Uit: Ravage #15 van 21 november 2003

 

Heeft de Vrije Bond toekomst?

De Vrije Bond moest een bloeiende vakorganisatie worden die op tal van terreinen in de maatschappij actief zou zijn. Dertien jaar later rest nog slechts een solidariteitskas en het blad Buiten de Orde. Een dezer dagen beraadt de organisatie zich over haar toekomst.

De Vrije Bond is voortgekomen uit de Bedrijfsorganisatie Collectieve Sector (BCS), een onderdeel van het Onafhankelijk Verbond van Bedrijfsorganisaties (OVB). Deze radicale syndicalistische vakorganisatie had destijds vooral aanhang onder de havenarbeiders en vissers in Den Haag, Rotterdam en Amsterdam.

In 1980 steunde de OVB als enige bond de stakingen bij het bergingsbedrijf Smit Tak. Een aantal activisten uit Utrecht en Rotterdam zocht al langer aansluiting bij een radicale vakbond en besloot lid te worden. ,,Die steun van de OVB aan de stakers sprak ons enorm aan'', zegt Ron Buijs van de Vrije Bond. ,,Maar al snel bleek de OVB een arbeideristische en strak georganiseerde organisatie. Dat botste met onze anarchistische ideeën.''

Royementen

Binnen de BCS waren behalve maatschappelijk werkers ook in toenemende mate uitkeringsgerechtigden actief die de strijd wilden aanbinden met het arbeidsethos en de loonarbeid. Ook werden er discussiebijeenkomsten georganiseerd over alternatieve economie en bezocht men de Pinksterlanddagen in Appelscha, een anarchistisch treffen. ,,Daar wilde de OVB-leiding absoluut niks van weten'', vertelt Buijs. ,,Als OVB-lid werd je geacht de fabrieken in te gaan en te colporteren met het blad De Nieuwe Strijd.''

In eerste instantie probeerde men nog een gesprek aan te gaan met de OVB-leiding, maar op een bijeenkomst van de landelijke raad was men niet eens welkom. Nadat vervolgens het ene na het andere 'ongehoorzame' lid geroyeerd werd en in Utrecht zelfs alle actieve leden uit de OVB werden gegooid, besloot men een eigen vakbond op te richten.

Eenvoudig was dit niet. Met name de groep uit Amsterdam had een sterke syndicalistische en arbeideristische overtuiging en voelde niet veel voor de meer anarchistische ideeën over zelfbeheer. Tijdens bijeenkomsten werden er dan ook felle debatten gevoerd. Uiteindelijk werd de Vrije Bond opgericht. De subtitel 'basisorganisatie voor zelfbeheer en syndicalisme' geeft aan dat de twee stromingen niet echt tot overeenstemming kwamen.

Werkvloer

Ondanks deze meningsverschillen ging men volgens Buijs enthousiast en voortvarend van start. ,,De Vrije Bond moest een sterke vakorganisatie worden die actiegroepen op andere gebieden zou ondersteunen.'' Er ontstonden afdelingsgroepen in Utrecht, Amsterdam en Rotterdam.

De klad kwam er echter al snel in. De syndicalistisch georiënteerde groep uit Amsterdam haakte af en veel andere leden hadden het te druk met acties en activiteiten. De laatste zeven jaar beperken de activiteiten van de Vrije Bond zich tot het beheer van de solidariteitskas en de uitgave van het blad Buiten de Orde.

Via de solidariteitskas ondersteunen de leden elkaars acties en initiatieven die gericht zijn op zelfbeheer in de ruimste zin van het woord. Deze beperken zich niet tot conflicten op de werkvloer, traditioneel hét territorium van vakbonden.

,,Ik heb daar ook weinig mee en vindt het veel belangrijker wat er met dierenrechten of vreemdelingen gebeurt'', zegt Buijs. ,,Maar als een groep vanuit eigen ervaring en frustratie met een arbeidsconflict aan de slag gaat, ondersteunt de Vrije Bond dat ook. De Anarchistische Groep Amsterdam wil bijvoorbeeld illegale arbeiders ondersteunen. Daarvoor kunnen zij dan een beroep doen op de Solidariteitskas.''

Arbeidsethos

Ook het kwartaalblad Buiten de Orde, waarvan ook veel niet-leden abonnee zijn, wordt grotendeels uit de solidariteitskas gefinancierd. ,,Hierdoor kunnen we een onafhankelijk blad maken. Dat is mijn inziens het uiteindelijke doel van de Vrije Bond, het creëren van netwerken en verbanden waardoor we niet of minder afhankelijk zijn van de patriarchale kapitalistische samenleving.''

Tijdens een binnenkort te houden bijeenkomst in Utrecht zal men zich buigen over de vraag of de Vrije Bond niet meer zou moeten zijn dan een netwerk met een kas en een blad. Wat Buijs betreft zou de organisatie zich wel wat actiever mogen profileren en zich niet alleen moeten beperken tot het ondersteunen van activiteiten van derden.

,,We zouden vanuit onszelf weer een onderwerp naar voren moeten brengen'', vindt Buijs. ,,Mijn voorkeur gaat uit naar de strijd tegen werk. In het verleden hebben enkele uitkeringsgerechtigden van ons financiële steun gekregen om publiekelijk actie te voeren tegen de onzinnige sollicitatieplicht. Gezien de nieuwe wet Werk en Bijstand en de ontwikkelingen rond de WIW en ID-banen is de kans groot dat binnenkort een hoop actieve mensen overhoop liggen met de sociale dienst.''

Daarnaast kan het ageren tegen de heersende opvattingen over werk en inkomen volgens Buijs een strategische stap zijn naar een vrijere samenleving. ,,Werk blijft misdadig en is de kern van het kapitalistische systeem.''

Hoewel hij niet verwacht dat er veel steun zal zijn voor een actievere opstelling is hij wel optimistisch over de toekomst van de Vrije Bond als anarchistisch netwerk met een blad en een kas.

Buijs: ,,Er zijn de laatste jaren veel jonge mensen abonnee geworden van Buiten de Orde, maar die voelen zich nauwelijks aangesproken door het traditionele vakbondsidee dat nog steeds aan de Vrije Bond kleeft. Als we ons meer presenteren als een anarchistisch platform wordt het wellicht wel aantrekkelijk zich bij ons aan te sluiten.''

Freek Kallenberg

De discussiebijeenkomst over de Vrije Bond vindt plaats op 23 november in O43 (Obrechtstraat43) in Utrecht. Ook niet-leden zijn van harte welkom. Aanvang 12 uur.

 




Naar boven

 

 






Ravage
Archief
Overzicht 2003
Overzicht #15

..