|
Foto:
muurkleed van gekleurde veren. Anna Hillbom (Beeldende Kunst)
Ravage 9 juli 2011
Vergeet
de galeries, musea en kunstmanifestaties. Wie op zoek is naar
het hoogtepunt van de hedendaagse kunst laat zich dezer dagen
vertonen in de lokalen van de Gerrit Rietveld Academie waar
jaarlijks de nieuwe lichting bachelors hun eindexamenwerk presenteert
aan het publiek.
door Roeben VKN
De Gerrit Rietveld Academie heeft tot en met 10 juli de deuren
geopend voor het publiek tijdens de eindexamenexpositie waar
de afgestudeerden hun werk laten zien. Verdeeld over twee locaties
– het monumentale Rietveld gebouw en een dependance dat
oogt als een spuuglelijk kantoorpand - krijgen de bezoekers
een overdosis aan kunst voorgeschoteld.
Door
de hoeveelheid creativiteit en diversiteit van de studenten
knalt 's neerlands bekendste hogeschool voor beeldende kunst
en vormgeving ieder jaar weer uit haar voegen bij de eindexamententoonstelling.
Dit jaar zijn het rond de tweehonderd kunstenaars die in de
laatste week van hun opleiding exposeren in uiteenlopende disciplines
als experimentele mode, grafisch en architectonisch ontwerp,
textiel, audiovisueel, beeldende kunst, keramiek, glas, fotografie
en sieraden.
Annelien Sinke (Beeldende Kunst) 'You never should have opened
that door'.
Hun video's, maquettes, installaties, grafiek, foto's, performances,
sculpturen en objecten vullen ruimte na ruimte in de twee panden
en op het buitenterrein. Immer populair is tekenen en schilderen.
Van hyperrealistisch tot abstracte vlekken, van millimeterwerk
tot metersgroot doek, van zwart-wit tot een kakafonie aan bonte
kleuren. Pen en penseel blijven een sterk expressiemiddel bij
uitstek.
Ondergeschoven
kindje op de Rietveld is geluidskunst. Het is zoeken geblazen
om experimentele muziek op te vangen. Als onderdeel van installaties
en video- en filmkunst worden wel artistieke audiofratsen toegepast,
maar dat is bijna altijd ondersteunend van aard. Geluid dat
expliciet als kunst wordt gepresenteerd tref je nagenoeg niet
aan. Daarentegen geen enkel gebrek aan creatief boeren met film
en video; van documentaires tot abstract werk.
DOGtime
Een
van de afdelingen op de Rietveld waar oude en moderne technieken
tot het instrumentarium van de kunstenaar behoren, is de Interaction
Design-Unstable Media (ID-UM). Een mondvol dat in de uitleg
ervan net zo vaag klinkt als de titel doet vermoeden. ID-UM
valt onder de vlag van DOGtime.
Deze nog redelijk nieuwe deeltijdopleiding van de Rietveld levert
dit jaar haar derde en vierde lichting Bachelors af in de richtingen
ID-UM en beeldende kunst. Hier worden de volwassenen klaargestoomd
voor designer of kunstenaar die vanwege hun dagelijkse werk
overdag niet de mogelijkheid hebben de reguliere voltijdopleiding
te volgen. Hoewel de DOGtimers hun studie in een straf regime
volgen in de avonduren doet het eindresultaat bepaald niet onder
(Twee van de drie winnaars van de GRA
Awards 2011 zijn DOGtimers).
Eén
van de DOGtime afgestudeerden is Marjolein
Hessels die de ID-UM gevolgd heeft. Zij ontving een
award in de categorie vormgeving. Haar eindexamenwerk 'Pattern
of Connection' is al van ver te horen op de benedenverdieping
van het Benthem Crouwel gebouw, de dependance van de Rietveld.
Indringend dreunt een mysterieus geklop in een monotoon ritme
door de gang, wat als een magneet werkt om nieuwsgierige bezoekers
te trekken.
Marjolein Hessels (DOGtime
ID-UM) demonstreert met
haar echtgenoot de installatie 'Pattern
of Connection'.
De geluiden leiden naar een klein kamertje dat kleurig verlicht
is. Twee mensen zitten op een stoel waarvan één
een stethoscoop op het lichaam gedrukt houdt. De ritmische klanken
die door het gebouw klinken, blijken iemands hartkloppingen
te zijn die zwaar versterkt worden via een microfoon aan de
stethoscoop. De andere persoon drukt met zijn vinger op een
sensor die het hartritme registreert en omzet in licht. Naargelang
de snelheid van de hartkloppingen verandert de kleur van blauw
bij een lage hartslag tot rood/paars bij snelle hartkloppingen.
Met
deze installatie vertaalt Hessels emoties naar beeld en geluid
die normaal gesproken verborgen blijven. Door de kleur van het
licht en de snelheid van het ritmisch geklop kunnen toeschouwers
zien en horen of de twee participanten al dan niet ontspannen
zijn. Interactie tussen de twee is hierbij van invloed. Dat
demonstreert Hessels door zelf de stethoscoop tegen haar hart
te houden waarna haar echtgenoot zijn vinger op de sensor drukt.
Ondertussen kijken ze elkaar langdurig diep in de ogen aan.
Het onderlinge contact vindt zijn weerslag op de kleur van het
licht en het ritme van het geluid. De ruimte is gevuld met de
intieme gevoelens waarmee ze elkaar over en weer beïnvloeden
en die vervolgens geregistreerd worden door de toeschouwers.
Verknipte
boom
Robbert
Weide studeerde beeldende
kunst via de DOGtime opleiding. Hij exposeert in het Rietveld
gebouw met meerdere werken, waaronder een video van een boom
in het gras. Klinkt weinig bijzonder als de film niet danig
door de mangel zou zijn gehaald. Het beeld bestaat uit vijf
lagen die horizontaal van elkaar verschoven zijn en die elk
een ander fragment tonen waardoor het totaalbeeld van de boom
radicaal verknipt wordt. Versneld afgespeeld levert het een
mooi chaotisch beeld op dat zich misschien nog het beste laat
vertalen als het desintegratieproces van een boom. De noisy
windgeluiden erbij maken de video intens.
Een
meter verderop ligt een groot stuk half doorzichtig plastic
zeil dat licht bollend aan de randen is afgeplakt. Daaronder
een donker ogend object waarvan niet te zien is wat het moet
voorstellen, totdat na verloop van tijd het zeil ineens uit
het niets begint uit te dijen waarna muziek en discolampen aangaan.
Met het groeien en bloeien van het plastic neemt ook het volume
van de partymuziek toe tot het ineens weer net zo plotseling
stopt als dat het begon, om weer in stilte te vervallen. Het
zeil zakt langzaam terug in elkaar. “Ik heb een sensatie
gecreëerd, een opmaat. Een begin van een feest gevuld met
lucht dat weer abrupt wordt afgebroken”, zegt Weide die
door middel van een timer het 'luchtfeest' om de zoveel tijd
activeert terwijl twee vinnetjes het zeil doen opblazen.
Robbert Weide (DOGtime Beeldende Kunst). Kortstondig
komt de installatie energiek tot leven met draaiende discolampen,
partymuziek en een flink opgeblazen plastic zeil.
Seb Wielders (VAV).
Videostill uit Tension
Dat vervreemding mooi kan zijn laat Seb
Wielders van de afdeling Voorheen Audio Visueel (VAV)
zien in zijn film Tension. Een roadmovie in Marokko waarin
subtiel beeldmanipulaties zijn toegepast om er een surrealistisch
tintje aan te geven en anderzijds om de kijker effectief bij
het verhaal te betrekken. Een bergbeekje dat omhoog stroomt,
huizen die op en neer bewegen, een kat die plotseling onzichtbaar
wordt, meeuwen die oproepen tot het gebed, en een tweekoppige
kameel op een heuvelrug. De neiging om verward in je ogen te
wrijven is groot. Voor je het goed en wel beseft wat je gezien
dacht te hebben, ben je alweer beland in de volgende scene om
je vervolgens weer opnieuw vertwijfeld af te vragen of je hallucineert.
Daardoor krijg je als toeschouwer het gevoel zelf de roadtrip
te ondergaan als in een droom.
Fragmentarisch
brengt Tension de kijker van de Atlasbergen naar half
verlaten dorpen om je uiteindelijk desolaat achter te laten
in de woestijn. Niets dan zand en uitzichtloosheid wat er nog
rest. In de leegte van de woestijn zet Wielders je nog eenmaal
op een verkeerd been door op de top van een zandduin een schaduw
te laten vallen van een wapperende vlag die er niet is. De slotscene
is prachtig van de wind die diep ploegend patronen door het
zand trekt. Een uitgeput clichébeeld van zandduinen dat
desondanks altijd weer weet te imponeren.
Terwijl
in de Hollywood roadmovies het intermenselijk contact een belangrijke
rol speelt, is dit in Wielder's film volledig afwezig. Tension
doet het zonder dialoog of anderszins gesproken tekst. De spaarzaam
aanwezige mensen zijn hoogstens schimmen of maken onderdeel
uit van het decor. Het landschap domineert en daarin is geen
plek voor menselijk contact. Dit brengt isolatie en vervreemding
met zich mee zonder dat het negatief beladen is. Daar is de
desoriëntatie die de kijker in de film ondergaat te mooi
voor. Seb Wielders vermengt humor, mystiek, vervreemding, absurdisme,
verwondering en eenzaamheid tot een droomwereld waarin het zinderende
landschap centraal staat.
Kamerkoor
Van
een heel ander kaliber is de film Kamerkoor Oktoich van
Christine Maas (VAV)
die op originele wijze de individualiteit binnen de collectiviteit
van een zangkoor belicht en daarnaast de veranderlijkheid van
akoestisch geluid prachtig weet vast te leggen. Maas wist de
koorleden
zover te krijgen dat zij zich lieten omsluiten door een miniatuur
treinbaan die als een Boa constrictor op nekhoogte om de zangers
heen kronkelt.
De
camera is bevestigd aan een voertuig dat over het treinspoor
rijdt om de gezichten van de koorleden close-up te registreren.
Dit levert een tracking shot op waarbij verrassend goed
de stem van elk koorlid eruit gelicht wordt zonder letterlijk
uit de toon te vallen. De samenzang blijft behouden terwijl
tegelijk de individuele stemmen van de leden eruit springen.
Hierdoor ontstaat een uniek geluid van een koor dat voortdurend
van klank en stem verandert naarmate de camera zijn route op
het treinspoor vervolgt. Van tenoren en sopranen naar alten
en van alten naar bassen om weer bij de sopranen uit te komen.
Fenomenaal klinkt de bas van koorlid Ellis Staas.
Christine Maas
(VAV). Videostill uit Kamerkoor
Oktoich
De kracht van Kamerkoor Oktoich is dat de film in balans
weet te blijven terwijl het van tegenstellingen aan elkaar hangt.
Tegenover de zang van het koor, dat kwetsbaar en verfijnd ten
gehore wordt gebracht, staat het voertuig dat luidruchtig en
ratelend zijn route over het treinspoor aflegt. Dit zou moeten
storen maar doet dit helemaal niet. Terwijl het koor rust en
sereniteit uitstraalt, oogt het in elkaar geknutselde treinbaantje
daarentegen lomp, dat met lijmklemmen bij elkaar wordt gehouden
en ook nog eens prominent in beeld verschijnt. Toch conflicteert
dit contrast niet. Dat een miniatuur treinbaan midden in een
kerk staat zou ook de wenkbrauwen moeten doen fronsen maar vreemd
genoeg past het in het plaatje.
De
contrasten in Kamerkoor Oktoich hadden makkelijk tot
een mislukking kunnen leiden, maar dat heeft Christine Maas
echter balancerend weten te omzeilen door van de tegenstellingen
krachtpunten te maken, die tezamen met het prachtig gezongen
muziekstuk een originele film oplevert. Zoals de dirigent de
uitersten van hoge en lage stemmen met elkaar weet te vermengen
tot samenzang, zo weet Maas de tegenstellingen in de film op
elkaar af te stemmen tot een samenhangend geheel. Minpuntje
is de tijdsduur van slechts 3:12 minuten. Veel te kort. Dit
is een film dat zich keer op keer laat herhalen.
Duinlandschap
Om
zijn video-drieluik te creëren koos Ferdi
van Heeswijk (VAV)
er welbewust voor geen digitale technieken toe te passen. Old
school filmde hij in een bijna stilstaand beeld een Hollands
landschap om het later te projecteren op een muur en dit weer
opnieuw te filmen terwijl de projectie bewerkt wordt met kleurschijven
in organische vormen. Dit levert een mooi eindresultaat op aan
videoschilderijen van een glas in lood achtige kleurintensiteit.
Daarentegen moet zijn twintig minuten durende film Duin 4
het niet van de kleurenpracht hebben. De film is dan ook een
stuk rauwer. In een mix van performance art en videokunst tekent
Van Heeswijk in de serie Duin video's
de horizon van het duinlandschap bij Bloemendaal.
Ferdi van
Heeswijk (VAV) Videostill uit een video drieluik.
Net als bij zijn drieluik filmde Van Heeswijk eerst het landschap
om het daarna te projecteren op een muur en het vervolgens opnieuw
te filmen terwijl hij het beeld bewerkt. Ditmaal worden de geprojecteerde
contouren van het duinlandschap met de tekenpen overgetrokken
door de horizon te volgen vanaf de rechter- naar de linkerhoek
van het filmbeeld en vice versa om twintig minuten lang een
onafgebroken lijntekening te maken van het landschap.
Doordat
Van Heeswijk de duinen 360 graden heeft gefilmd en dit als een
loop herhaald wordt, golft de horizon alsmaar op en neer.
Dan weer schokkerig, dan weer glooiend. Hierdoor blijft bijna
geen overtrokken lijn gelijk en ontstaat er naarmate de film
vordert een kluwen van lijnen die elkaar organisch en vooral
chaotisch kruisen. Landschapstekenen krijgt hier een nieuwe
dimensie. Voor liefhebbers van lijntekeningen is Duin 4
genieten.
Bin
Xu van Architectonisch
Ontwerp lijkt pragmatisch te zijn. Diens ontwerp 'Box Chair'
ziet er niet alleen stijlvol uit maar is vooral ook van praktisch
nut. De naam, zo bondig als het klinkt, zegt het eigenlijk al:
Een stoel gemaakt van een doos. Aan de buitenkant is het niets
meer dan een vrij klein vierkant object van karton. Daar lijkt
zich dan ook geen stoel in te bevinden, laat staan dat die doos
zélf een stoel is. Dit laat Bin Xu zich geen twee keer
zeggen en begint ijverig de doos binnenste buiten te keren en
maakt aan de hoeken een paar gecompliceerd ogende vouwbewegingen
om tien seconden later trots een stoel te tonen die ook nog
eens prima blijkt te zitten. Praktisch en milieuvriendelijk.
De verpakking is de stoel.
Bin Xu (Architectonisch Ontwerp) transformeert in een paar handgrepen
een kartonnen doos tot een stoel.
David Benz (Architectonisch
Ontwerp) presenteert op de tentoonstelling zijn maquette
'Uitkijkposten Grachtengordel Amsterdam'. Net als bij Bin Xu
dekt de titel de lading. In het kader van de festiviteiten rondom
het 400-jarig bestaan van de Grachtengordel dat in 2013 zal
losbarsten, heeft Benz uitkijkposten ontworpen die gemaakt zijn
van gerecyclede hijskraan elementen. Deze kunnen op elkaar gestapeld
worden om een uitkijkpost te vormen die precies past op een
parkeerplaats. Tijdens de viering van 400 jaar Grachtengordel
zullen ze geplaatst worden op de grachten binnen de stadsgrenzen
van 1613 (het Singel). Daarna worden ze verplaatst naar de huidige
stadsgrenzen van Amsterdam. Over het doel van de torens stelt
Benz: “De posten dienen als platformen om te ontsnappen
aan de dichtheid van de binnenstad en tevens om de Grachtengordel
vanuit een interessant perspectief te kunnen waarnemen.”
Elektriciteitskast
Op
de afdeling Keramiek
domineert 'Onder het oppervlak' van Joeny
Veldhuyzen van Zanten de ruimte. Onmogelijk om dit sculptuur
onopgemerkt aan je voorbij te laten gaan. Is het op afstand
al imponerend, van dichtbij komt het pas echt goed tot z'n recht.
Ruim een meter breed torent het kolossaal bijna vier meter omhoog.
Verwacht bij Van Zanten geen braaf motiefje om de muur van tegels
mee op te sieren. Voor tierlantijnen geen plek. Zij richt zich
liever op gestructureerde chaos. Strak georganiseerd als Nederland
is, worden kabels, draden- en lijnenstelsels onder de grond
en achter de muur weggestopt. Uit het zicht onttrokken. Dat
is waar Van Zanten zich op focust in dit werk.
Joeny Veldhuyzen van Zanten (Keramiek). Detail van de sculptuur
'Onder het Oppervlak'.
Inspiratie moest ze daarom elders zoeken. Die vond ze ver weg
in China waar de mensen geen moeite doen om de warboel aan kabels
en draden weg te moffelen. Een elektriciteitskast, waar de bundel
kabels open en bloot aan hangen, van een nieuw gebouwd kantoorpand
in de stad Jingdezhen fungeert als centraal motief dat Van Zanten
met keramische inkt twee keer gezeefdrukt heeft op de sculptuur.
Tussen de twee afbeeldingen staan her en der afdrukken die fragmentarisch
details weergeven van de meterkast.
Om
het werk extra lading te geven heeft ze kabels in de tegelvoegen
geplaatst die in lijn met de gezeefdrukte afbeeldingen lopen,
wat een coherent beeld schept. 'Onder het oppervlak' is een
gewaagd werk. Het ligt niet voor de hand om een elektriciteitskast
als beeldmotief te nemen voor een sculptuur. Van Zanten heeft
daar schoonheid van weten te maken zonder concessie te doen
aan de chaos van het beeld.
Gerrit
Rietveld Academie, eindexamententoonstelling, t/m 10 juli
2011. Frederik Roeskestraat 96, Amsterdam. Routebeschrijving.
●
Meer
achtegrond
-
- - - - - - - - - - -
-
- - - - - - - - - - -
Geef
je mening:
Home
.
|
