Prins wil is wet

En wéér moest er een buitenlands persorgaan aan te pas komen, om de discussie over persvrijheid in dit land in relatie tot het koningshuis in gang te zetten. Met het gedwee volgen van de door het koningshuis opgelegde mediacode heeft de Nederlandse commerciële pers zich de afgelopen jaren van zijn slechtste zijde laten zien, hetgeen nog het beste te typeren valt als collaboratie.

Wat is er aan de hand? Ons prinselijk paar, Willem-Alexander en Maxima, toog met hun kinderschare in juli naar het skioord Villa La Angostura in Argentinië. Een wakkere fotograaf maakte wat kiekjes en bood deze aan bij het internationale persbureau Associated Press (AP). Nederlandse media als Trouw, AD en GPD vonden het materiaal dermate boeiend dat ze een van de foto's afdrukten.

So far so good, totdat Willem-Alexander dit via zijn verklikkers van de Rijksveiligheidsdienst (RVD) te horen kreeg. Naar verluidt heeft hij zich hierbij verslikt in een broodje Argentijnse kaviaar. Korte tijd later ontvingen de persorganen die de vakantiekiekjes hadden verspreid een dreigbrief van de RVD waarin hen te verstaan werd gegeven dat ze hun koninklijke boekje vér te buiten waren gegaan. Waarna de betreffende media door de knieën gingen en beterschap beloofden.

Willem-Alexander schakelde zijn vriendjes bij de rechtbank in om alsnog een verbod op verdere verspreiding van de vakantiekiekjes via AP te bewerkstelligen. Hoewel er al tig vergelijkbare rechtszaken zijn geweest, leidde de kwestie dit keer wél tot de nodige aandacht in de Nederlandse pers en werd hier en daar zelfs de mediacode ter discussie gesteld. Beter laat dan nooit.

De zogenoemde mediacode werd in 2005 door het koningshuis in samenwerking met de Vereniging van Koninklijk Huis Verslaggevers in het leven geroepen, omdat met name Willem-Alexander wilde zien te voorkomen dat fotografen ongevraagd foto's van zijn gezin zouden maken. Voortaan zou de pers uitgenodigd worden voor zorgvuldig geregisseerde fotosessies, zoals laatst op het strand van Scheveningen.

De mediacode wordt door de Vereniging van Koninklijk Huis Verslaggevers (VKHV), een clubje hielenlikkers van het koningshuis, omarmd. Jan Hoedeman van de Volkskrant, oprichter van de VKHV, was onlangs nog te gast bij Nova om met het nodige dédain het privé-leven van de koninklijke familie te verdedigen. Zijn performance had nog het meeste weg voor een open sollicitatie voor een royaal betaalde baan bij de RVD.

Volgens de onafhankelijke Amsterdamse rechtbank – waar het schijnheilige tronie van Beatrix aan de wand hangt - heeft het koninklijke gezin recht op privacybescherming wanneer zij privé optreden, zo werd deze week bekend gemaakt. Alleen als de foto een nieuwsfeit behelst of bijdraagt aan een publiek debat over een onderwerp dat van maatschappelijk belang is, mag die privé-foto worden gepubliceerd, vindt de rechtbank.

Advocaten van AP betoogden tijdens de behandeling van het kort geding op 14 augustus dat het persbureau niet verkeerd heeft gehandeld, omdat het neutrale foto's zijn van publieke figuren met een staatsrechtelijke positie, die zich in een openbaar skigebied begaven. Of AP tegen de uitspraak in hoger beroep gaat, is nog niet bekend.

Plaatsing van foto's die geen nieuwsfeit bevatten, kunnen leiden tot forse schadeclaims, waar grootverdiener Willem-Alexander zijn nieuwste dubieuze optrekje in Mozambique mee bekostigt. De bouwlocatie, het schiereiland Machangulo, is alvast door Google Earth weggevlakt…

Reporters Without Borders (RSF), de internationale organisatie die overal ter wereld opkomt voor de persvrijheid, heeft eerder laten weten dat de RVD het persbureau AP wil degraderen tot propagandabureau. "Als de Nederlandse rechtbank hiermee instemt, wordt de pers een promotiemiddel dat alleen maar voor hun geselecteerde foto's kan publiceren. Dit is pure censuur, zo simpel is het."

Er is verder geen enkele grond voor een verbod, vindt RSF. De foto's brengen geen enkele schade toe aan de reputatie van de koninklijke familie. "Het persbureau moet de vrijheid hebben om verslag te doen en foto's te maken van alle zaken die zij nieuwswaardig acht", stelt RSF. De organisatie begrijpt dat ook de privacy van de kroonprins moet worden gerespecteerd, "maar de kroonprins en zijn gezin werden gezien in een openbaar skigebied buiten hun land."

De leden van het koningshuis zijn publieke figuren, waar de belastingbetaler jaarlijks ongevraagd ruim 100 miljoen euro voor op hoest. In ruil voor deze gulle gift heeft de burger recht op inzicht in het koninklijke leven, zowel in het openbaar als privé. In plaats van ridicule persverboden dienen paleizen als die van Willem-Alexander en Beatrix te worden volgestouwd met camera's, zodat de burger 24 uur per dag hun doen en laten op Nederland 4 kan volgen.

Alex van Veen

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Geef je mening:

Naar boven

hghg