25 september 2011

De wereldverbeteraar staat voor een existentiële keus. Ofwel zich koesteren in de schoot van de liefdadigheid Ofwel toch weer de kwakzalvers en blaaskaken van deze wereld confronteren met hun eigen fouten en gebreken.

door Theo Ruyter

'Ecce Homo' (Latijns voor 'Zie de mens', Johannes 19:5 red.) was mijn werktitel. Hoewel ik later werd herinnerd aan 21 september als internationale Dag van de Vrede en bovendien, nog later, ontdekte dat deze dag was uitgeroepen tot internationale protestdag tegen de zogenoemde Groene Woestijnen, heb ik het toch maar zo gelaten.

Kent u dat gevoel? Dat je moord en brand schreeuwt. Nee, niet in je eentje, maar met een flinke groep. Zo van: het moet nú maar eens afgelopen zijn, dit pikken we niet langer! Dat je veel bijval krijgt van anderen en denkt: nu gaat het gebeuren! En dat je de volgende dag - week, maand of jaar - wakker wordt, om je heen kijkt, en ziet dat de wereld op de oude voet is doorgegaan en zich niets heeft aangetrokken van waar je je toen zo over opwond.

De afgelopen maand wilde ik voor het eerst naar een vergadering van mijn nieuwe energieleverancier, een coöperatie, in het - ongetwijfeld pittoreske - Noord-Hollandse plaatsje Zijdewind. Met het openbaar vervoer. Altijd spannend, nietwaar? Hoogtepunt was deze keer de buschauffeur in Alkmaar, die uiteindelijk bereid bleek mij een eindje mee te nemen in de goede richting. Ik was de enige passagier en de chauffeur nam spontaan de rol van reisleider op zich.

“Ze houden van minuut tot minuut bij waar ik rijd en hoeveel ik rijd. Daar word ik op afgerekend. Maar ik kán niet eens op tijd rijden, want de route is veranderd vanwege wegwerkzaamheden en ik zit telkens vast in de een of andere file. Zelfs nu, kijk maar: midden op de dag en midden in de zomer. Geen mens neemt de bus meer. Ze hebben allemaal twee of drie auto's voor de deur staan. Binnenkort wordt dit rayon overgenomen door een Israëlisch bedrijf. Weet je hoeveel...”

Mijn gedachten dwaalden af, mijn hele leven als passagier in allerhande publieke vervoersmiddelen kwam langs. Vanaf de dagen dat de hoofdredacteur van de Lastige Amsterdammer mij de onzin van een metro uitlegde, tot de afschaffing van de vliegtaks en de verhoging van de maximumsnelheid. Heb ik al die jaren een utopie nagejaagd? Moet ik nu werkelijk, als een verstokte OV-fanaat, het loodje leggen?

Op een gegeven moment wees de vinger van de chauffeur in de verte. Naar de horizon. Ik stapte uit en ging te voet verder, over de resten van een afgedankt fietspad. Met de lege blik van inhalende automobilisten in mijn nek. Het zal u wel bekend voorkomen: de butsen en builen van het leven. Maar de ene afknapper is de andere niet.

Wat dat betreft wil ik nog wel wat kwijt over - het zal u niet verbazen - de Nederlandse hulpindustrie. Sinds oud-minister Koenders is dat geen vies woord meer, maar dat heeft de pret niet mogen drukken. Al zijn er ook na de ondergang van het Derde Rijk nog heel wat megalomane plannen en projecten op de klippen gelopen, deze bedrijfstak heeft daar geen boodschap aan.

Dat ze blijven geloven in hun zaak is tot daaraan toe - bedrijfsblindheid komt in de beste kringen voor - maar de schijnheiligheid waarmee ze bij mensen verwachtingen wekken en hun handen wassen in onschuld... Hoe kunnen ze het in 's hemelsnaam nog steeds over hun lippen krijgen dat ze o zo druk bezig zijn 'de armoede' te bestrijden, terwijl ze zich dagelijks in hun gated communities volproppen met producten die gemaakt zijn bij de gratie van een onafzienbare reeks schendingen van ook door hen beleden, zogenaamd universele, mensenrechten?

Drie jaar geleden, toen de internationale financiële crisis ook hier pijn begon te doen, heb ik nog even de hoop gekoesterd dat onze 'ontwikkelingsdeskundigen' zich eindelijk als zodanig zouden manifesteren en op ondubbelzinnige wijze de publieke opinie zouden wijzen op de fnuikende resultaten van twee decennia 'mondialisering'. Maar nee, het was 'blijf zitten waar je zit en verroer je niet'. Tot de economie weer aantrekt zeker, zoals zelfs de 'kwaliteitsmedia' ons blijven voorhouden.

Als er één menselijke hebbelijkheid is die ik in mijn leven tot grote hoogten heb zien stijgen, en tot allerlei ellende heb zien leiden, dan is het wel zelfoverschatting. Daar werd dan van tijd tot tijd op gereageerd met verhalen over 'de menselijke maat'. U weet wel: houd het klein, een tijdje geleden, en nu bijvoorbeeld less is more.

Hoe meer ik over dat soort dingen nadenk, des te meer krijg ik de indruk dat er maar één maat is die mensen werkelijk gemeen hebben: de vicieuze cirkel. Telkens weer komen we onszelf tegen, zitten we elkaar in de weg, denken we problemen op te lossen en en scheppen we tegelijkertijd nieuwe. Kortom, dweilen we met de kraan open.

De wereldverbeteraar in het decadente Nederland anno 2011 staat - als ik het eens plechtig mag zeggen - voor een existentiële keus. Ofwel zich koesteren in de schoot van de filantropie, liefdadigheid: het middel bij uitstek om de kool en de geit te sparen, het geweten van de een te sussen en de ander blij te maken met een dode mus. Ofwel toch weer - en reken maar: niet zonder kleerscheuren - de kwakzalvers en blaaskaken van deze wereld confronteren met hun eigen fouten en gebreken.

Al zou maar af en toe bij één van hen het inzicht doorbreken dat hij een keizer zonder kleren is, dat er zeer goede argumenten zijn om iets te laten rusten in plaats van er een 'oplosbaar' probleem van te maken, dat hij niemand een dienst bewijst wanneer hij zich inbeeldt God op aarde te zijn, dan is dat mooi meegenomen. Of zie ik dat verkeerd?

Bovenstaande tekst werd door de auteur op 21 september voorgedragen tijdens de 50ste editie van Café Mondiaal in Haarlem.

● Meer achtergrond

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Geef je mening:

mammeloe - October 10, 2011 - 10:18 pm
existentieel is bovendien aionisch

mammeloe - October 03, 2011 - 03:27 pm
wat is de mens heeft in existentiële zin te maken met het verschil tussen de 1ste en 2de Adam. en niet met actievoren.

http://www.askelm.com/news/n110815.pdf

mammeloe - October 03, 2011 - 09:18 am
Mat.24:14, volhard tot het einde, is individueel gericht, dus je kunt niet zeggen existentiële vraagstukken voor een groep gelden, het zijn individuele aangelegenheden.

Voor iedereen is het weer anders. En wat is de rol van volharding bij deze existentiële vraagstukken?

mammeloe - September 26, 2011 - 09:13 pm
ik vraag me af waarom alleen wereldverbeteraars voor een existentiële keuze zouden staan en waarom de buurvrouw op nummer 12 niet.

Stond Noach voor een existentiële keuze? Jazeker maar hij bouwde een Ark en ging niet de wereld verbeteren. De hoer Rachab stond voor een existentiële keuze, ging niet de wereld verbeteren maar liet spionnen van de here binnen.

Maarten - September 26, 2011 - 01:23 pm
De aarde draait elk jaar hetzelfde rondje om de zon. Maar toch niet helemaal.
Doornroosje is niet dood, ze slaapt alleen maar. Altijd maar alleen.

pimpernel - September 26, 2011 - 11:30 am
oude lul !!! grapje ja ja het valt allemaal niet mee anno 2011

grtz leuk om te lezen

mammeloe - September 25, 2011 - 03:30 pm
Joh. 19,5 zie de mens gaat over jezus. Door deze vers naar de mens toe te trekken in zake wereldverbeteraars is zelfoverschatting. Bovenstaande gaat bovendien helemaal niet over een existentiele keuze.

gr.

Home