35 Rhums vertelt over een vader en dochter die op een belangrijk keerpunt van hun relatie staan. Het is een meeslepend gezinsdrama geregisseerd door de eigenzinnige en interessante Franse regisseuse Claire Denis.

Films over treinbestuurders hebben een spannende dynamiek en metaforische kracht. Geïsoleerd gezeten in hun cabine met de wereld aan hun voeten, gevangen in het geometrische patroon van de rails, zijn treinbestuurders expressieve personages voor filmmakers. Het ijzersterke begin van 35 Rhums is een mooi voorbeeld hiervan; het toont zonder woorden het dagelijkse werk van de hoofdpersoon tussen de rails.

Claire Denis (1948) is al twintig jaar een opvallende regisseuse in de Franse cinema. Sinds haar speelfilmdebuut in 1989 met Chocolat was ze redelijk te volgen in Nederland. Het Rotterdams Filmfestival had vaak haar films in het programma.  Denis houdt ervan haar verhalen met weinig woorden en met zo min mogelijk psychologie te vertellen. De fysieke uitdrukkingskracht van de gezichten en de lichamen spreken des te meer.

Hoofdpersonages zijn Lionel (Alex Descas) een bestuurder van een metrotrein in Parijs. Hij is van middelbare leeftijd en leeft samen met zijn dochter Joséphine (Mati Diop). Hun relatie wordt subtiel en met weinig woorden getekend, de spanningen tussen beiden zitten onder de oppervlakte verborgen.

De film suggereert het nakende afscheid van de studerende dochter van het ouderlijk huis, ze moet immers haar eigen leven gaan leiden. Daar omheen cirkelen nog wat personages, zoals een buurvrouw die een oogje heeft op Lionel, en een buurman die naar de gunsten van Josephine hunkert. Het verhaal wordt welhaast terloops verteld, in een filmstijl die zowel intiem als afstandelijk is. De regisseuse is in nauwe samenwerking met haar briljante cameravrouw Agnes Godard gekomen tot een sublieme eenvoud van expressie.

Met haar negende speelfilm heeft ze met de uitgebeende en precieuze vormgeving, waarbij weinig uitgelegd wordt, gezorgd voor een memorabele kijkervaring die nog lang in het hoofd blijft nazinderen. Het is de onconventionele wijze waarop ze haar verhalen vertelt die haar films spannend maken om naar te kijken. Het weglaten van informatie, en de suggestieve verteltrant trekken de toeschouwer het verhaal in.

Sleutelscene in 35 Rhums is die waarin de belangrijkste personages op weg naar een concert tijdens een noodweer stranden, om te gaan schuilen in een Afrikaans restaurant. Tijdens dit onverwachte samenzijn komen de emotionele onderstromen tussen de personages tot uiting. Dat gebeurt vrijwel woordloos, de wijze waarop ze dansen en naar elkaar kijken spreken echter boekdelen.

Denis vorige rolprent die in Nederland te zien was, L'Intrus (2004) is een tamelijk ingewikkeld en verwarrend filmgedicht. Maar wel mysterieus en adembenemend gefilmd. Deze film, over een oude zieke man op zoek naar een verloren zoon in Tahiti, vormde de tussenstap naar de geniale eenvoud van 35 Rhums. Opvallend aspect van haar nieuwste rolprent is dat de personages bijna allemaal van Caribisch-Afrikaanse afkomst zijn. Toch gaat de vertelling in het geheel niet over het immigratievraagstuk, omdat de personages in de eerste plaats Fransen zijn.

Het was nadrukkelijk de bedoeling van Denis dat de afkomst van hen geen enkele rol zou spelen. Mensen met wortels uit de voormalige Franse koloniën spelen sowieso een belangrijke rol in het oeuvre van de regisseuse. Geboren in Parijs en opgegroeid in Afrika heeft ze een grote affiniteit met mensen die min of meer buitenstaander zijn. Al zijn juist de mensen in 35 Rhums volledig geïntegreerd, en toont de film overtuigend het belang van het werk in het leven van deze mensen. 

Ulrik van Tongeren

35 Rhums (Cinéart), nu in de bioscopen.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Wat vind jij van deze film?

.

Naar boven

hghg