28 december 2011

Meeslepende en sentimentele epische film over het klassenverschil tussen zwart en wit in de VS van de jaren '60. Deze fraaie en nostalgische visie op een beladen verleden bevat gelukkig nog enige scherpe kantjes.

Gebaseerd op de gelijknamige autobiografische bestseller van Kathryn Stockett gaat The Help, geregisseerd en geschreven door Tate Taylor, over alledaags racisme in Jackson, Mississippi 1962. De film wordt verteld vanuit het gezichtspunt van een witte journaliste die zich het lot van de zwarte dienstmeisjes aantrekt. Skeeter (Emma Stone) schrijft een boek met anonieme getuigenissen.

Het is een pijnlijk verhaal over vrouwen die dag en nacht klaar staan voor hun witte werkgevers. Behalve koken en schoonmaken, hebben ze de zorg over en de opvoeding van de witte kinderen. The Help gaat over de emotionele band tussen de dienstmeisjes en de kinderen die geen zwart-wit onderscheid zien. Met de pijnlijke uitkomst dat zodra de kinderen volwassen zijn, zij de liefdevolle band met hun verzorgsters vergeten lijken te zijn.

Eigenlijk is het hart en de stem van de vertelling Abileen, briljant vertolkt door Viola Davis. Een dienstmeisje dat zeventien kinderen opvoedt en daar weinig waardering voor krijgt. Zij is aan het einde van haar latijn. Davis weet prachtig de stille wanhoop van Abileen te openbaren. Niet met grootse gebaren, maar met een verstilde standvastigheid.

Een rebelse collega van Abileen, Minny (Octavia Spencer), zorgt voor de nodige deining met haar taart die een geheim en uiterst onsmakelijk ingrediënt bevat. De scherpe tong van Minny leidt bij kijkers tot menig gelach, Octavia Spencer is eveneens een uitmuntend actrice. De film zit sowieso volgestouwd met uitstekende acteerprestaties, ze maken de soms enigszins slepende vertelling bezienswaardig.

Bepaalde toestanden die getoond worden verlopen tergend en zijn pijnlijk om te zien. De achterstelling van de zwarte dienstbodes wordt plastisch verbeeld, de dienstbare vrouwen moeten hun behoefte doen in wc's buiten het huis. De rijke witte dames willen niet op dezelfde pot zitten als hun dienstmeisjes, een tamelijk schrijnend voorbeeld van racisme. De dames komen er toch al niet goed vanaf. Het legertje vriendinnen van de nobele journaliste Skeeter bestaat uit een stelletje roddelzieke en racistische jonge vrouwen, terwijl hun moeders niet veel beter zijn.

The Help is ondanks de vaak stereotype karakters een meeslepende film geworden omdat het een uitgekiende mengeling is van humor en drama; lach en traan maken al het tergende leed verteerbaar. De film raakt een blote zenuw. Wanneer het verhaal dreigt te ontsporen in suikerzoete nostalgie, wordt de kijker wakker geschud door de harde realiteit van segregatie tussen wit en zwart. De opstand van de burgerrechtenbeweging kwam in de jaren '60 van de vorige eeuw tot vol wasdom. De strijd voor gelijkheid explodeerde, via de tv's in de huishoudens worden snippers van deze strijd getoond.

De film is geen diepgravende beschouwing over racisme. In terloopse observaties van het alledaags racisme van indertijd weet The Help te scoren. Het is een publieksvriendelijke film die desondanks bij de première controverse opriep in de VS, omdat de film teveel vanuit het gezichtspunt van welvarende witten zou zijn gemaakt. The Help zou het werkelijke zuiden uit die tijd niet realistisch verbeelden; de aangrijpende realiteit van het lynchen en vermoorden van zwarten. Het boek en de film zouden met hun paternalistische portretten van de zwarte personages een van de meest gewelddadige periodes in de Amerikaanse geschiedenis verbloemen.

Toegegeven, The Help is enigszins aan de brave kant, bepaald geen vlammende aanklacht, maar weet toch genoeg pijnlijke realiteit van destijds te tonen. Helemaal tandeloos is de film zeker niet, ondanks de vaak larmoyante toon.

Ulrik van Tongeren

The Help (Walt Disney Company), vanaf 29 december in de bioscopen.

● Meer filmrecensies

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Geef je mening:

Home