Vanuit een verwrongen waarneming van de werkelijkheid stellen sociaal-democraten als Heleen Mees allerlei beleidsmaatregelen voor om van de 'onderklasse', ja, van heel Nederland weer actieve, aardige mensen te maken.

door Piet van der Lende

Onlangs stond het tv-programma Rondom Tien in het teken van de wanhoopsdaad van Karst T., die op 30 april in Apeldoorn met zijn auto door een menigte reed tijdens een bezoek van de koninklijke familie. Uit de reacties van deelnemers aan de discussie bleek dat mensen zich wel herkennen in Karst T. Zij voelen zich diep gefrustreerd en eenzaam, met name als gevolg van hun ervaringen met instanties.

Zo vertelde een man dat hij was opgelicht voor 100.000 euro. Als gevolg hiervan heeft hij nu schulden openstaan bij de belastingdienst, schulden die steeds verder oplopen. De medewerker van de belastingdienst die de man aan de telefoon kreeg, weigerde een passende regeling te treffen met de woorden 'leuker kunnen we het niet maken'. "Het was dat ik hem aan de telefoon had, anders had ik hem over de tafel heen getrokken", zei de man.

Socioloog Herman Vuijsje nam ook deel aan de discussie. Hij zei de verkeerde dingen, zonder veel inlevingsvermogen, zo van 'ja, dat kun je toch niet doen, en je weet toch dat het niet mag', etc. Wel erkende hij dat de instanties niet goed functioneren. Daar ging de discussie dan ook over, dat hulpverleningsinstanties in een vroegtijdig stadium samen moeten samenwerken om mensen daadwerkelijk te kunnen helpen.

Vuijsje vertelde ook dat er in Nederland hulpverlening genoeg is, maar dat werd door andere studiogasten ontkend. Het was overigens merkwaardig te moeten constateren dat niemand een oplossing aandroeg. De discussie ging vooral over de kwaliteit van de hulpverlening, en niet over de vraag hoe het functioneren van instanties valt te verbeteren.

Een geheel andere opvatting heeft Heleen Mees, die de bewuste uitzending van Rondom Tien belichtte in haar wekelijkse column in NRC Handelsblad onder de titel van 'Het rijk der machtelozen'. Omdat ik haar na enig lezen qua ideologie en redeneertrant beschouw als representant van een kaste van bestuurders en kaderleden van grote politieke middenpartijen, wil ik daarop reageren.

Haar ideeën kunnen worden gezien als illustratie van de wijze waarop de leden van deze kaste denken en invloed trachten uit te oefenen. Deze redeneertrant is enerzijds een in mijn ogen merkwaardige combinatie van flarden tekst, ideeën, doelstellingen en redeneringen waarin de idealen van een rechtvaardige, welvarende samenleving naar voren komen.

Anderzijds bestaat deze uit stukken tekst en redeneringen, waarin een verbeten oorlog gevoerd wordt tegen de 'onderklasse', de 'afhankelijken' waarbij allerlei directe en indirecte stimulansen (regelingen treffen en direct onder druk zetten) ervoor moeten zorgen dat deze mensen in het gareel worden gehouden.

Met name in de Nederlandse sociaal-democratie is dit een poging 'de boel bij elkaar te houden' in een maatschappij, waarin de tegenstellingen tussen arm en rijk en de economische crisissen met oplopende massawerkloosheid steeds verder toenemen.

Volgens Mees leverde het programma Rondom Tien een 'ontluisterend beeld op van de staat van Nederland'. Ze bagatelliseert de woede en onmachtsgevoelens van miljoenen mensen die met de onderdrukkende bureaucratische doolhoven van de staat te maken hebben en die met bestaansonzekerheid worden geconfronteerd.

Dit door te stellen dat Karst T. wel kwaad zou zijn geweest omdat hij niet kon rondkomen van een uitkering van duizend euro en dat de blinde woede van de studiogasten werd veroorzaakt door 'weinig wereldschokkende zaken' die ze vergelijkt met de oorlog in Irak. Met andere woorden, het zijn maar kleine verwaarloosbare pijntjes die de mensen voelen.

Ze noemt vervolgens verschillende voorbeelden uit de uitzending, waarbij ze allerlei dingen weglaat die wel gezegd zijn, en trekt dan haar conclusie. De deelnemers aan de discussie wentelen zich in hun slachtofferschap en het zijn eigenlijk 'machteloze' mensen. Ze veroordeelt de solidariteit met deze mensen en zegt dat in Nederland openlijk met 'daders', in dit geval Karst T., wordt gesympathiseerd. Nederland zou het enige land zijn waar dit gebeurt. 

En dan gaat ze plotseling over op de koopkrachtplaatjes. Wat heeft dat ermee te maken vraag ik mij dan af? 'Een overheid die koopkrachtplaatjes tot belangrijkste beleidsdoelstelling verheft, wekt de indruk dat overheidsbeleid in plaats van talent en eigen initiatief bepalend is voor het financiële welzijn van de onderdanen. Zo'n overheid haalt zich de blinde woede op de hals van al degenen die het door omstandigheden even wat minder voor de wind gaat. Afhankelijkheid leidt tot rancune', aldus Mees.

Behalve Mees is verder niemand op de hoogte van de motieven van Karst T., want hij is dood. De beeldvorming die Mees neerzet van afhankelijke, over kleine dingen alsmaar klagende Nederlanders die zich wentelen in hun slachtofferschap en die teveel verdienen, wordt op geen enkele wijze door het door haar besproken programma Rondom Tien geïllustreerd.

In werkelijkheid trad in het programma welgeteld één uitkeringsgerechtigde op. Alle anderen vertelden hoe ze gevochten hadden en dat zij, ondanks de tegenwerkende overheid, er toch weer bovenop waren gekomen. Vanuit die zelfstandige, niet afhankelijke positie vertelden ze hun verhaal.

De subjectieve blik waarmee Heleen Mees naar het programma heeft gekeken, laat zien dat ze een theoretisch, misschien economisch modelbeeld heeft van de werkelijkheid die als een soort ideologisch-dogmatisch filter fungeert waardoor ze de mensen niet meer ziet. Vanuit deze verwrongen waarneming van de werkelijkheid worden allerlei beleidsmaatregelen voorgesteld om van de 'onderklasse', ja, van heel Nederland weer actieve, aardige mensen te maken volgens de normen van Mees.

Je kunt bij dit soort mensen praten als Brugman dat de feiten anders zijn, het zal geen enkel effect sorteren. Door sociaal-democraten als Mees worden mensen tot slachtoffers gemaakt die het eerst niet waren. Daarom zullen hun beleidsmaatregelen ook niets oplossen. Ik twijfel nu sterk aan de juistheid van haar waarnemingen en vermelding van feiten in andere columns. Er klopt niets van, die verhalen van Heleen Mees.

Piet van der Lende heeft ook een eigen weblog.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Geef je mening:

.

Naar boven

hghg