De Franse documentairemaker Raymond Depardon heeft in een drieluik een boerengemeenschap in een uithoek van Frankrijk geportretteerd. La Vie Moderne, een fascinerende bespiegeling over een ten dode opgeschreven boerenleven, is het derde deel in de reeks.

De boeren die in de documentaire van Depardon aan het woord komen, zijn zwijgzame types. Met weinig woorden zeggen ze veel. Het heeft de regisseur jaren gekost om het vertrouwen te winnen en bij ze aan de keukentafel aan te mogen schuiven, waar het sociale leven zich afspeelt.

Voordat Depardon, een geboren boerenzoon, aan zijn documentairereeks begon, droeg hij een zekere schaamte over zijn wortels met zich mee. Met het maken van het drieluik heeft hij een diep respect gekregen voor de kleine boeren die een schraal bestaan bij elkaar schrapen.

Al roepen de indrukwekkende panoramabeelden van het landschap een zeker romantisch gevoel op, het boerenleven hier is verre van romantisch. Het boerenleven bestaat vooral uit hard werken, bijna dag en nacht. Toch zijn de boeren de nuchterheid zelve, en lijken zich vooral druk te maken om hun dieren. Wanneer een koe ziek wordt of een geit geen melk meer geeft, raken de boeren in de stress.

Het kleine boerenbedrijf is een uitstervende bedrijfstak in West-Europa. Grootschalige industriële veehouderij heeft momenteel de toekomst. De veeboeren in de documentaire zijn ofwel tachtigers die moeten stoppen omdat ze te oud zijn, ofwel jonge mensen die een boerenbedrijf proberen op te starten.

In het schrale, weerbarstige Franse berglandschap is het moeilijk om iets anders dan veehouderij te beoefenen. De steile hellingen lenen zich niet voor het verbouwen van gewassen, al is gras wel van levensbelang voor het houden van vee, voornamelijk runderen, schapen en geiten. Van de melk van de geiten en schapen wordt kaas gemaakt, maar dat is zo kleinschalig dat er nauwelijks van te leven valt.

La Vie Moderne is het derde deel van Depardon's portrettering van de boeren in het gebied van de Cévennes gelegen in het Centraal Massief, in het gehucht Le Villaret. Eerdere delen zijn Profils paysans: l'approche (2000) en Profils paysans: le quotidien (2005).

Bij La Vie Moderne heeft de regisseur een cinemascope-camera gebruikt waarmee weidse beelden geschoten kunnen worden. Iedere kennismaking met een boer begint dan ook met een wijds shot vanuit een auto, waarbij het immense landschap gefilmd wordt. Vervolgens richt de camera zich op de betreffende boerderij.

De landschappelijke verkenningen geven een fraai contrast met de gesprekken aan de diverse keukentafels. Dat zijn bijna zakelijke gesprekken, waarbij allerlei dingen eerder gesuggereerd dan uitgesproken worden. Zoals het generatieconflict tussen de weerbarstige ouderen en de jonge generatie.

De jonge mensen willen eigenlijk meer dan een marginaal bestaan. Daarom trekken zo velen naar de grote stad. Dat zorgt ervoor dat er een gebrek aan vrouwen is, vrouwelijke partners moeten dan weer uit de grote stad komen, wat opnieuw conflicten oplevert.

De uitkomst van dit alles is dat wanneer de oude boeren overleden zijn, en de jongeren weg getrokken, de boerderijen ten prooi vallen aan buitenlanders. De boerderijen worden dan gewilde tweede huizen. Dat is dan de moderne tijd, waar de titel aan refereert.

Depardon wou geen nostalgische documentaires maken, maar vooral dit verdwijnende boerenbestaan met respect en nuchterheid voor de eeuwigheid vastleggen. La Vie Moderne is een liefdevol afscheid van een door de moderne tijd ingehaalde levenswijze. Het einde van zijn documentaire met portretten van de boeren, waarvan sommigen intussen zijn overleden, is aangrijpend.

Ulrik van Tongeren

La Vie Moderne (Filmmuseum), nu in de bioscopen.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Wat vind jij van deze film?

Naar boven

hghg