3 oktober 2011

Kloof tussen artistieke
en commerciële film steeds groter

Is de digitale revolutie een zegen of betekent het de ondergang van de artistiek hoogwaardige film? Het jaarlijkse NFF levert elk jaar weer sombere bespiegelingen op over de toekomst van de Nederlandse speelfilm.

Abel van regisseur Alex van Warmerdam was ontegenzeggelijk een van de hoogtepunten van het Nederlands Film Festival 2011. De film uit 1986 werd vertoond in een prachtig gerestaureerde versie. Het is nog steeds een onovertroffen absurdistische vertelling, een geweldige debuutfilm. Abel verwijst onbarmhartig naar de armoede van de hedendaagse Nederlandse speelfilm die zo niet meer worden gemaakt.

Het genre van de gitzwarte tragikomedie waarmee Van Warmerdam excelleert, heeft ondertussen meerdere generaties achter de rug. Webcam van regisseur Marc van Uchelen, eveneens een absurdistisch familiedrama, zou als een variatie op dit genre genoemd kunnen worden. De gehele film is vanuit het perspectief van webcams geschoten.

Abel

Antoin, gespeeld door de regisseur, is een eenzame vrijgezel die door behulpzame buurman Rob het genot van virtuele zwoele dames wordt bijgebracht. Buurman inviteert een blonde Russische webcam-vrouw om te logeren in het huis van Antoin. Wat volgt is een hilarische komedie met droogkomische verwikkelingen waarin de ouders van Antoin ook nog een rol spelen.

Volgens de regisseur is het geheel gefilmd als een toneelstuk. Door de beperkingen van de webcam is het nogal een statische film geworden wat mede zorgt voor een claustrofobisch effect. Door al die beperkingen lijkt Webcam iets te lang te duren.

Van Uchelen heeft zijn webcamfilm zonder subsidie gemaakt voor het luttele bedrag van 7000 euro. Hij heeft nog geen distributeur gevonden. Wat Webcam interessant maakt is dat het mogelijk is met beperkte middelen een film te draaien. De digitale revolutie zorgt ervoor dat voor weinig geld films gemaakt kunnen worden.

Webcam

De beeldkwaliteit is veel minder dan met 16 en 35 mm film mogelijk is. Het lijkt erop alsof het digitale filmen een enorme achteruitgang oplevert; het medium levert letterlijk platte cinema op, zonder visuele diepte en schoonheid. Abel daarentegen is een visueel feest met het verrassend kleurgebruik en het suggestieve gebruik van decors.

Misschien onterecht om beide films naast elkaar te leggen, maar het laat zien dat er enorme veranderingen in het filmmaken plaatsvinden. De vraag is of die digitale revolutie een zegen is, of de ondergang van de artistiek hoogwaardige film inluidt.

Interessant aspect van Abel is dat het zowel een arthousefilm als een film voor een groot publiek betreft, hetgeen blijkbaar nog kon in de jaren '80. Op dit moment is het onmogelijk dat een artistiek hoogwaardige rolprent een dergelijk groot bereik heeft. Er gaapt intussen een immense kloof tussen de kunstzinnige en de commerciële film. Deze situatie lijkt de doodsteek voor de Nederlandse cinema.

Op grote internationale filmfestivals halen films van onder meer David Verbeek, Anouk Leopold en Urszula Antoniak allerlei competities. Tegelijkertijd trekken dezelfde films in de filmhuizen en bioscopen meestal enkele duizenden bezoekers. Het vreemde is dat filmhuisbezoekers buitenlandse 'moeilijke' films wel degelijk appreciëren, vergelijkbare moeilijke Nederlandse producties laten ze links liggen.

Webcam

Over dit probleem wordt al jarenlang gediscussieerd op het Nederlandse Film Festival, maar er is nog steeds geen oplossing voor gevonden. Filmdistributeurs hebben ook niet de flexibiliteit om hun product goed in de markt te zetten. Zo zal de winnaar van de Publieksprijs van het NFF, 170 Hz van regisseur Joost van Ginkel, pas in maart 2012 in de bioscopen uitgebracht worden.

En hoogstwaarschijnlijk voor lege zalen draaien, omdat de uitstraling van de festivalvertoningen en het winnen van de Publieksprijs tegen die tijd vervaagd zal zijn. De toekomst van de kwetsbare kunstzinnige film wordt op die manier uiterst onzeker.

Waarschijnlijk zullen naast grote commerciële films als Gooische Vrouwen alleen nog voor weinig geld met digitale middelen arthousefilms gemaakt worden die steeds minder publiek zullen trekken. De dreigende bezuinigingen op film zullen dit proces bespoedigen. Het jaarlijkse NFF levert ondanks de uitzinnige feestelijkheden elk jaar weer sombere bespiegelingen op over de toekomst van de Nederlandse film.

Ulrik van Tongeren

De nieuwe versie van Abel wordt van 2 oktober tot en met 12 oktober vertoond in het Eye Film instituut (Filmmuseum) in Amsterdam.

● Meer filmrecensies

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Geef je mening:

mammeloe - October 04, 2011 - 01:17 am
deze al gezien?

http://www.luckymedia.nl/luckytv/2011/09/luckylife-testdrive/

Home