1ddRavagedigitaal 19 augustus 2009dPrint deze pagina

Eerdere artikelen:

23-07-11
'Dylan is gek'
09-07-11
Rietveld studenten imponeren
28-06-11
De Navo-oorlog in Libië: desastreus, illegaal en mislukt
04-06-11
Geef games niet de schuld
21-05-11
Is cultureel verweer wenselijk?
04-05-11
Stenografen van de macht
17-04-11
Waar Abraham de mosterd haalt
01-04-11
Rust en frust langs de kust
04-03-11
‘Evacuatie’ Nederlander in Libië verkiezingsstunt?
23-02-11
Dagen van dicatator Khadafi zijn geteld
22-02-11
Captain Beefheart / Don Van Vliet (1941-2010)
01-02-11
Afghanistan in gerommeld!
30-01-11
Beelden van bezetting
18-01-11
Goededag meneer Cohen
13-01-11
Britse agent was zes jaar activist
02-01-11
De oorsprong van de geitenneuker
28-12-10
Twitteren op de vulkaan
21-12-10
De wereld na WikiLeaks' Cablegate
08-12-10
Lennon komt weer tot leven
04-12-10
Elektroshock voor verwarde politici
30-11-10
Media dienen Wikileaks te wikken en wegen
23-11-10
Werkt Google voor jou of werk jij voor Google?
09-11-10
Versoepelde Tabakswet een nog groter gedrocht
28-10-10
Slagveld Uruzgan
21-10-10
Zoektocht naar échte hulp
05-10-10
Zwarte Blok slaat de plank mis
27-09-10
Een goed georganiseerde leugen
14-09-10
Geachte heer Hirsch Ballin,
02-09-10
Oorlog als er vrede dreigt
30-08-10
'Media leiden aan Ninja Turtle-syndroom'
24-08-10
Clash oude en nieuwe media
20-08-10
Wij zijn de (kwaliteits)media spuugzat!
12-08-10
Moratorium bepleit voor verarmd uranium
06-08-10
Censuur in Nederland
17-07-10
Het neoliberale drama
01-07-10
Kirgizië: Geschiedenis van identiteiten
15-06-10
Schreeuw om aandacht van een loyale ambtenaar
05-06-10
De prinsbedelaar en de kindermoordenaars
29-05-10
Beste STEMGERECHTIGDE
26-05-10
Tweeverdieners die erbij willen horen
15-05-10
Raad vertilt zich aan de hulp
24-04-10
Gastvrij Nederland anno 2010
31-03-10
Repressie neemt toe in Rusland
27-03-10
Het individu versus de staat
19-03-10
'Poetin stap op!'
05-03-10
Gooise carrièrejagers veroveren
De Pijp
23-02-10
Afghanistan: Gemilitariseerde hulp verkeerd besteed
18-02-10
Politieke onrust duurt voort in Oekraïne
11-02-10
De opkomst van een gargantueske staatskleptocratie
30-01-10
Keizer zonder kleren
27-01-10
Hoge en lage cultuur revisited
22-01-10
WRR neemt hulp op de schop
16-01-10
De laatste utopie van het Vrije Westen
06-01-10
Zestig keer zestig is een uur
31-12-09
Verschuivende Verantwoordelijkheden
25-12-09
Credo van een geboren wereldverbeteraar
12-12-09
De puzzel van West Point
05-12-09
RedRat, terug van weggeweest
14-11-09
Oorlog op het Internet
05-11-09
Media laten Balkenende te gemakkelijk wegkomen
27-10-09
Politiek moet nog wennen aan het burgerinitiatief
18-10-09
Populair Gezelschapsspel
12-10-09
De Nobele Obama
11-10-09
De oorlog van 3 biljoen
01-10-09
Charimarktlectuur: Geen boodschap aan de crisis
26-09-09
Danziger Vrijhaven: Status Aparte
20-09-09
Den Haag fouilleert maar wat
15-09-09
Motief aanslag Karst T. ongewis
12-09-09
Singer legt de armen aan het financieel infuus
09-09-09
RID richt vizier weer op Amsterdamse krakers
04-09-09
60 Jaar NAVO: van defensie- naar interventiemacht
22-08-09
Gekmakende bureaucratie
19-08-09
Een Belgische droom
16-08-09
'Shelter skelter'
09-08-09
Schiphol brandt door
07-08-09
Voedselproductie voorname oorzaak klimaatverandering
20-07-09
Het keurige protest van de participatie-elite
15-07-09
Spirituele politiek
12-07-09
Simon op weg naar weg (on his way to away)
07-07-09
Prins heeft bij de bank een goddelijke taak
03-07-09
Weerbare moslims
30-06-09
Nederland verkwanselt openbaarheid
27-06-09
Veel vrouwen bij protesten in Iran
16-06-09
Toekomst Lissabonverdrag in handen Duits hof
11-06-09
Op weg naar een gezonde economie
05-06-09
Nieuwe strijd om het IJmeer
29-05-09
Heleen Mees, strijdster tegen het rijk der machtelozen
22-05-09
Vreemdelingenbeleid Italië verontrust
19-05-09
Kleine Geschiedenis van de Moraal
09-05-09
Bananenrepubliek Leiden
03-05-09
De Culturele Evolutie
30-04-09
Nationalist mag geen dierenvriend zijn
26-04-09
'Voer actie tegen ontwikkelingshulp'
23-04-09
Red de havenloodsen
18-04-09
RVF: Aanzetten tot stadsguerrilla
13-04-09
De keizer en de astroloog
10-04-09
Proces oorlogsmisdadiger Scheungraber
04-04-09
'Wereld van Obama niet kernwapenvrij'
31-03-09
'Dierenactivist is geen terrorist'
27-03-09
Het Europees mandaat van Els de Groen
24-03-09
Verheerlijking van de oorlog
20-03-09
Slimme energiemeter schendt privacy
17-03-09
Leven achter tralies
12-03-09
Het HCZ-gebouw zit al vol
08-03-09
Hond Vla luidde drama Vrankrijk in
05-03-09
Afscheid van een stadssjamaan
03-03-09
Stop gratis 'meidenprik'
02-03-09
Het spel om de knikkers
27-02-09
Krakers met groen-zwarte vingers
24-02-09
Pleidooi voor verzoening met Aboriginal-stam
21-02-09
Bedrijven in dienst van de Israëlische bezetter
17-02-09
Pessimist tegen wil en dank
10-02-09
Raad van State kraakt wetsvoorstel kraakverbod
07-02-09
Sublieme Digitale Sensatie
30-01-09
We beveiligen ons suf en schieten er niets mee op
27-01-09
Vrankrijk: Lichtpunt bij gedwongen sluiting
24-01-09
België voedt militaire industrie Israël
20-01-09
Richtingenstrijd onder Obama voortgezet
18-01-09
Linkse kritiek op moslimfundamentalisme groeit
10-01-09
De Achterhuisdoctrine
05-01-09
Russisch gasconflict draait om meer dan dollars
04-01-09
Europa de straat op voor Palestijnse zaak


Archief 2008


Archief 2007

Archief augustus - december 2006


Archief januari - juli 2006



De crisis is een aansporing om een economie te bouwen die én sociaal is én ecologisch én democratisch. Het mondiale uitzendkantoor van Dirk Barrez en John Vandaele, dit jaar een hit in de fameuze debattenreeks tijdens de Gentse Feesten, geeft daar op overtuigende wijze voorbeelden van.


door
Theo Ruyter


Als de wet van de remmende voorsprong van Jan Romein zich in de afgelopen decennia ergens duidelijk heeft gemanifesteerd, is het wel in de verhoudingen tussen Nederland en België en in het bijzonder tussen de grote meerderheid van Nederlands sprekenden boven en de minderheid onder de grens. Voorbeelden in de wereld van kunst en wetenschap waren er al te over, nu komen ook economie en politiek steeds meer in beeld als terreinen waarop zuiderlingen hun noorderburen de loef afsteken.

De manier waarop maatschappelijke organisaties en opinieleiders met de crisis omgaan is het jongste voorbeeld.  Nederland is ondanks - of misschien wel dankzij - die crisis langzamerhand volledig ten prooi gevallen aan wat Martin Bril in een column in de Volkskrant nog heeft weten te typeren als 'een pijnlijke lulligheid'.

Onze volksvertegenwoordiging heeft niets beters kunnen verzinnen dan een onderzoekscommissie, die ons in lengte van maanden of jaren moet vertellen hoe het allemaal zo gekomen is. Ondertussen zit het hele volk gelaten te wachten op de ene charlatan na de andere met de boodschap dat we het ergste nu wel gehad hebben. (En op de Jackpot van de zoveelste loterij natuurlijk.)

Perspectief

Wat een verademing is het dan te ontdekken dat er zo dichtbij en nota bene in dezelfde taal nog wél wordt nagedacht en gediscussieerd, ja zelfs schaamteloos wordt gedroomd. Het mondiale uitzendkantoor van Dirk Barrez en John Vandaele, dit jaar een hit in de fameuze debattenreeks tijdens de Gentse Feesten, geeft daar op overtuigende wijze blijk van.

Het boek gaat over de effecten van de recente mondialisering op de internationale arbeidsverdeling en de sociale omstandigheden in diverse delen van de wereld. En hoewel het al ongeveer af moet zijn geweest toen de steenpuist van de financiële markten het afgelopen najaar openbarstte, hebben de auteurs alle mogelijke moeite gedaan om een perspectief te bieden op de wereld na de crisis.

De titel slaat op het verschijnsel dat menselijke arbeid - mede door de stroomversnellingen in de informatietechnologie - meer dan ooit in de geschiedenis opgedeeld, uitbesteed en verplaatst kan worden en daardoor nu doodgewone koopwaar is, met vooral negatieve gevolgen voor degenen die afhankelijk zijn van wat die koopwaar op de markt waard is (pp. 77-79; 97-99).

De ondertitel Waardig werk in tijden van globalisering en crisis verwijst naar de internationale campagne die op 7 oktober 2008 onder auspiciën van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) van start ging en die in België wordt gedragen door een coalitie van vakbonden (ACV, ABCVV en ACVLB) en maatschappelijke organisaties met 'internationale solidariteit' hoog in het vaandel.

Gevolgen mondialisering

Het boek is een initiatief van die coalitie en hoewel de uitgeverij geen mededelingen doet over de zakelijke kanten van haar samenwerking met de betrokken organisaties, is het wel tamelijk opvallend dat bij alle harde noten die worden gekraakt die laatste vrijwel constant de handen wassen in onschuld.

Maar dat neemt niet weg dat het een schat aan informatie bevat en bij uitstek geschikt is voor een breed publiek. Kom daar eens om in Nederland, waar academici zich omwille van hun carrière bij voorkeur uitdrukken in het Engels en uitgevers zich bij dit soort 'moeilijke' onderwerpen slechts wagen aan auteurs die al aan de andere kant van de oceaan zijn doorgebroken.

Het Mondiale Uitzendkantoor valt uiteen in drie hoofddelen: 1) Van nu en vroeger; 2) De werkende mens in tijden van globalisering en 3) De weg naar waardig werk: aanzetten en ambities. De auteurs zijn niet alleen beroepsmatig door de wol geverfd, maar hebben ook de anti- (of, zo u wilt) anders-globaliseringsbeweging op de voet gevolgd, zodat ze allerlei ervaringsfeiten en inzichten uit die kring overtuigend voor het voetlicht kunnen brengen.

Zo is om te beginnen - ook gezien de ontreddering die we om ons heen zien vanwege het overheersend gebrek aan historisch besef - zeer verhelderend dat Barrez en Vandaele een parallel trekken met 'de eerste mondialisering', van de tweede helft van de 19e eeuw tot in de jaren '30 van de afgelopen eeuw, en er bijvoorbeeld op wijzen dat ook toen de dynamiek van (veel te vrij gelaten) financiële markten fnuikend is geweest.

Voor wie zich al eens in de oorzaken van de huidige crisis heeft verdiept, zijn hun conclusies over de kenmerken en gevolgen van de recente, tweede, mondialisering overigens geen verrassing: de vruchten ervan zijn en worden nog altijd, zowel op internationaal als op nationaal vlak, zeer ongelijk verdeeld, de winsten van het kapitaal gaan ten koste van de factoren arbeid en milieu en zowel de samenleving als de politiek in landen als België zijn onder dat alles 'dramatisch passief' (p. 101) gebleven.

Ecologische kwestie

De auteurs benadrukken als het grootste verschil tussen de twee processen van mondialisering 'de ecologische kwestie', maar ze gaan wel erg kort door de bocht, wanneer ze die meteen - in de titel van hoofdstuk 13 (p. 153) - benoemen als 'een sociale kwestie'.

Wreekt zich hier dan toch weer de al sinds het eerste rapport van de Club van Rome (1972) bekende spanningsboog tussen het domein van het sociale (de rechten van de mens) en dat van de aarde als bron van leven? Opmerkelijk is in ieder geval dat wel even aandacht wordt besteed aan Herman Daly als de grondlegger van de ecologische economie en aan de ecologische voetafdruk als veelbetekenende maatstaf (p. 160), maar dat dit later in het boek niet wordt uitgewerkt.

Het perspectief in het derde deel is vooral gebaseerd op de gedachte dat de crisis een uitgelezen kans biedt om bakens te verzetten en de wereld te herscheppen. De grote droom die ons wordt voorgeschoteld is een 'groene wereldeconomie die massaal groene banen schept' (p. 282) en uiteraard is dat een economie waar het Waardige Werk van de IAO wordt gerespecteerd.

Dat laatste betekent concreet: vrij gekozen werk, inkomen dat de gezinsbehoeften dekt, sociale bescherming en sociale dialoog, vrijheid van vereniging, recht op collectief onderhandelen en uitbanning van kinderarbeid, dwangarbeid en discriminatie.

Uit alle hoeken en gaten van de wereld zijn aanwijzingen verzameld dat die droom geen utopie hoeft te zijn. Van Obama's keus van Steven Chu als minister van Energie en de Chinese wet op de arbeidsarbritage tot de Alliantie voor jobs en milieu in Duitsland en 's werelds grootste recht-op-loonprogramma (p. 188) in India.

Zelfs 'volledige werkgelegenheid' wordt weer uit de oude doos gehaald, nota bene als topprioriteit (p. 255). Alsof dat idee niet juist model staat voor de oude economie en voor theorieën die langzamerhand hebben afgedaan. (Niet voor niets wordt elders in het boek gepleit voor een basisinkomen, als middel tot herverdeling.)

Zelfcensuur

Bij elke droom hoort waarschijnlijk een vorm van zelfcensuur en dan maakt het niet uit of er sprake is van opzet, een blinde vlek, onnavolgbaar redeneren of wat dan ook. In dit geval val ik over twee nalatigheden: het gebrek aan aandacht voor de belangentegenstellingen tussen arbeiders in verschillende landen en de verdwijntruc met de fysieke grenzen van de economische groei.

Het eerste onderwerp ben ik eigenlijk alleen uitdrukkelijk tegengekomen in het vraaggesprek met secretaris-generaal Guy Ryder van het Internationaal Vakverbond (p. 269). Ik vind dat nogal mager en als je het bewust niet wilt hebben over zoiets als de (mede)verantwoordelijkheid van ons, consumenten in welvarende landen, voor de schending van arbeidsrechten en milieurampen in productielanden zoals China, leg dat dan maar uit.

Het tweede onderwerp ligt natuurlijk evenmin lekker in een positief gestemde campagne, zeker nu we het allemaal zo moeilijk hebben. Maar toch. Als je de mond vol hebt van ongelijkheid en de noodzaak van herverdeling, kun je toch niet zo maar buiten beschouwing laten dat een flink deel van de wereldbevolking al een paar decennia op te grote voet leeft en blijft interen op voorraden waar anderen ook recht op hebben? Als arbeidsrechten altijd en overal geldig zijn, zoals de campagne voor waardig werk impliceert, geldt dat ook voor andere rechten en dan kun je de ene (her)verdeling niet losmaken van de andere.

Vanwege met name die twee tekortkomingen klinkt mij de constatering, op het eind van het boek (p. 302), dat 'het moment' rijp is voor 'sociale actie' nogal ongeloofwaardig in de oren. Want daarmee is nog lang niet gezegd dat de samenleving ook daadwerkelijk aan die actie toe is. En wat de Nederlandse vakbeweging betreft: die lijkt op het ogenblik helemaal nergens rijp voor.

 

 

 

Titel: Het mondiale uitzendkantoor; Waardig werk in tijden van globalisering en crisis

Auteurs: Dirk Barrez en John Vandaele

Uitgeverij: EPO-Berchem (B.), 2009

ISBN: 978 90 6445 000 6

Prijs: €20,00

 


 

 

 

 

 

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Geef je mening:

 

Naar boven

 

 

 

 

hghg