De Aziatische cinema domineert het International Filmfestival in Rotterdam, met onder meer een sectie gewijd aan de Aziatische horrorfilm Ook de Turkse cinema wordt uitvoerig in het zonnetje gezet. Tevens een retrospectief van de unieke Poolse regisseur Skolimowski.

Het festival begon woensdagavond met de openingsfilm The Hungry Ghosts van Michael Imperioli. Het is het regiedebuut van de acteur die vooral beroemd werd met zijn acteerwerk voor de tv-serie The Sopranos. The Hungry Ghosts is een zogenaamde mozaïekfilm; de vertelstijl staat garant voor een wirwar van plotlijnen en personages.

The Hungry Ghosts

Een radiopresentator, worstelend met een cokeverslaving, een tiener met zelfmoordneiging en zijn bezorgde moeder zijn enkele van de personages die naar het licht aan het einde van tunnel snakken. De hungry ghosts van de titel zijn volgens de boedhisten de doden die geen afscheid kunnen nemen van de levenden.

De enigszins hoogdravende titel geeft aan dat de regisseur ons meer wil geven dan alleen maar entertainment. De sfeer van New York is raak getroffen, en de grotendeels onbekende acteurs geven het geheel een frisheid. De beloofde diepzinnigheid komt er niet helemaal uit, de psychische kwellingen van de personages hangen in het luchtledige. Dan lijkt een dergelijke mozaïeke vertelstijl plotseling versleten.

Het was desondanks een redelijk toegankelijke rolprent voor de openingsavond voor de aanwezige filmbobo's, in tegenstelling tot voorgaande gelegenheden waar ze te maken kregen met 'moeilijke' filmproducties. Misschien had men dan ook beter kunnen kiezen voor Slumdog Millionaire als opening.

Slumdog Millionaire

Deze daverende en wervelende vertelling over een jongen uit de sloppen in Mumbai, India, die miljonair kan worden in de tv-spelshow 'Who Wants to Be a Millionnaire' is een echte publieksfilm. De Britse regisseur Danny Boyle heeft een meeslepend spektakel gemaakt over een underdog die letterlijk al vechtende door bloed en stront heen moet kruipen om zijn droom te verwezenlijken.

Er zit een sociaal realistische ondertoon in het verhaal, het is tenslotte gefilmd in de sloppenwijken waar mensen op vuilnishopen leven. Toch komt Bollywood (de Indiase versie van Hollywood) om de hoek kijken. In essentie is Slumdog Millionaire een traditioneel verhaal over een held die bevrijding zoekt. Dat hij zijn geliefde wil vinden is geen verrassend onderdeel van de plot. De rolprent overtuigt vooral als een scherpe meditatie over geld, dat ons leven en de wereld beheerst.

Voor wie de diepte in wil gaan, kan z'n lol op met het beste retrospectief sinds velen jaren van dit festival. Jerzy Skolimowski, de briljante en rebelse Poolse regisseur, wordt aan de vergetelheid ontrukt. Four Nights With Anna is zijn eerste film sinds 17 jaar. De films van de regisseur lijken van de aardbodem verdwenen, er is vrijwel niets van hem op dvd verkrijgbaar. Kortom, een van de grootste Oost-Europese regisseurs kan herontdekt worden in Rotterdam.

Four Nights With Anna

Een film als Moonlighting uit 1982 is een typisch voorbeeld van zijn inventieve en diepgravende filmgevoel. Het is een tragikomische vertelling over een stel Polen dat naar Londen komt om een huis op te knappen. Klinkt dat niet bekend in de oren? Polen als opknappers van vuile klussen is toevallig een thema met een tergend actuele lading. Jeremy Irons speelt de voorman van de arbeiders, hij moet ze niet alleen in het gareel houden, maar ze ook afschermen voor het nieuws over de staat van beleg, afgekondigd door generaal Jaruzelski, dat toen plaatsvond in Polen.

Buitenstaanders die proberen te overleven is een steeds terugkerend onderwerp in het werk van Skolimowski. Hij is vooral sterk in het allegorisch verbeelden van een samenleving, of het nou om het communistische Polen, of om het Londen van Moonlighting gaat. Dit is een grappige, en zeker ook een ongemakkelijke film over immigratie. Skolimowski filmt op een ontregelende wijze, scherpe ironie. Grenzend aan cynisme, koppelt hij dit aan tedere humor. Een dergelijke combinatie maakt de kijker onrustig.

Moonlighting

Skolimowski schreef mee aan het scenario van Mes in het Water (1962) van landgenoot Roman Polanski. Wat beiden gemeen hebben is hun sardonisch gevoel voor humor. Polanski concentreert zich graag op de excentrieke psychologie van zijn personages, terwijl Skolimowski meer geïnteresseerd is in het totaalbeeld. Ondanks de rauwheid die zijn werk kenmerkt, ligt er mede een wereld van nuances en lagen van diepzinnigheid in verscholen. Daarom nestelen de films van Skolimowski zich dieper in het geheugen van de kijker, dan het werk van Polanski doet.

Het retrospectief is overigens een unieke kans om kennis te maken met het oeuvre van Skolimowski. Er ontbreken een paar films, niettemin is het een vrij volledig overzicht van zijn werk. Vreemd eigenlijk dat zo'n groot regisseur zomaar 17 jaar stopt met filmen. Hij hield zich ondertussen bezig met de schilderkunst en met het acteren in films van collega regisseurs. Hopelijk gaat de inmiddels 70-jarige regisseur verder met het uitbouwen van zijn oeuvre.

Ulrik van Tongeren

International Film Festival Rotterdam, van 21 januari tot 1 februari. In Groningen van 28 januari tot en met 1 februari is een selectie uit Rotterdam te zien. Lees meer over het IFFR op hun website.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Wat vind jij van deze film?

Naar boven

hghg