10 september 2011

Het ergste wat een gedreven filmmaker kan gebeuren, is niet meer aan de bak komen. Acht jaar lang kon Terence Davies (1945) geen middelen vinden voor zijn filmprojecten. Davies is een van de belangrijkste Britse regisseurs met een klein maar fijn oeuvre. Als 'Gast van het Jaar' is een selectie van zijn werk op het festival te zien. Jammer dat niet zijn volledige oeuvre vertoond wordt.

Op het programma staan Davies eerste film Trilogy (1979-1983), Distant Voices, Still Lives (1988) en de documentaire Of Time and the City (2008). Distant Voices, Still Lives is een van de beste films over de Britse arbeidersklasse. Centraal staat het leven van een arbeidersgezin in Liverpool in de jaren '40 en '50. Een tweeluik: deel behandelt het trauma van de Tweede Wereldoorlog en het opgroeien met een tirannieke vader. In het tweede deel zien we hoe zijn kinderen na 's mans dood een leven proberen op te bouwen.

Distant Voices

De regisseur beschrijft deze film als “een mozaïek van herinneringen”, een autobiografische terugblik op zijn jeugd. Distant Voices, Still Lives kent geen plot; het is een trage opeenvolging van beelden uit het verleden, alsof de pagina's van een fotoalbum worden opgeslagen. De beelden zijn uitgebleekt sepia, maar dit grauwe palet levert een onmiskenbare schoonheid op.

Het gebruik van muziek is opvallend. Populaire en lichtvoetige liedjes uit de jeugd van Davies ondersteunen de statige beelden. Het samenspel van beeld en geluid levert desondanks geen sentimenteel en nostalgisch portret op van dat harde verleden. De rauwheid van het leven wordt vooral huiveringwekkend uitgedragen door de dictatoriale vader, briljant vertolkt door Peter Postlethwaite.

Ken Loach en Mike Leigh hebben eveneens fraaie films gemaakt over de Britse arbeidersklasse. Toch hebben deze Britse regisseurs nooit de diepe en onconventionele vertelwijze van Davies geëvenaard. Distant Voices, Still Lives is een van de grote meesterwerken van de naoorlogse cinema.

The Terence Davies Trilogy

The Terence Davies Trilogy (1984) werd begin jaren '80 op het Rotterdamse filmfestival gedraaid en maakte een onuitwisbare indruk. De trilogie bestaat uit Children, Madonna and Child en Death and Transfiguration. Het drieluik belicht het leven van Robert Tucker in Liverpool, op jonge leeftijd worstelend met zijn homoseksualiteit. Ook hier duikt de tirannieke vader op. In zijn latere leven hangt de schaduw van Tuckers traumatische jeugd over hem heen. Na de dood van zijn moeder vervalt hij in verdere overdenkingen over zijn trieste leven, en sterft. De zwart-wit beelden zijn zowel rauw als elegant, een heel bijzondere film.

In 2008 maakte Davies, na acht jaar inactiviteit, de magnifieke documentaire Of Time and the City, een portret van Liverpool, geboortestad van de regisseur. Met archiefbeelden weet de regisseur zowel de tergende armoede als de grandeur van deze stad te vangen. Het is het Liverpool van weleer; de grote filmpaleizen, de bioscopen van toen bestaan allang niet meer.

De stem op de geluidsband is van de regisseur zelf, een excentriek en soms behoorlijk hilarisch commentaar. De katholieke kerk, de Britse monarchie en The Beatles worden fors onderuit gehaald. Nostalgie naar de mooie dingen die de stad bood, zoals de saamhorigheid van de arbeidersklasse en de hoeken en gaten vol onverwachte schoonheid, worden liefdevol belicht.

Of Time and the City is een zeer persoonlijk portret vol nostalgie over het verleden, en verbittering over het heden. Ook hier maakt Davies opvallend gebruik van muziek en mijmeringen over diens jeugd. Alles bij elkaar levert dat een rijk gestoffeerd beeld op, niet alleen van Liverpool, ook van het naoorlogse Groot-Brittannië. Goed nieuws is dat Davies onlangs een nieuwe film voltooide, The Deep Blue Sea, de verfilming van een toneelstuk van Terence Rattigan.

Ulrik van Tongeren

Film by the Sea, van 9 t/m 18 september in Vlissingen en Terneuzen. De website.

● Meer filmrecensies

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Geef je mening:

Home