Uit:
Ravage #15 van 21 november 2003
Heeft
de Vrije Bond toekomst?
De
Vrije Bond moest een bloeiende vakorganisatie worden die op tal
van terreinen in de maatschappij actief zou zijn. Dertien jaar later
rest nog slechts een solidariteitskas en het blad Buiten de Orde.
Een dezer dagen beraadt de organisatie zich over haar toekomst.
De
Vrije Bond is voortgekomen uit de Bedrijfsorganisatie Collectieve
Sector (BCS), een onderdeel van het Onafhankelijk Verbond van Bedrijfsorganisaties
(OVB). Deze radicale syndicalistische vakorganisatie had destijds
vooral aanhang onder de havenarbeiders en vissers in Den Haag, Rotterdam
en Amsterdam.
In
1980 steunde de OVB als enige bond de stakingen bij het bergingsbedrijf
Smit Tak. Een aantal activisten uit Utrecht en Rotterdam zocht al
langer aansluiting bij een radicale vakbond en besloot lid te worden.
,,Die steun van de OVB aan de stakers sprak ons enorm aan'', zegt
Ron Buijs van de Vrije Bond. ,,Maar al snel bleek de OVB een arbeideristische
en strak georganiseerde organisatie. Dat botste met onze anarchistische
ideeën.''
Royementen
Binnen
de BCS waren behalve maatschappelijk werkers ook in toenemende mate
uitkeringsgerechtigden actief die de strijd wilden aanbinden met
het arbeidsethos en de loonarbeid. Ook werden er discussiebijeenkomsten
georganiseerd over alternatieve economie en bezocht men de Pinksterlanddagen
in Appelscha, een anarchistisch treffen. ,,Daar wilde de OVB-leiding
absoluut niks van weten'', vertelt Buijs. ,,Als OVB-lid werd je
geacht de fabrieken in te gaan en te colporteren met het blad De
Nieuwe Strijd.''
In
eerste instantie probeerde men nog een gesprek aan te gaan met de
OVB-leiding, maar op een bijeenkomst van de landelijke raad was
men niet eens welkom. Nadat vervolgens het ene na het andere 'ongehoorzame'
lid geroyeerd werd en in Utrecht zelfs alle actieve leden uit de
OVB werden gegooid, besloot men een eigen vakbond op te richten.
Eenvoudig
was dit niet. Met name de groep uit Amsterdam had een sterke syndicalistische
en arbeideristische overtuiging en voelde niet veel voor de meer
anarchistische ideeën over zelfbeheer. Tijdens bijeenkomsten
werden er dan ook felle debatten gevoerd. Uiteindelijk werd de Vrije
Bond opgericht. De subtitel 'basisorganisatie voor zelfbeheer en
syndicalisme' geeft aan dat de twee stromingen niet echt tot overeenstemming
kwamen.
Werkvloer
Ondanks
deze meningsverschillen ging men volgens Buijs enthousiast en voortvarend
van start. ,,De Vrije Bond moest een sterke vakorganisatie worden
die actiegroepen op andere gebieden zou ondersteunen.'' Er ontstonden
afdelingsgroepen in Utrecht, Amsterdam en Rotterdam.
De
klad kwam er echter al snel in. De syndicalistisch georiënteerde
groep uit Amsterdam haakte af en veel andere leden hadden het te
druk met acties en activiteiten. De laatste zeven jaar beperken
de activiteiten van de Vrije Bond zich tot het beheer van de solidariteitskas
en de uitgave van het blad Buiten de Orde.
Via
de solidariteitskas ondersteunen de leden elkaars acties en initiatieven
die gericht zijn op zelfbeheer in de ruimste zin van het woord.
Deze beperken zich niet tot conflicten op de werkvloer, traditioneel
hét territorium van vakbonden.
,,Ik
heb daar ook weinig mee en vindt het veel belangrijker wat er met
dierenrechten of vreemdelingen gebeurt'', zegt Buijs. ,,Maar als
een groep vanuit eigen ervaring en frustratie met een arbeidsconflict
aan de slag gaat, ondersteunt de Vrije Bond dat ook. De Anarchistische
Groep Amsterdam wil bijvoorbeeld illegale arbeiders ondersteunen.
Daarvoor kunnen zij dan een beroep doen op de Solidariteitskas.''
Arbeidsethos
Ook
het kwartaalblad Buiten de Orde, waarvan ook veel niet-leden abonnee
zijn, wordt grotendeels uit de solidariteitskas gefinancierd. ,,Hierdoor
kunnen we een onafhankelijk blad maken. Dat is mijn inziens het
uiteindelijke doel van de Vrije Bond, het creëren van netwerken
en verbanden waardoor we niet of minder afhankelijk zijn van de
patriarchale kapitalistische samenleving.''
Tijdens
een binnenkort te houden bijeenkomst in Utrecht zal men zich buigen
over de vraag of de Vrije Bond niet meer zou moeten zijn dan een
netwerk met een kas en een blad. Wat Buijs betreft zou de organisatie
zich wel wat actiever mogen profileren en zich niet alleen moeten
beperken tot het ondersteunen van activiteiten van derden.
,,We
zouden vanuit onszelf weer een onderwerp naar voren moeten brengen'',
vindt Buijs. ,,Mijn voorkeur gaat uit naar de strijd tegen werk.
In het verleden hebben enkele uitkeringsgerechtigden van ons financiële
steun gekregen om publiekelijk actie te voeren tegen de onzinnige
sollicitatieplicht. Gezien de nieuwe wet Werk en Bijstand en de
ontwikkelingen rond de WIW en ID-banen is de kans groot dat binnenkort
een hoop actieve mensen overhoop liggen met de sociale dienst.''
Daarnaast
kan het ageren tegen de heersende opvattingen over werk en inkomen
volgens Buijs een strategische stap zijn naar een vrijere samenleving.
,,Werk blijft misdadig en is de kern van het kapitalistische systeem.''
Hoewel
hij niet verwacht dat er veel steun zal zijn voor een actievere
opstelling is hij wel optimistisch over de toekomst van de Vrije
Bond als anarchistisch netwerk met een blad en een kas.
Buijs:
,,Er zijn de laatste jaren veel jonge mensen abonnee geworden van
Buiten de Orde, maar die voelen zich nauwelijks aangesproken door
het traditionele vakbondsidee dat nog steeds aan de Vrije Bond kleeft.
Als we ons meer presenteren als een anarchistisch platform wordt
het wellicht wel aantrekkelijk zich bij ons aan te sluiten.''
Freek
Kallenberg
De
discussiebijeenkomst over de Vrije Bond vindt plaats op 23 november
in O43 (Obrechtstraat43) in Utrecht. Ook niet-leden zijn van harte
welkom. Aanvang 12 uur.
Naar
boven
|