Het IDFA documentairefestival 2010 zit erop. Tot slot aandacht voor
Stand van de Sterren van regisseur Retel
Helmrich en Curaçao, gemaakt
door Sander Snoep en Sarah Vos.
Het IDFA blijft groeien, vorig jaar 165.000 bezoekers, dit jaar waren
het maar liefst 180.000. Het was geen verrassing dat Stand van de
Sterren, de openingsfilm van het IDFA van regisseur Retel Helmrich,
de prijs voor beste lange documentaire zou winnen. Als kers op de taart
won hij ook de prijs voor beste Nederlandse documentaire.
Stand
van de Sterren, het laatste deel van een drieluik, is een fraaie
documentaire waarin een arme Indonesische familie centraal staat. Wat
na afloop van de vertoning vooral bij blijft is de wijze waarop de fundamentalistische
islam Indonesië in haar greep krijgt. De zachte Indonesische islam verdwijnt.
Die botsende realiteit wordt soms met humor weergegeven. Mooiste voorbeeld
hiervan is hoe de christelijke oma haar islamitische kleinzoon meeneemt
naar een kerk, wat de toorn van haar zoon opwekt.
Stand
van de Sterren
Er waren nogal wat documentaires die onder de radar doorvlogen. Zoals
Curaçao
van Sander Snoep en Sarah Vos, een ontluisterend portret van het wonderschone
eiland. Het was de bedoeling van de makers om twee werelden naast elkaar
te situeren. Aan de ene kant de wereld van de rijke, welvarende Nederlanders,
aan de andere kant de wereld van de arme Antillianen. De makers besteden
geen aandacht aan de welvarende Curaçaose middenklasse omdat daarmee
hun documentaire overvol zou zijn geworden.
Veelvuldig
werd er gefilmd in de afgeschermde Nederlandse gemeenschap, met hoge
hekken beschermd tegen de arme Antillianen. Die inkijk is nogal confronterend,
want de welvarende Nederlanders hebben een nogal neerbuigende kijk op
de locals, zoals de plaatselijke bevolking door hen wordt genoemd.
Alledaags racisme zou men dat kunnen noemen. Overal waar de Nederlanders
verpozen - op het golfterrein, het afgeschermde strand en tijdens de
talloze cocktailparty's -worden ze bediend en verzorgd door de locals.
Regisseur
Sander Snoep gaf tijdens een nagesprek van een vertoning aan dat er
op Curaçao een gespannen situatie heerst. Hij zei ook dat de documentaire
een milde versie is van de dagelijkse gang van zaken tussen de Nederlanders
en de locals. De revolutie, dat wil zeggen de opstand van de
plaatselijke bevolking, loert om de hoek. Er is al eerder opstand geweest
tegen de Nederlanders, tonen de makers aan met archiefbeelden.
Die
archiefbeelden en citaten waar de documentaire mee doorspekt is, zijn
schokkende voorbeelden van kolonialisme. Het koloniale verleden speelt
wel degelijk nog steeds een rol in het bewustzijn van de Antillianen.
Het verdriet op de Antillen is een onontkoombare realiteit. Daarom steekt
het huidige schaamteloze gedrag van de Nederlanders.
Intrigerende
zijlijn in de documentaire is het reilen en zeilen van de plaatselijke
Albert Heijn supermarkt, waar goedwillende Nederlandse managers hun
werknemers, merendeels lokale bewoners, de Albert Heijn filosofie proberen
in te stampen. Ze hebben zelfs een Antilliaanse ingehuurd die de culturele
verschillen tussen Nederlanders en Antillianen belicht.
Dan
zijn de culturele verschillen groot. Zo hebben Antilianen geen direct
oogcontact, dat is voor hen bedreigend. En het koloniale verleden verklaart
eveneens de onderdanigheid van de Antillianen. Dergelijke voorbeelden
verklaren de gespannen situatie. Of Nederland ooit deze koloniale houding
achter zich weet te laten, is de grote vraag.
Curaçao
is een onverbloemde aanval op de Nederlandse mentaliteit. Tijdens
de nabespreking was er veel verontwaardiging bij kijkers over de vermeende
eenzijdigheid van de documentaire. De makers kozen ervoor om zo hard
en contrastrijk mogelijk de dagelijkse realiteit op Curaçao weer te
geven. Ontregelend en onthutsend is de film zeker. De documentaire schijnt
zo explosief te zijn voor de plaatselijke bevolking, dat de film niet
zomaar aan deze mensen getoond kan worden.
Ulrik
van Tongeren
Dit was het vierde en laatste deel over het IDFA documentairefestival
2010. Deel 1 lees je hier,
deel 2 hier
en deel 3 hier.
- - - - - - - - - - - -
-
- - - - - - - - - - -
Geef
je mening:
Naar
boven
Naar
homepage
|
Print
deze pagina 