Eindhoven is sinds enkele maanden een alternatief cultureel bolwerk rijker. In het centrum hebben krakers aan de Vonderweg bewerkstelligd dat kunstenaars tegen betaalbare prijzen hun ding kunnen doen. Tot grote tevredenheid. Nu moet de eigenaar nog overstag.

door Alex van Veen

Het is dat er voor de gelegenheid wat Tibetaanse tipi's bij de ingang geposteerd staan, anders zou je zo aan Vonderweg 11 voorbij lopen zonder er notie van te nemen. Aan niets is te zien dat het imposante voormalige kantoorgebouw in Eindhoven gekraakt is. "Geen spandoek nee, gelukkig niet", merkt een van de bezetters met een mysterieuze glimlach op.

Buiten aan de straatkant staat het bord van makelaar Colliers International onaangetast. 'Te huur: Kantoorruimte + Parkeerplaats. Units van 450m²'. En dan te bedenken dat het gebouw, gelokaliseerd schuin tegenover het Philipsstadion, al ruim drie maanden gekraakt is. Inmiddels biedt het woon- en werkruimte aan 113 mensen.

Onorthodox

Het HCZ-gebouw (oorspronkelijke naam) kan gerust beschouwd worden als een onorthodox kraakpand, dat alle bestaande kraakcodes stilzwijgend doorbreekt. Het doet terugdenken aan Pand Elf aan de Amsterdamse Vlaardingenlaan, dat eind jaren '90 hot was.

Op de open dagen van 7 en 8 maart konden omwonenden (voor zover daar sprake van is in deze kantorenwijk) en geïnteresseerde inwoners van Eindhoven zich vergapen aan  kunst-exposities, workshops, kledingruil, open podium en een loverslounge met dj's. Hiervoor waren bepaalde verdiepingen beschikbaar gesteld, de woonafdelingen bleven op slot.

Dwalend door de diverse vleugels van het HCZ kom je geen graffiti op muren en deuren tegen, de gangen zijn netjes opgeruimd, overal werkt de elektra, en zelfs de wc's zijn spik en span. Helaas is het nog niet mogelijk deel te nemen aan de workshop 'Body & Desert', volgens de aankondiging 'massage met een toetje', al moet je dat toetje wel zelf meenemen.

Op een andere afdeling kan je tot inkeer komen in de
'BeLight-inspiratiecentrum' of inzichten op doen in het Healingcentrum
'De lichtbron', waar Nancy jou haar tarotkaarten voorlegt en verklaart. Aanzienlijk minder zweverig gaat het er toe in de barruimte, waar een band heerlijke jaren '70 muziek ten gehore brengt.

Terwijl er druk wordt gewerkt aan het opstellen voor een (gas)laser installatie, bezoek ik een aangrenzende ruimte waarin een zweettent uit het Indianentijdperk is opgezet. Door de ruimte heen worden diverse videoprojecties vertoond op tv-schermen die van straat lijken te zijn geplukt. Waar je ook gaat, staat of licht in het HCZ hangen in het gebouw vervaardigde schilderwerken aan de muren.

Toezicht

Schilders, tekenaars, ontwerpers, videokunstenaars, zeefdrukkers, beeldhouwers, muzikanten, een houtbewerker en een striptekenaar hebben nu een atelier in het HCZ. Maar ook een kapsalon, yogaruimte, een kledingatelier, circuskunsten en diverse stichtingen zijn er in gevestigd. Van de 113 mensen die er actief zijn, wonen er 62 permanent.

De bewoners van het in totaal 350 kamers tellende gebouw zijn onder meer studenten van de TU/e en de Design Academy, kunstenaars en enkele gezinnen. Iedereen betaalt veertig euro per maand om allerlei kosten te dekken, van energie- en waterverbruik tot de schoonmaak. Elke gebruiker is lid van Vereniging HCZ, en dient een kopie van zijn paspoort af te staan aan het secretariaat.

"Er komt niemand binnen zonder dat Michaël of ik dat weten", zegt Jean Paul, een 28-jarige student theoretische natuurkunde, een van de drijvende krachten achter het culturele project. De twee Polen die zich vorige week zonder toestemming een kamer hadden toegeëigend en deze niet wilden verlaten, zijn door vijftien personen op straat gezet.

"We willen pertinent zien te voorkomen dat er harddrugs worden gebruikt. Om die reden willen we weten wie er in het gebouw verblijven", verduidelijkt Jean Paul, ook wel JP genoemd. Er wordt dan ook niet 'gefeest'. "We hebben weliswaar in februari een party gehad, maar om drie uur 's nachts hebben we die abrupt beëindigd. Het bleek geen daverend succes."

Referentiekader

Hoewel Jean Paul reeds acht jaar gebouwen kraakt, noemt hij zichzelf geen kraker. "We scheppen slechts een werkbaar referentiekader voor elkaar en voor derden. Dit door in te breken in een leegstaand pand. We voeren geen strijd tegen de eigenaar van het gebouw, en wensen het gebouw dan ook op generlei wijze te beschadigen."

JP behoort samen met zes makkers toe aan de oorspronkelijke groep krakers die op 3 december vorig jaar het kantoorgebouw bezette. "Voorheen woonden we gekraakt in Woensel, maar moesten er weg vanwege sloop. In Eindhoven zijn we op zoek gegaan naar een alternatief, en zijn daarbij gestuit op dit gebouw."

Vanwege de omvang werd er nog wel even getwijfeld, maar "uiteindelijk zijn we het avontuur aangegaan." Nadat ze het gebouw hadden bezet, was nog niet duidelijk wie de eigenaar was, en hoe lang het leeg heeft gestaan. Deze gegevens zijn inmiddels boven water: Breevast Vastgoed uit Amsterdam, meer dan een jaar leeg.

"Onze enige overlevingskans was om het gebouw in korte tijd vol te krijgen met mensen die om uiteenlopende redenen op zoek zijn naar betaalbare ruimte", zegt Jean Paul. Via mond-op-mond reclame kwamen er gemiddeld twintig tot veertig personen langs aan de deur. Binnen twee maanden was het pand vol.

Het betrekken van nieuwe mensen bij het project bleek geen eenvoudige klus. Hiervoor zijn uitvoerige intake-gesprekken gevoerd, waarbij naast druggebruik vooral gelet werd op de levensinstelling van de gegadigden. "We wilden bewust gaan subcultuur creëren, waar al zoveel kraakpanden mee behept zijn."

Huren

De eigenaar dreigde aanvankelijk de krakers te laten verwijderen. Maar politie en gemeente constateerden al snel dat ze op basis van de kraakwet in hun recht staan. De bewoners hebben dus voorlopig een stevige stok achter de deur en krijgen hopelijk de kans om vaker activiteiten voor anderen te organiseren.

Recent nam de advocaat van de eigenaar contact op met de raadsman van de bezetters. Of er overleg mogelijk is. Jean Paul: "Wij zien het liefst dat het HCZ een cultureel bolwerk wordt en blijft. Bij zowel de eigenaar als de gemeente moet het besef groeien dat daar behoefte aan is in Eindhoven."

Buiten dat, bij Breevast Vastgoed weten ze toch niet wat ze met het gebouw aan moeten. Het gebouw is in 1981 gebouwd en moet flink opgeknapt worden, terwijl er in Eindhoven rond de 180.000 m² kantoorruimte leeg staat, ruim 11 procent van het aanbod. "Wij proeven bij de eigenaar dat we nu mogen laten zien dat we het netjes kunnen beheren."

De eigenaar heeft de krakers al eens laten weten dat hij een huurbedrag van 7 ton wenst te ontvangen voor het gebouw. "Dat is niet eens zo'n slecht bedrag als je het over 113 personen uitsmeert", zegt Jean Paul. "Maar de gemeente zou ons dan wel terzijde moeten staan door een aandeel te nemen in de huur van het HCZ."

Het HCZ heeft bewust geen website, al vermeldt men hier af en toe activiteiten.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Geef je mening:

Naar boven

hghg