Fish Tank van de Britse regisseuse Andrea Arnold is een indringend sociaal-realistisch drama over een tiener die haar plaats in de wereld probeert te vinden. Met haar tweede film na haar debuut Red Road (2006) schaart Arnold zich reeds in het gezelschap van de belangrijkste Britse filmmakers.

Red Road van Andrea Arnold is een beklemmende film over een bewaakster die verstrikt raakt in haar paranoïde observaties. Het is een spannend verhaal en een rake weergave van de hedendaagse observatie-obsessie. Arnold won een pak prijzen met haar imponerende debuutfilm.

Haar tweede film Fish Tank roept onvermijdelijk herinneringen op aan de sociaal-realistische drama's van Mike Leigh en Ken Loach. Toch weet Arnold haar eigen draai te geven aan het genre van het kitchensink (gootsteen) drama. Het is een rauwe film met wrange humor dooraderd, soms bijna te pijnlijk om naar te kijken. Het slotakkoord is spannender dan de meeste thrillers.

Katie Jarvis als de 15-jarige opstandige tiener Mia is ronduit een openbaring. Mia gaat scheldend en tierend door het leven, maar is evengoed onzeker over haar plaats in de wereld. Jarvis werd ontdekt op het perron van een station waar ze ruzie maakte met haar vriend. De jonge debuterende actrice speelt de opstandige werkloze schoolverlater met een zelden geziene intensiteit.

De rolprent is gesitueerd in Essex, een desolaat gebied ten noordoosten van Londen. Mia leeft samen met haar alleenstaande moeder (Kierston Wareing) en haar zusje Kylie. Hun roerige bestaan is een aaneenschakeling van ruzies en het zich opsluiten in hun eigen wereldje. De schaars geklede moeder houdt zich bezig met het nuttigen van grote hoeveelheden drank en met het wanhopig achterna jagen van mannen.

De komst van de charmante Connor (Michael Fassbender) als nieuwe vriend van de moeder zet alles op scherp. Mia en Connor kunnen het goed met elkaar vinden. Het meisje hunkert overduidelijk naar een vaderfiguur, naar iemand die haar serieus neemt. Toch krijgt hun relatie gaandeweg een spannende    dubbelzinnige, misschien wel incestueuze lading, met bijna dramatische gevolgen.

Grote kracht van de film is hoe het lelijke en het mooie samen gebald zijn. De sombere flats zijn gesitueerd in een verwilderd groengebied. Mia, die zich bruut afzet tegen de schijnheilige wereld van de volwassenen en de oppervlakkigheid van haar leeftijdgenoten, vindt voornamelijk de schoonheid en troost in het dansen op de tonen van hip-hop muziek. Ze heeft de vage ambitie om danseres te worden, maar worstelt vooral met de overgang naar volwassenheid.

Het sociaal-realistische idioom waarin Arnold werkt, zit vol valkuilen. De hopeloosheid van mensen aan de onderkant van de samenleving, in dit geval Engeland, kan leiden tot een clichématige verbeelding van de werkelijkheid. Misschien ontsnapt Fish Tank hieraan omdat de makers, Arnold voorop, helemaal niet bewust bezig zijn geweest met het maken van een sociaal-realistisch drama, maar met het creëren van een pakkend drama. 

De emotionele vulkaan waar Mia op leeft, had tot een sentimentele tranentrekker kunnen leiden, al bezorgt de rauwe eerlijkheid van de film de kijker soms buikpijn. Ondanks de schurende kijk op een lelijke en pijnlijke werkelijkheid, bevat Fish Tank hoop en tederheid. Opmerkelijk hoe de 48-jarige laatbloeier Arnold al na drie korte films en een lange speelfilm tot een rijpe en doorleefde film weet te komen.

Ulrik van Tongeren

Fish Tank (Cinéart),
vanaf 22 oktober in de bioscopen.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Wat vind jij van deze film?

.

Naar boven

hghg