Davis Guggenheim regisseerde in 2005 An Inconvenient Truth, de
meest succesvolle en waarschijnlijk meest invloedrijke documentaire aller
tijden. Hij wist van een veredelde power point presentatie van
Al Gore een meeslepende en spannende documentaire te maken.
Iets
vergelijkbaars doet hij met Waiting for Superman. Hier handelt
het over de slechte staat van het openbaar onderwijs in de VS. Daar
zijn ondertussen al tal van documentaires over gemaakt de afgelopen
paar jaar, maar Guggenheim is een regisseur die van droge statistieken
en bureaucratentaal een denderend drama weet te maken, inclusief helden
en slechteriken.
Aan
het begin van de film doet Guggenheim een pijnlijke bekentenis: hij
heeft zijn kinderen op een eliteschool geplaatst, het beste onderwijs
voor zijn kinderen. Als erkend progressief sla je dan wel een modderfiguur.
Hopelijk heeft hij met zijn documentaire die tot actie oproept een duit
in het zakje gedaan voor beter onderwijs.
Actie
is dringend gewenst, want deze rondgang door het Amerikaanse onderwijs
is een indringend exposé van een corrupt en slecht werkend systeem.
De slechteriken in het verhaal zijn de lerarenvakbonden. Deze vakbonden,
opgezet om leraren bestaanszekerheid te geven, is verworden tot obstakel
bij hervormingen. Zo kan een incompetente slechte leraar niet ontslagen
worden. Dat leidt tot jarenlange rechtszaken. Deze lerarenvakbonden
hebben politieke macht omdat ze gigantische financiële bijdragen leveren,
voornamelijk aan de Democratische partij van Obama.
De
helden van het verhaal zijn de hervormingsgezinde leraren en bestuurders,
en natuurlijk de slachtoffers. Kinderen in achterstandswijken. Vijf
van dergelijke kinderen, samen met de gezinnen waarin ze leven, vormen
de rode draad. Geraffineerd gebruikt Guggenheim de kinderen om zijn
documentaire een emotioneel hart te geven, de portretteringen zijn hartverscheurend.
Het feit dat deze kinderen alleen via een loting op een fatsoenlijke
school terecht kunnen komen, bereidt de kijker voor op een weergaloze
tranentrekkende climax.Â
Wat
betreft de kwaliteit van het onderwijs bungelt de VS ergens onderaan
de statistieken van de westerse wereld. Iedere Amerikaanse president
sinds Lyndon Johnson heeft een wet ondertekend ter verbetering van het
onderwijs. Het heeft niet veel geholpen. Om overzichtelijk weer te geven
hoe het zover heeft kunnen komen, de samenhangende problematiek met
de grote kloof tussen rijk en arm, en de verdwijnende middenklasse,
daar is meer dan een documentaire van anderhalf uur voor nodig. Dergelijke
historische perspectieven zijn niet de sterkste kant van regisseur Guggenheim,
waardoor de documentaire in bepaalde stukken simplificerend overkomt.
De
regisseur draagt ook een oplossing aan voor de crisis in het onderwijs.
De zogenaamde charterscholen, scholen die zich onttrekken aan de machtige
lerarenvakbonden, maar wel gefinancierd worden door de overheid. Dit
lijkt een te simpele redenatie, maar het geeft wel hoop. Hoop is een
belangrijk element in het betoog van deze activistische documentairemaker.
Wie wil dat niet, goed presterende scholen met gedreven leerkrachten.
In de praktijk presteert een van de vijf charter scholen uitmuntend.
Dat zal de immense problemen in het onderwijs niet oplossen.
Er
is uiteindelijk wel een levendige discussie over het onderwijs in Amerika
losgebarsten. Guggenheim heeft het weer gepresteerd om een invloedrijke
documentaire te produceren. Waiting for Superman is ondanks enige
tekortkomingen een interessante en meeslepende documentaire geworden.
De loterij aan het einde is als een spannende thriller. Toegang tot
het onderwijs in de machtigste natie van de wereld verloopt volgens
de wetten van een casino. Dat geeft te denken.
Ulrik
van Tongeren
Waiting for Superman (UIP), vanaf 2 december in de bioscopen. Er is
een speciale website
rond deze film gecreëerd.
- - - - - - - - - - - -
-
- - - - - - - - - - -
Geef
je mening:
Naar
boven
Naar
homepage
|
Print
deze pagina 