1ddRavagedigitaal 26 augustus 2009dPrint deze pagina | |
|
Ultieme filmgek Quentin Tarantino laat met zijn oorlogsepos Inglourious Basterds zien dat hij nog steeds tot veel in staat is. Fantasierijk, gewelddadig, briljant, onderhoudend en uiterst platvloers is de rolprent zeker, en met niets anders te vergelijken.
Op een boerderij wordt een boer ondervraagd door een nazi-commandant over een joodse familie die gezocht wordt. In tegenstelling tot Leone, waar de spanning tussen de personages gecreëerd wordt door blikken, is bij Tarantino sprake van een tergend verbaal steekspel. Taal speelt een belangrijke rol in de vertelling, hoewel het middendeel van de film helaas enigszins in een woordenbrij verzandt. Maar juist het begin van de film is ijzersterk door het taalgebruik en de sublieme enscenering van de handeling. Aan de keukentafel in de boerderij wordt de spanning genadeloos opgevoerd, terwijl onder de vloer verstopt een joodse familie bijna van doodsangst sterft. Dat obsederende woordspel in de films van Tarantino is altijd het voorspel tot een denderende geweldsexplosie, zo ook in deze film. Tarantino is de ultieme filmgek. Niemand heeft zoveel films gezien en kan er zo bevlogen over vertellen als hij. Tarantino is ook filmregisseur en mediapersoonlijkheid, al is hij gelukkig met acteren gestopt. Reservoir Dogs en Pulp Fiction gelden als zijn meesterwerken, maar ook Jacky Brown en Kill Bill bevatten briljante scènes en inventief gebruik van filmtaal. Inglourious Basterds is een barokke herschrijving van de Tweede Wereldoorlog, een fantasie hoe het geweest had kunnen zijn. En vooral ook een tomeloos uitvoerige wraakfantasie die alle kanten uitspat. Er zijn in feite drie verhaallijnen te ontwaren in een op het eerste gezicht chaotische vertelling, die van de hak op de tak springt. Allereerst is er een groepje wraakzuchtige joodse soldaten onder leiding van Aldo Raine (Brad Pitt) dat tijdens de Tweede Wereldoorlog nazi's scalpeert en de hersens inslaat. En er is de verhaallijn met Shossana (Melanie Laurent), een jonge joodse vrouw wiens familie door de nazi's wordt afgeslacht. Zij runt een Parijse bioscoop, en raakt betrokken in een samenzwering om Hitler te vermoorden. In de derde verhaallijn staan de nazi's centraal, met de SS'er Hans Landa als leider, briljant vertolkt door Cristoph Waltz, die fanatiek op joden jaagt. Handelt het parallelle universum van Inglourious Basterds nou werkelijk over de Tweede Wereldoorlog, is een gedachte die zich opdringt. De film gaat vooral over oorlogsfilms en alle mogelijke andere films die Tarantino erbij sleept. Zo zit er een hilarische persiflage van de verzetsfilm in verwerkt, terwijl het groepje nazi-jagers refereert aan de beruchte oorlogsfilm The Dirty Dozen van Robert Aldrich. Enzo G. Castellari's The Inglorious Bastards uit 1978 geldt als de inspiratiebron voor Tarantino, al kan zijn film niet als directe remake van deze exploitatiefilm gezien worden. Er wordt niet zoiets als een realistisch beeld van de Tweede Wereldoorlog geschetst, Tarantino is daar niet in geïnteresseerd. Hij wil vooral zijn eigen mythische en krankzinnige Tweede Wereldoorlog creëren. En aan goede smaak doet hij niet, het scalperen van de nazi's wordt met een gulzige gretigheid in beeld gebracht. Op het filmfestival van Cannes proclameerde hij dat "de kracht van de cinema het Derde Rijk ten val brengt, en daar haal ik mijn kick uit." In zijn versie van de Tweede Wereldoorlog terroriseren en slachten de joden de nazi's af, waarmee hij de rechtvaardige holocaust suggereert. Kan dat zomaar de geschiedenis herschrijven? Ja, filmmakers doen niets anders. Dat is juist de subversieve en verontrustende onderstroom van de film; er zit zowel een aanklacht tegen het herschrijven van de geschiedenis in fictie (vooral film) in verwerkt, maar de film is evenzogoed zelf onderdeel van deze uitverkoop van de geschiedenis. Het is dan ook niet zo gek dat Inglourious Basterds tot zoveel tegenstrijdige reacties heeft geleid bij critici. Ze houden ervan of ze haten het, er is geen tussenweg mogelijk. Ulrik van Tongeren
.
hghg
|