschap in 1998 in Frankrijk het sportprogramma Villa BVD. Ik was de zogenaamde voetbaldeskundige (lacht). Omdat het programma succesvol was zijn ze hun eigen talkshow begonnen. Ik ben maar meegegaan. Ik had toch nog niks anders te doen. Ik vind tv een leuk medium. Inmiddels doe ik het alweer vijf jaar, maar ga er toch met plezier naar toe. Anders lig je toch maar thuis voor de tv.

Hoe bereid je je voor op een doorsnee uitzending, verdiep je je vooraf in de gasten? Bedenk je de vragen die je stelt zelf?

,,Nee, ik bedenk niks. Voorbereiden doen Frits en Henk. Ik weet niet altijd van tevoren wie de gasten zijn. Ik ga om negen uur de deur uit en om kwart over negen laat ik me schminken. Ik weet over het algemeen van veel dingen wel iets af. Ik ben altijd geïnteresseerd in politiek, kunst en sport. Ik ben op mijn best als ik in een gesprek inbreek. Ik hou me altijd heel lang in, want Henk en Frits doen de interviews. Dat is lastig, maar ik ben daar zo langzamerhand wel aan gewend. Deze bescheiden rol (lacht) in de samenleving, preciezer gezegd, op de tv, heb ik geaccepteerd.

Vijf uitzendingen per week, slopend?

,,Tuurlijk niet, stelt helemaal niets voor. Je moet alleen wel een jasje aandoen, en er fatsoenlijk gedouched naar toe. Op tijd komen, netjes op je stoel zitten. Het geeft een lichte spanning, je kunt er niet een beetje bij zitten en helemaal niks zeggen. Af en toe moet je je mond open doen, doen alsof het van belang is. Na drie maanden had ik al genoeg van mezelf, dat slopende heeft het wel in zich. Soms denk ik, even geen mening over wat minister Donner beweert, hij kan dan het 'leplazarus' van me krijgen.

Je hebt een uitgesproken non-conformistische stijl. Ben je daadwerkelijk zo, of is het een pose?

,,Ik poseer niet. Het is me wel opgevallen dat des te langer en vaker je op tv verschijnt, des te minder kennen de mensen je, snappen mensen je. Men ziet niks, begrijpt niks. Men heeft een totaal verkeerde indruk van mij. Ik zou afstandelijk en vijandig zijn, en grof. Dat komt door de opzet van het programma.

Uit de opvattingen die je ventileert in de krant en op tv komt een maatschappelijk betrokken personage naar voren. Vertaal je dat ook in concrete actie, demonstratie?

,,Nee, ik ben geen demonstrant. Ik heb vorig jaar wel gedemonstreerd tegen de oorlog in Irak. Maar mijn taak zit meer in demonstreren via de media die ik tot mijn beschikking heb. Dan ben ik veel efficiënter. Ik verkondig mijn mening in de Volkskrant en op tv. Ik zie mij niet in optochten op straat. Dat werkt wel, maar niet voor mij.

Is het niet wat vrijblijvend om de rebel uit te hangen in de media, en het daar bij te laten?

,,Nou nee, dat is juist niet vrijblijvend. Ik kan ook anoniem in zo'n optocht gaan lopen. Ik breng toch wat te weeg. Het moet via de tv-camera, niet op straat, het moet gefilmd worden. En dat doe ik toch doorlopend op tv.

Je bent vast wel eens benaderd om je als bekende Nederlander in te zetten voor een goed doel?

,,Een goed doel, ik geloof niet in goede doelen. Het is vaak egotripperij. En dan die collectes die worden gehouden, afschuwelijk. Zo'n Kankerfonds dat honderden miljoenen in kas heeft, in plaats van het te besteden. Waterputten graven in Afrika en dan met een camera er naar toe. (lacht) Dat zul je mij niet zien doen.

Gelet op je uitspraken stemde je vroeger op de PvdA en tegenwoordig SP? Als de SP je benadert voor een campagne zeg je dan ook nee?

,,Ik zeg dan nee. Ik stem altijd radicaal-links, vanwege de verstandige taal die Marijnissen uitkraamt in de Tweede Kamer. Maar ik wil geen lid zijn van een politieke partij.

Geloof je in buitenparlementaire oppositie, actiegroepen, ideële organisaties, of moeten de politici het maar voor ons opknappen?

,,Politici moeten de dingen beslissen, maar die kunnen wel beïnvloed worden. Ook daarin vind ik zo'n tv-programma als de onze wel belangrijk. Ach, het helpt allemaal weinig, maar toch...

Ben je anarchist?

,,Ja. Ja, ik sympathiseer daar wel mee. (stilte) Anarchist..., dat is ook weer zo'n woord! Ik ben Jan Mulder. Atheïst, ja, het zal wel. Die stempels wil ik allemaal niet hebben. Ik vind het absurd dat iemand heeft bedacht dat er een God is, en als je dat niet gelooft ben je opeens atheïst (grinnikt). Ik vind dat het woord niet eens uitgevonden had mogen worden. Wat is dat voor nonsens. Ik wil helemaal geen atheïst zijn, maar ik ben het wel blijkbaar, volgens de definitie.

Naar verhouding hebben jullie veel politici in de studio, maar zelden een activist. De laatste activist was Barbara Smedema, een vrouw die uit protest tegen de oorlog met Irak een communicatieschotel op Volkel demonteerde.

,,Ja, dat weet ik nog. Ik heb geen inbreng in de keuze van de gasten, daar ga ik niet over. Ik zit wel eens bij de redactievergadering, en dan zeg ik wel eens iets, maar dit soort beslissingen zijn niet aan mij.

Ga je nog wat nieuws doen, of ga je op dezelfde voet verder?

,,Ik ben een trouwe viervoeter. Ik ben een saai figuur. Ik laat alles zoals het is, en dat vind ik goed genoeg. Ik ben geen revolutionair iemand. Ik ben een 'rockster' uit Winschoten, daar komt het op neer.

Marina Groen

Naar boven