10 december 2011

Verenigd Rusland, de regerende partij van premier Vladimir Poetin, leed grote verliezen bij de parlementsverkiezingen van 4 december. De eerste tellingen lieten zien dat de 'machtspartij' 49,54 procent van de stemmen kreeg, bijna 15 procent minder dan bij de verkiezingen van 2007 voor de Staatsdoema, het lagerhuis van het Russische parlement. Hoe nu verder?

door Bas van der Plas

Hoe men de uitslag ook bekijkt, het blijft een flinke afstraffing van de heersende tandem van president Medvedev en premier Poetin, vooral omdat deze laatste juist op 27 november op het partijcongres van Verenigd Rusland had aangekondigd dat hij zich kandidaat zou stellen voor het presidentschap bij de verkiezingen op 4 maart 2012.

Drie andere partijen profiteerden van de afnemende steun voor Verenigd Rusland. De Communistische Partij van de Russische Federatie (KPRF), onder leiding van Gennadij Zjoeganov, kreeg 19,16 procent van de stemmen, bijna het dubbele van de uitslag van 2007. 'Rechtvaardig Rusland' haalde 13,22 procent en op de Liberaal Democratische Partij (LDPR), onder leiding van Vladimir Zjirinovski, stemde 11,66 procent van de Russische kiezers die van hun stemrecht gebruik maakten. De links-liberale partij 'Yabloko' behaalde minder dan de 7 procent die nodig is om zetels in het parlement te krijgen en hetzelfde geldt voor twee andere deelnemende partijen: 'Rechtvaardige Zaak' en 'Patriotten van Rusland'.

Fraude en gesjoemel

Meteen na het bekend worden van de eerste uitslagen op 5 december volgden wijdverbreide beschuldigingen van verkiezingsfraude, wat leidde tot demonstraties in Moskou en Sint-Petersburg. Een van de meest populaire leuzen bij de protesten was de benaming "oplichters en dieven" voor de partij Verenigd Rusland en het Poetin-regime. Schattingen van het aantal demonstranten lopen sterk uiteen, variërend van 1.000 tot 15.000, maar ze werden in beide steden geconfronteerd met grote aantallen politie en speciale eenheden van de OMON, de Russische oproerpolitie.

Zowel uit Moskou als Sint-Petersburg kwamen meldingen van honderden hardhandige arrestaties, waarbij de politie van geweldsmisbruik werd beschuldigd. In de arrestantenbussen zouden mensen door leden van de oproerpolitie met hun hoofden tegen de metalen zijkanten geslagen zijn, arrestanten werden geschopt en in het gezicht geslagen. Alles met de kennelijke bedoeling om demonstranten af te schrikken en toekomstige deelname te demotiveren.

Ondanks het intimiderende politiegeweld volgde op 6 december een nieuwe protestdemonstratie op Triumfalnaya Plosjad in Moskou. Daar werden duizenden leden en sympathisanten van de jeugdbeweging van Verenigd Rusland, 'Nashi' (De Onzen), ook wel de Poetinjugend genoemd, en een andere pro-Poetin jeugdgroep, 'Molodaia Gvardiia' (De Jonge Garde), gemobiliseerd om met trommels en megafoons de anti-Poetin demonstranten te overstemmen.

Ook in Sint-Petersburg waren er weer demonstraties op de Nevsky Prospekt bij het warenhuis Gostiny Dvor, de traditionele verzamelplek van de oppositie. Veel demonstranten noemden de verkiezingen een farce. Er zijn veel gevallen van fraude en gesjoemel vastgelegd, kiezers die zich bij stembureaus meldden kregen soms te horen dat ze “al gestemd hadden”, of kwamen niet op de lijsten voor en tal van andere onregelmatigheden deden zich voor in het verkiezingsproces.

In Tsjetsjenië kreeg de machtspartij Verenigd Rusland 99,48 procent van de stemmen, en dat terwijl een flink deel van de bevolking vijandig staat tegenover Rusland wegens de herhaalde invasies van het Kremlin in hun republiek. In Rostov aan de Don, een grote stad in het zuiden, bleek dat, toen de uitslag werd weergegeven op televisie, sprake was van een opkomst van 146 procent van de geregistreerde kiezers. Er werden ook de nodige gevallen gemeld van misbruik van 'bestuurlijke middelen', dat wil zeggen dat overheidsgelden werden gebruikt om Verenigd Rusland te ondersteunen in de aanloop naar de verkiezingen.

Coalitievorming

Verenigd Rusland had tot 4 december 315 van de 450 zetels in de Doema. Sinds de verkiezingen van die dag zal dat aantal verminderen tot ongeveer 238 zetels, en zal er gedacht moeten worden aan een mogelijke coalitie met een of meer van de drie 'oppositie'partijen. Twee daarvan, de KPRF en de LDPR, voerden ultranationalistische en chauvinistische campagnes waarbij vooral de KPRF lijkt te hebben geprofiteerd van de in de afgelopen jaren onder het Poetin-regime ingezette rehabilitatie van Stalin (“In de tijd van Stalin heerste er tenminste orde en rust in het land”).

Etnische spanningen werden door zowel KPRF als LDPR aangemoedigd met een campagne tegen de in Rusland woonachtige burgers uit de voormalige Sovjetrepublieken in de Kaukasus en Centraal-Azië. Ze riepen op tot een etnisch evenredige vertegenwoordiging van de Russen in de overheid, een eeuwig item van ultra-rechtse krachten. De derde 'oppositie'partij, 'Rechtvaardig Rusland', werd geïnitieerd vanuit het Kremlin als een sociaaldemocratische veiligheidsklep en een poging om steun te geven aan Medvedev's mislukte programma van 'modernisering'.

Geen van deze drie partijen zal bezwaar hebben tegen toetreding tot een coalitie die door moet gaan met de voortdurende aanvallen van Poetin op de levensstandaard van de Russische bevolking. De begroting voor de jaren 2012-2014 voorziet in een enorme groei van het leger en het politieapparaat, en van drastische bezuinigingen op de sociale programma's. Elke partij die zal toetreden tot een coalitie met Verenigd Rusland zal een willige partner zijn en mede uitvoering aan dat programma moeten geven.

Afgezien van de corruptie, incompetentie en vriendjespolitiek die alomtegenwoordig zijn in de heersende elite, leidt de snelle maatschappelijke polarisatie in Rusland tot een toename van ellende in de breedste lagen van de bevolking en de ongebreidelde verrijking van de heersende oligarchen.

Er zijn steeds meer initiatieven om onderwijs en medische zorg te privatiseren, hetgeen met name de jongeren en ouderen in het bijzonder hard raakt. Gepensioneerden leven in bittere armoede, en het platteland raakt vrijwel ontvolkt door het gebrek aan banen, infrastructuur en zelfs het meest minimale sociale welzijn. Uit recente peilingen blijkt dan ook een onder de bevolking snel groeiende onvrede met de reactionaire erfenis van twintig jaar kapitalisme in Rusland sinds de ineenstorting van de Sovjet-Unie.

Genoeg van Poetin

Het is duidelijk dat een steeds groter deel van de Russische bevolking meer dan genoeg heeft van Poetin en zijn regime. Nadat Poetin ruim tien jaar geleden aan de macht kwam, was men nog hoopvol dat dit de sterke man zou zijn die orde en rust in het land zou creëren na de jaren van het zogeheten 'junglekapitalisme' onder Boris Jeltsin met een overwinning voor de Russische maffia en de oligarchen.

Maar na tien jaar beloften en mooie woorden is men het echt zat. Groeiende onvrede over het achterblijven van de inkomsten in het huishouden ten opzichte van de almaar stijgende uitgaven, dure en voor velen ontoegankelijke gezondheidszorg, een levensverwachting voor Russische mannen van 58 jaar en vrouwen 73 jaar, hoge inflatie, uitzichtloosheid, het ontbreken van menswaardige sociale programma's die als ze er al zijn alleen toegankelijk zijn door het meedoen met de corruptie, met daarnaast een ongebreidelde zelfverrijking van de Kremlin-clan (volgens sommige bronnen zou Poetin een privévermogen hebben van meer dan 20 miljard euro!) zijn vele druppels die de emmer doen overlopen.

Inmiddels is aangetoond dat de mythe dat 'Poetin onverslaanbaar is' verleden tijd is. Wat nu? Poetin's intenties om terug te keren naar het presidentschap volgend jaar worden nu geconfronteerd met een meer serieuze uitdaging na zijn verbluffende electorale tegenslag bij de verkiezingen van 4 december. Na de verkiezingen zei Medvedev dat hij van plan was op toekomstige verkiezingsbiljetten de regel “tegen alle kandidaten” te herintroduceren. Dat is dan bedoeld om stemmen weg te halen van oppositiepartijen.

Het is slechts een uiting van de wanhoop van de heersende kliek. Het Kremlin zal alles doen wat in haar vermogen ligt om te voorkomen dat echte oppositiekandidaten zich kunnen laten registreren. Maar als ze proberen om weer vast te houden aan de macht door het manipuleren van de presidentsverkiezingen van 4 maart 2012 kan dat nog explosievere gevolgen hebben dan wat er nu na 4 december is gebeurd.

De crisis van het regime zal zich in de komende periode verder verdiepen. De leiders van Verenigd Rusland zullen er alles aan doen om aan de macht te blijven, en Poetin zal zijn politieke credo van de afgelopen tien jaar in volle hevigheid doorzetten: steeds proberen de schuld voor de problemen van Rusland bij anderen te leggen.

Spanningen

Duidelijk is in elk geval dat er sprake is van oplopende spanningen in de Russische maatschappij. De ontevredenheid in de samenleving zal die alleen maar verder doen aanwakkeren. De stembusuitslag van 4 december was een duidelijke motie van wantrouwen, niet alleen tegen Poetin en de Kremlin-kliek, maar tegen het hele economische en politieke systeem zoals zich dat in de afgelopen twintig jaar in Rusland gevormd heeft.

De Russische bevolking ontwaakt langzaam maar zeker uit een apathie die twee decennia geduurd heeft. De verkiezingsresultaten waren nog een zeer matige afspiegeling van de wijd verspreide woede die in het land heerst. De woede die zich nu verder ontwikkelt, zal vroeg of laat tot uitbarsting komen in de straten van de Russische steden. Dan zal het Poetin-regime zich alleen nog kunnen handhaven door het instellen van een junta en de inzet van ongekend geweld. Een nieuwe dictatuur kijkt al om de hoek van het Rode Plein, laat de bevolking waakzaam zijn!

Bas van der Plas is werkzaam voor Insudok, informatie- en dokumentatiecentrum over de voormalige Sovjet-Unie en het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS).

● Meer achtergrond

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Geef je mening:

Max - December 18, 2011 - 10:59 am
Democratie is twee wolven en een schaap die erover stemmen wat ze vanavond gaan eten.

Max - December 10, 2011 - 07:26 pm
Poetin haalde Rusland uit chaos.Nadat het communisme ten val kwam, stortte de economie volledig in elkaar waardoor er veel armoede en werkeloosheid ontstond. Criminaliteit tierde welig, en er was sprake van veel interne twist. Kortom, Rusland stond op het randje van de afgrond. De presidentiële jaren van Boris Yeltsin veranderde weinig aan de deplorabele situatie van het land. In dit soort tijden is het absoluut noodzakelijk dat er iemand aan het roer staat die de touwtjes stevig in handen heeft, en in dit geval vervulde Vladimir Putin deze rol.In Rusland gebeurde het privatiseren, maar Poetin greep toen in om de nationale bezittingen in Russische handen te houden. Daarom is Poetin nu de gebeten hond in het westen, omdat hij de criminele overnameplannen van het westen dwarsboomde.Poetin is de man die de plunderingen van de jaren ’90 consolideert.De oligarchen Berezosvky en Goesinsky moesten naar het buitenland vluchten om aan de gevangenis te ontkomen, Michail Chodorkovsky, de intussen afgetreden baas van oliereus Joekos, is opgesloten.Het beleid van Premier Putin zorgde er onder andere voor dat:
De Russische economie groeide met gemiddeld 7% per jaar, de industrie met maar liefst 76%!Daarmee is Rusland, na China, de snelst groeiende economie van de BRIC-landen. Investeringen stegen met 125%. Het gemiddelde inkomen van burgers werd verzevenvoudigd. De middenklasse groeide van 8 miljoen tot 55 miljoen mensen! De armoede werd omlaaggedrongen van 30% in 2000, tot maar 14% in 2008. Een compleet nieuw pensioneringssyteem werd ingevoerd. De nationale schuld werd afgelost en er een reserve werd opgebouwd van velen miljarden.Als ik in Moskou ben, zie ik dezelfde auto's rijden als hier. De winkelschapen zijn gevuld, de mensen goed gekleed– kijk maar naar de enorme zondagfiles richting IKEA! Uiteraard zijn er ook regio's waar het minder gaat, maar de middenstand groeit en dat is een teken van en een voorwaarde voor welvaartsgroei.Ook bedacht Putin het concept van "nationale kampioenen", bedrijven die verticaal werden geïntegreerd in strategische sectoren en niet alleen winst moesten maken, maar ook rekening moesten houden met de bevolking en het landsbelang. Rusland is een economische supermacht aan het worden met grote grondstofvoorraden, lage lonen en sociale lasten, een flexibele arbeidsmarkt en zonder grote staatsschuld.De economische en monetaire situatie van Rusland is rooskleurig te noemen in vergelijking met veel Europese landen of de VS.Rusland heeft een overschot op de betalingsbalans van 3,4% en de totale staatsschuld bedraagt slechts 12% van het BBP.(Voor Italië is dat 120%).. De staat heeft nu 650 miljard dollar in kas (valutareserves plus het stabilisatiefonds). Alleen al in 2007 kreeg Rusland er – netto – 243 miljard dollar bij.In 2010 stond Rusland op de elfde plek van 's werelds grootste economieën, aldus cijfers van het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Dat president Medvedev begin dit jaar de vergadering opende van het World Economic Forum in Davos, is tekenend voor de krachtiger wordende positie van Rusland.Sinds boef en belastingontduiker Kodokovsky – die bezig was de Russische olie aan USA uit te leveren – gepakt is, wordt Poetin als een dictator afgeschilderd. Poetin is in Rusland enorm populair.Hij is tweemaal verkozen met een ruime meerderheid en zonder noemenswaardige tegenkandidaat.Geen enkele Russische politicus heeft zo lang achtereen de steun van de bevolking genoten.Rusland beschikt weer over kracht, zelfverzekerdheid en het respect van de wereld. Natuurlijk ook verkregen met dank aan Verenigd Rusland.Volgens Poetin leven we sinds het einde van de Koude Oorlog al in een "unipolaire wereld". Die ziet de Russische president als "een wereld met een politiek machtscentrum, een militair machtscentrum, een centrum van besluitvorming. Dit is de wereld van een heerser, een soeverein. Met democratie heeft het niets te maken."Poetin heeft de Amerikanen aangevallen, door te zeggen dat ze “leven als parasieten op de mondiale economie, met hun monopolie van de dollar.”"Onze tegenstanders hebben baat bij een zwakke en zieke staat", zei Poetin. "Ze willen dat de maatschappij verdeeld is, zodat ze hun daden achter haar rug kunnen verrichten." Hij suggereerde dat de oppositie in Rusland net zo'n revolutie wil ontketenen als in Oekraïne en Georgië,Servie,… waar na massademonstraties westers-georiënteerde leiders/poppen/ aan de macht kwamen.Helaas zijn er in ons land mensen die rekenen op financiële en politieke steun uit het buitenland en niet op hun eigen mensen en als de oppositie haar zin krijgt, vervalt tot de chaotische economische situatie van de jaren '90", zei hij.Men kan onmogelijk beweren dat de heer Putin niet goed is voor zijn land.Maar het kost tijd om van een voormalig totalitaire staat een normaal land te maken. Eerst moet het sovjetgedrag verdwijnen dat zeventig jaar heeft bestaan. Sovjetburgers respecteerden tenslotte geen enkele wet.Voor hen bestonden alleen de ongeschreven regels van het leven. En dat laatste zie je nog steeds.De sovjetmacht mag dan voorbij zijn, maar de sovjetmentaliteit blijft nog zeker honderd jaar bestaan.Stalin is overigens nog steeds uiterst populair in Rusland.Maar Rusland zit in een overgangsfase en lijkt de stap te kunnen maken naar een goeddraaiende natie.Poetin verdient daar dan krediet voor wat mij betreft.Het is duidelijk: Rusland is terug als supermacht. Rusland is een macht geworden waar, gezien haar enorme ambities, opnieuw fors rekening mee gehouden zal moeten worden.Westen moeten beter samenwerken met Rusland,een koude oorlog is genoeg.Rusland heeft christelijke wortels, bovendien is het een wereldmacht.Europa zal op wereldvlak pas echt meetellen als het samen met Rusland kan optreden.

Home