1ddRavagedigitaal 3 mei 2009dPrint deze pagina

Eerdere artikelen:

23-07-11
'Dylan is gek'
09-07-11
Rietveld studenten imponeren
28-06-11
De Navo-oorlog in Libië: desastreus, illegaal en mislukt
04-06-11
Geef games niet de schuld
21-05-11
Is cultureel verweer wenselijk?
04-05-11
Stenografen van de macht
17-04-11
Waar Abraham de mosterd haalt
01-04-11
Rust en frust langs de kust
04-03-11
‘Evacuatie’ Nederlander in Libië verkiezingsstunt?
23-02-11
Dagen van dicatator Khadafi zijn geteld
22-02-11
Captain Beefheart / Don Van Vliet (1941-2010)
01-02-11
Afghanistan in gerommeld!
30-01-11
Beelden van bezetting
18-01-11
Goededag meneer Cohen
13-01-11
Britse agent was zes jaar activist
02-01-11
De oorsprong van de geitenneuker
28-12-10
Twitteren op de vulkaan
21-12-10
De wereld na WikiLeaks' Cablegate
08-12-10
Lennon komt weer tot leven
04-12-10
Elektroshock voor verwarde politici
30-11-10
Media dienen Wikileaks te wikken en wegen
23-11-10
Werkt Google voor jou of werk jij voor Google?
09-11-10
Versoepelde Tabakswet een nog groter gedrocht
28-10-10
Slagveld Uruzgan
21-10-10
Zoektocht naar échte hulp
05-10-10
Zwarte Blok slaat de plank mis
27-09-10
Een goed georganiseerde leugen
14-09-10
Geachte heer Hirsch Ballin,
02-09-10
Oorlog als er vrede dreigt
30-08-10
'Media leiden aan Ninja Turtle-syndroom'
24-08-10
Clash oude en nieuwe media
20-08-10
Wij zijn de (kwaliteits)media spuugzat!
12-08-10
Moratorium bepleit voor verarmd uranium
06-08-10
Censuur in Nederland
17-07-10
Het neoliberale drama
01-07-10
Kirgizië: Geschiedenis van identiteiten
15-06-10
Schreeuw om aandacht van een loyale ambtenaar
05-06-10
De prinsbedelaar en de kindermoordenaars
29-05-10
Beste STEMGERECHTIGDE
26-05-10
Tweeverdieners die erbij willen horen
15-05-10
Raad vertilt zich aan de hulp
24-04-10
Gastvrij Nederland anno 2010
31-03-10
Repressie neemt toe in Rusland
27-03-10
Het individu versus de staat
19-03-10
'Poetin stap op!'
05-03-10
Gooise carrièrejagers veroveren
De Pijp
23-02-10
Afghanistan: Gemilitariseerde hulp verkeerd besteed
18-02-10
Politieke onrust duurt voort in Oekraïne
11-02-10
De opkomst van een gargantueske staatskleptocratie
30-01-10
Keizer zonder kleren
27-01-10
Hoge en lage cultuur revisited
22-01-10
WRR neemt hulp op de schop
16-01-10
De laatste utopie van het Vrije Westen
06-01-10
Zestig keer zestig is een uur
31-12-09
Verschuivende Verantwoordelijkheden
25-12-09
Credo van een geboren wereldverbeteraar
12-12-09
De puzzel van West Point
05-12-09
RedRat, terug van weggeweest
14-11-09
Oorlog op het Internet
05-11-09
Media laten Balkenende te gemakkelijk wegkomen
27-10-09
Politiek moet nog wennen aan het burgerinitiatief
18-10-09
Populair Gezelschapsspel
12-10-09
De Nobele Obama
11-10-09
De oorlog van 3 biljoen
01-10-09
Charimarktlectuur: Geen boodschap aan de crisis
26-09-09
Danziger Vrijhaven: Status Aparte
20-09-09
Den Haag fouilleert maar wat
15-09-09
Motief aanslag Karst T. ongewis
12-09-09
Singer legt de armen aan het financieel infuus
09-09-09
RID richt vizier weer op Amsterdamse krakers
04-09-09
60 Jaar NAVO: van defensie- naar interventiemacht
22-08-09
Gekmakende bureaucratie
19-08-09
Een Belgische droom
16-08-09
'Shelter skelter'
09-08-09
Schiphol brandt door
07-08-09
Voedselproductie voorname oorzaak klimaatverandering
20-07-09
Het keurige protest van de participatie-elite
15-07-09
Spirituele politiek
12-07-09
Simon op weg naar weg (on his way to away)
07-07-09
Prins heeft bij de bank een goddelijke taak
03-07-09
Weerbare moslims
30-06-09
Nederland verkwanselt openbaarheid
27-06-09
Veel vrouwen bij protesten in Iran
16-06-09
Toekomst Lissabonverdrag in handen Duits hof
11-06-09
Op weg naar een gezonde economie
05-06-09
Nieuwe strijd om het IJmeer
29-05-09
Heleen Mees, strijdster tegen het rijk der machtelozen
22-05-09
Vreemdelingenbeleid Italië verontrust
19-05-09
Kleine Geschiedenis van de Moraal
09-05-09
Bananenrepubliek Leiden
03-05-09
De Culturele Evolutie
30-04-09
Nationalist mag geen dierenvriend zijn
26-04-09
'Voer actie tegen ontwikkelingshulp'
23-04-09
Red de havenloodsen
18-04-09
RVF: Aanzetten tot stadsguerrilla
13-04-09
De keizer en de astroloog
10-04-09
Proces oorlogsmisdadiger Scheungraber
04-04-09
'Wereld van Obama niet kernwapenvrij'
31-03-09
'Dierenactivist is geen terrorist'
27-03-09
Het Europees mandaat van Els de Groen
24-03-09
Verheerlijking van de oorlog
20-03-09
Slimme energiemeter schendt privacy
17-03-09
Leven achter tralies
12-03-09
Het HCZ-gebouw zit al vol
08-03-09
Hond Vla luidde drama Vrankrijk in
05-03-09
Afscheid van een stadssjamaan
03-03-09
Stop gratis 'meidenprik'
02-03-09
Het spel om de knikkers
27-02-09
Krakers met groen-zwarte vingers
24-02-09
Pleidooi voor verzoening met Aboriginal-stam
21-02-09
Bedrijven in dienst van de Israëlische bezetter
17-02-09
Pessimist tegen wil en dank
10-02-09
Raad van State kraakt wetsvoorstel kraakverbod
07-02-09
Sublieme Digitale Sensatie
30-01-09
We beveiligen ons suf en schieten er niets mee op
27-01-09
Vrankrijk: Lichtpunt bij gedwongen sluiting
24-01-09
België voedt militaire industrie Israël
20-01-09
Richtingenstrijd onder Obama voortgezet
18-01-09
Linkse kritiek op moslimfundamentalisme groeit
10-01-09
De Achterhuisdoctrine
05-01-09
Russisch gasconflict draait om meer dan dollars
04-01-09
Europa de straat op voor Palestijnse zaak


Archief 2008


Archief 2007

Archief augustus - december 2006


Archief januari - juli 2006

Je wilt zo graag ergens bij horen dat je bereid bent alles daarvoor te doen. Je liegt, terwijl je dat niet bewust doet. Kan je dat nog liegen noemen? Zo geloofden mijn vrienden een niet-bestaande popartiest in Madison Square Garden te hebben zien optreden.


door
Ron Kretzschmar

'Tom Scott treedt niet op, want hij bestaat niet.' De jongeman liep na deze mededeling van het podium af. Daar moesten we het mee doen. De aanwezigen in de uitverkochte zaal, die een paar minuten eerder uitzinnig hadden geklapt toen de 'enige echte Tom Scott' zou verschijnen, viel stil.

Waarom weet ik niet, het is een gevoel, maar de herinnering bijna dertig jaar later doet me denken aan Ulysses' Gaze, de film van de van de Griekse regisseur Theo Angelopoulos uit 1995. De hoofdpersoon gaat in zijn odyssee op zoek naar drie filmrollen, opgenomen rond 1900, waarvan hij weet dat die nooit zijn ontwikkeld.

Zijn vermoeden, 'geloof' is een beter woord, is dat de hij het 'onbezoedelde blik' zal vinden. Om na drie oorlogen op de Balkan, twee Wereldoorlogen die volgden, de oorlogen in Joegoslavië na de val van de muur, het arcadische verleden van Zuidoost-Europa van voor die oorlogen terug te vinden.

Akkoord van Wassenaar

Je moet een grote gedachtesprong maken om via dat nachtelijke nepconcert op dat prachtig vormgegeven filosofische drama met die grote thema's uit te komen. Vandaag, op een zonnig terras, is dat geen probleem. Maar een letterlijke vergelijking met de film kan ik zelfs met een biertje op niet maken. Ik ben niet van plan een zoektocht te ondernemen. Misschien dat ik doorloop naar een volgend terras – maar meer niet.

Als ik een zoektocht heb gehouden naar dat moment in het Amsterdamse Krasnapolsky, dan is dat een digitaal odyssee geweest. Het nachtconcert stond destijds in geuren en kleuren beschreven in Muziekkrant Oor. Het sadistisch gegrinnik van de redactie kon ik nog horen toen ik Oor een week later opensloeg. Ik wilde Tom Scott toen vergeten.

Dat lukte - tot enkele weken geleden. Nu wil ik dat artikel lezen. Het is voor mij symbool van… Ja, van wat? Veranderende tijdgeest? In dat najaar werd het Akkoord van Wassenaar gesloten. De onbegrensde markt waar managers hun kansen roken, rukte op sinds die tijd. Als nietsontziende strijders van de Taliban baanden ze zich een weg door onze welvarende wereld en braken die in enkele decennia bijna af. Ongeveer een jaar geleden zijn de mannen tot stilstand gekomen.

Tegenwoordig worden ze alleen maar zielig gevonden. Sommigen gaan gekleed in overall met een dot poetskatoen uit de kontzak naar kantoor, omdat ze bang zijn te worden aangevallen door woedende belastingbetalers. Maar wat het Krasnapolsky daar mee te maken heeft, is mij niet helder. In 1982 werd ik net als de andere concertgangers beheerst door schaamte, en niet door dat Akkoord waarvan ik het bestaan niet wist. Dat is wat de tijd mij heeft aangedaan. Toen wilde ik vergeten, nu wil ik weten…

Lenin na de val van de muur (Sporen uitgewist?)

Het artikel heb ik in databases van bibliotheken gezocht, maar geen spoor kunnen vinden. Op het internet evenmin. Was het niet belangrijk genoeg om te bewaren? Amsterdam was toen het culturele middelpunt van de wereld. Mensen die iets voorstelden, of dachten iets voor te stellen in de kunst en de popmuziek, waren present. Opmerkelijk is dat in de Eerste Nederlandse Popencyclopedie ook niets staat vermeld.

Het fantoom kreeg me klemvast. Ik belde vrienden van toen en stak van wal. "Alles goed?", vroegen ze bezorgd. Maar ze konden zich niets herinneren: "Weet niet waar je het over hebt..."

Waarschijnlijk is hier sprake van selectief geheugenverlies, want ik zie hun gezichten nog voor me toen de grap duidelijk werd. Spreekwoordelijke boeren met ondraaglijke kiespijn. Vooral omdat ze eerder hadden verteld dat ze 'hun Tom' in New York hadden zien optreden. 'Weer-ga-loos!' Dat had indruk op me gemaakt, ik had me buitengesloten gevoeld omdat ik dat 'toekomstige historische optreden' niet had mogen meemaken.

De volgzame massa

Het kwam door die rotfilm! De vele betekenissen van de symbolische beelden, de thema's in het verhaal van het tweeënhalf uur durende epos hadden van alles in me losgewoeld. Tom Scott strooit die zaken nu al weken rond in mijn hersenpan. Ik probeerde tegenargumenten te bedenken. Hoe kan ik de dramatische geschiedenis van de Europese cultuur in verband brengen met een grap? Waarom deze film en niet de Truman Show?

Ook een geschikte metafoor om het Tom Scott-moment te duiden: Je wilt zo graag ergens bij horen dat je bereid bent alles daarvoor te doen. Je liegt, terwijl je dat niet bewust doet. Kan je dat nog liegen noemen? Zoals de hoofdpersoon gelooft dat zich in de filmrollen bewijs van een paradijs bevindt, zo geloofden mijn vrienden een niet-bestaande popartiest in Madison Square Garden te hebben zien optreden.

Worden betekenisloze voorvallen niet belangrijker naarmate je ouder wordt? Ga je kleine gebeurtenissen in je leven niet opblazen tot die met een knal in je gezicht uiteenspatten, zoals op de beurs opgepompte fondsen door gebrek aan vertrouwen? Op de beurzen geloven ze namelijk in luchtbellen, ze moeten wel, want die leveren geld op.

Zoals in de middeleeuwen en de renaissance de luchtbellen van het christendom ook geld hebben opgeleverd. Daar hebben we wel geniale kunst aan overgehouden waar we nog aan verdienen met musea en toerisme. Ook als je de kosten van de godsdienstoorlogen er vanaf trekt, blijft er winst over. Om maar eens in het eigentijdse discours van de homo economicus te formuleren.

Nostalgiecultuur

Welke herinneringen zijn belangrijk als je ouder wordt? Volgens mij gaat het om mooie, dierbare en prettige herinneringen die je 'voor eeuwig wilt bewaren.' Om alles wat leuk is. De laatste dertig jaar heeft mijn generatie de reflex op professionele wijze ontwikkeld. Meer dan de helft van de televisieprogramma's bestaat uit weet-je-nog-toen-producties.

De radiozenders spelen er op in. Nostalgie is big business. Beursgenoteerd. Voor babyboomers doen zich elke dag 'herinneringsmomenten' voor. Ingeprent door de amusementsindustrie, die nostalgie als een web rond onze samenleving heeft geweven. Wat de filter probleemloos passeert, wordt verbonden met het verloren paradijs.

Dwepen met valse gevoelens van heimwee werd eens treffend uitgedrukt door een cabaretier: 'Nostalgie is verlangen naar een tijd zoals het nooit geweest is.' Ons geheugen past zich even kritiekloos aan als een Darwinvink op zoek naar voedsel in een verander(en)de omgeving.


De illustraties zijn afkomstig uit de film Ulysses' Gaze.



- - - - - - - - - - - -
- - - - - - - - - - - -

Geef je mening:

 

 

Naar boven

 

 

 

 

hghg