Uit: Ravage #13 van 10 oktober 2003

Milieubeweging slaat alarm

De huidige regering wil 900 miljoen per jaar bezuinigen op natuur en milieu. De milieuorganisaties zijn furieus. Het kabinet wil toekomstige generaties niet opzadelen met een staatsschuld, maar wel met een vervuild milieu.

Bovenop de 600 miljoen aan milieubezuinigingen die al waren gepland door Balkenende I, heeft dit kabinet nog eens 225 miljoen aan extra bezuinigingensvoorstellen gedaan. Het milieubeleid van Balkenende II is voornamelijk gericht op strengere handhaving van bestaande milieuregels en verbetering van de communicatie. Alles met het oog op het benadrukken van de eigen verantwoordelijkhijd van bedrijven en burgers.

Nuttige maatregelen voor het milieu worden over boord gegooid. Subsidies die bijdragen aan verbetering van het milieu worden afgeschaft. Er wordt tot 2006 maar liefst 200 miljoen bezuinigd op bodemsanering. Een maatschappelijk debat over de intensieve veehouderij moet voldoende opleveren om de bio-industrie te hervormen.

Gasboringen

Uit de begroting voor 2004 blijkt volgens Greenpeace opnieuw dat deze regering het milieu buitenspel plaatst. Volgens de milieuorganisatie betekent de bezuiniging op de energiepremies (EPR) de nekslag voor energiebesparing en zonne-energie. "Dankzij de EPR kozen de afgelopen jaren duizenden mensen zelf groene energie op te wekken met zonnepanelen. Die ontwikkeling wordt nu volledig tenietgedaan. Door om het jaar de stimuleringsregelingen voor groene energie te wijzigen, weet niemand meer waar hij aan toe is en krijgt groene energie nooit een eerlijke kans", meldt Greenpeace.

Dat het kabinet het moratorium van tien jaar op gaswinning in de Waddenzee nu weer los dreigt te laten - het kabinet heeft een commissie ingesteld die onder meer gaat bekijken of er in dit natuurgebied gas moet worden gewonnen, ook al hebben we dat gas niet eens nodig - stuit Greenpeace al helemaal tegen de borst. "De Waddenzee is een natuurgebied waar we met onze handen vanaf moeten blijven", zo vindt de organisatie.

Ook de chloortrein en andere risicovolle transporten zullen voorlopig gewoon door het centrum van Venlo blijven rijden, ondanks de eerdere belofte voor omleiding nadat het vorig jaar bijna was misgegaan.

Hoewel er niet bezuinigd wordt op de isolatie van woningen rondom Schiphol, trekt het kabinet geen extra geld uit nu is gebleken dat met de ingebruikname van de polderbaan in februari meer gemeenten last ondervinden van vliegtuiglawaai. Dat het kabinet vorige maand bovendien de geluidsnormen voor Schiphol heeft versoepeld, doet er al helemaal niet toe. Burgers moeten, ook op dit vlak, worden geprikkeld, zo lijkt het.

Asfalt

Milieudefensie is het vooral een doorn in het oog dat de auto ruim baan krijgt (er wordt de komende jaren 1300 kilometer opnieuw geasfalteerd), terwijl het openbaar vervoer wordt uitgemergeld.

"Investeren in het openbaar vervoer is beter voor het milieu, maar deze regering ziet meer heil in asfalt en de daarmee gepaard gaande milieuproblemen. Een simpele maatregel als 80 km per uur invoeren op snelwegen in stedelijk gebied kost niets, maar levert juist op: minder luchtvervuiling, dus minder gezondheidsschade en minder geluidsoverlast", aldus Vera Dalm, directeur van Milieudefensie.

De milieuorganisatie vindt het eveneens onbegrijpelijk dat er honderden miljoenen euro's uitgetrokken worden voor het versterken van de dijken, terwijl maatregelen om via energie- en klimaatbeleid het broeikaseffect te beperken achterwege blijven. Volgens Milieudefensie krijgen volgende generaties nu de gepeperde rekening gepresenteerd. Dit staat haaks op het financieringstekort dat Balkenende II niet door wil schuiven naar de toekomst.

Uit protest tegen het doorzetten van de bezuinigingen op bus en tram en het uittrekken van twee keer zoveel geld voor de aanleg van wegen dan voor het spoor, is Milieudefensie inmiddels van start gegaan met de campagne 'Teken mee voor een goed OV'.

Kernenergie

Is er überhaupt sprake van milieubeleid? Naast uitkleding van de premies voor energiebesparing voor consumenten (van 57 naar 9 miljoen), krijgt de omschakeling naar biologische landbouw weinig ondersteuning en worden beleidsmaatregelen voor een gezonde lucht in de steden vooruitgeschoven.

Toch blijft dit kabinet vasthouden aan het voorstel om in 2030 de uitstoot van broeikassen met 30 procent te verminderen ten opzichte van 1990. Nu al is duidelijk dat Nederland haar verplichting aan het Kyoto-Protocol - maximaal 199 megaton aan uitstoot van broeikasgassen in 2008 - niet kan nakomen. In 2002 was de uitstoot van alleen het wegverkeer al goed voor zo'n 253 megaton.

In plaats van te investeren in het opwekken van groene energie in Nederland zet dit kabinet in op lapmiddelen. Zo wil het kabinet CO2-emissies gaan afkopen in het buitenland als straks in 2005 de emissiehandel in Europa van start gaat. Ook is Kyoto een belangrijk argument om de kerncentrale in Borssele pas in 2013 te laten sluiten.

Naast het feit dat een snelle sluiting van de kerncentrale volgens staatssecretaris Van Geel (VROM) juridisch onmogelijk is en erg duur zou zijn, bespaart Borssele Nederland jaarlijks namelijk zo'n 1,4 megaton aan CO2 uitstoot. Dat is zeven procent van de totale vermindering die Nederland moet zien te halen.

Tegenover dagblad Trouw verzekerde Van Geel onlangs evenwel niets te voelen voor een hernieuwde discussie over kernenergie zolang er geen oplossingen zijn voor de problemen rondom het afval en de veiligheid. Aan het feit dat de helft van de 20 procent stroom die Nederland sinds de vrije energiemarkt nu importeert uit kernenergie bestaat, zegt de CDA'er niets te kunnen doen.

Hoewel kernenergie (behalve voor de VVD) vooralsnog geen optie lijkt, staat er in de begroting voor 2004 wel een onderzoek gepland naar ondergrondse opslag van kernafval. Ook ligt er een aanvraag voor uitbreiding van de uranium-verrijkingsfabriek Urenco in Almelo.

Problemen vooruitgeschoven

Er is meer tegenstrijdigs in het milieubeleid. Zo moet het aandeel van biologische landbouw in 2010 tien procent zijn (in 2002 was dat nog maar 2,2 procent), maar schaft het kabinet na 2004 wel doodleuk de regeling af die boeren financieel ondersteunt om over te schakelen van gangbare naar biologische landbouw. Bovendien wil het kabinet genetische manipulatie in de landbouw gaan toestaan, zonder maatregelen te treffen om biologische gewassen te beschermen tegen deze genetisch gemanipuleerde gewassen.

Volgens stichting Natuur en Milieu, Staatsbosbeheer, vereniging Natuurmonumenten, De Landschappen, en de twaalf provinciale milieufederaties, laat dit kabinet de natuur gewoon bewust verarmen: "Duurzaamheidseisen voor de bouw en de leefomgeving worden losgelaten. Er wordt fors bezuinigd op de aanpak van geluidshinder en bodemvervuiling. Premies voor energiezuinige bouw verdwijnen en normen worden versoepeld. Het belastingvoordeel van groene stroom wordt in twee jaar afgebouwd. (...) Door bezuinigingen en het ontbreken van beleid worden de problemen vergroot. Oplossingen worden vooruitgeschoven en zullen dan zeker moeilijker, ingrijpender en duurder zijn", zo stellen de milieuorganisaties in een gezamenlijk persbericht.

Zij vinden het verder onbegrijpelijk dat dit kabinet weer meer mensen de auto in pusht en verdere vergroening van belastingen - premies om duurzame energie onder consumenten en bedrijven verder te stimuleren - tot 2005 uitstelt. Eerder uitten de organisaties reeds hun grote zorgen over het aangekondigde ammoniakbeleid van het kabinet.

"Volgens die plannen worden straks alleen de gebieden beschermd die onder de Europese Habitatrichtlijn vallen, en de zeer kwetsbare natuur. De rest van de natuur, waaronder alle naaldbossen, wordt niet meer beschermd tegen de verzurende en vermestende werking van ammoniak. Hiermee wordt het bestaande beleid flink uitgekleed", aldus de milieuorganisaties.

In plaats van vast te houden aan de wens van voorgaande kabinetten om in 2010 tachtig procent van de natuur te beschermen, beschermt dit kabinet straks slechts twintig procent van de natuur in Nederland. Dit zal grote gevolgen hebben voor een hele reeks van wilde planten en dieren.

Lousco Grasman

Geraadpleegde bronnen:

www.snm.nl

www.greenpeace.nl

wwww.milieudefensie.nl

Naar boven