1ddRavagedigitaal 3 mei 2008dPrint deze pagina

Eerdere artikelen:

23-07-11
'Dylan is gek'
09-07-11
Rietveld studenten imponeren
28-06-11
De Navo-oorlog in Libië: desastreus, illegaal en mislukt
04-06-11
Geef games niet de schuld
21-05-11
Is cultureel verweer wenselijk?
04-05-11
Stenografen van de macht
17-04-11
Waar Abraham de mosterd haalt
01-04-11
Rust en frust langs de kust
04-03-11
‘Evacuatie’ Nederlander in Libië verkiezingsstunt?
23-02-11
Dagen van dicatator Khadafi zijn geteld
22-02-11
Captain Beefheart / Don Van Vliet (1941-2010)
01-02-11
Afghanistan in gerommeld!
30-01-11
Beelden van bezetting
18-01-11
Goededag meneer Cohen
13-01-11
Britse agent was zes jaar activist
02-01-11
De oorsprong van de geitenneuker
28-12-10
Twitteren op de vulkaan
21-12-10
De wereld na WikiLeaks' Cablegate
08-12-10
Lennon komt weer tot leven
04-12-10
Elektroshock voor verwarde politici
30-11-10
Media dienen Wikileaks te wikken en wegen
23-11-10
Werkt Google voor jou of werk jij voor Google?
09-11-10
Versoepelde Tabakswet een nog groter gedrocht
28-10-10
Slagveld Uruzgan
21-10-10
Zoektocht naar échte hulp
05-10-10
Zwarte Blok slaat de plank mis
27-09-10
Een goed georganiseerde leugen
14-09-10
Geachte heer Hirsch Ballin,
02-09-10
Oorlog als er vrede dreigt
30-08-10
'Media leiden aan Ninja Turtle-syndroom'
24-08-10
Clash oude en nieuwe media
20-08-10
Wij zijn de (kwaliteits)media spuugzat!
12-08-10
Moratorium bepleit voor verarmd uranium
06-08-10
Censuur in Nederland
17-07-10
Het neoliberale drama
01-07-10
Kirgizië: Geschiedenis van identiteiten
15-06-10
Schreeuw om aandacht van een loyale ambtenaar
05-06-10
De prinsbedelaar en de kindermoordenaars
29-05-10
Beste STEMGERECHTIGDE
26-05-10
Tweeverdieners die erbij willen horen
15-05-10
Raad vertilt zich aan de hulp
24-04-10
Gastvrij Nederland anno 2010
31-03-10
Repressie neemt toe in Rusland
27-03-10
Het individu versus de staat
19-03-10
'Poetin stap op!'
05-03-10
Gooise carrièrejagers veroveren
De Pijp
23-02-10
Afghanistan: Gemilitariseerde hulp verkeerd besteed
18-02-10
Politieke onrust duurt voort in Oekraïne
11-02-10
De opkomst van een gargantueske staatskleptocratie
30-01-10
Keizer zonder kleren
27-01-10
Hoge en lage cultuur revisited
22-01-10
WRR neemt hulp op de schop
16-01-10
De laatste utopie van het Vrije Westen
06-01-10
Zestig keer zestig is een uur
31-12-09
Verschuivende Verantwoordelijkheden
25-12-09
Credo van een geboren wereldverbeteraar
12-12-09
De puzzel van West Point
05-12-09
RedRat, terug van weggeweest
14-11-09
Oorlog op het Internet
05-11-09
Media laten Balkenende te gemakkelijk wegkomen
27-10-09
Politiek moet nog wennen aan het burgerinitiatief
18-10-09
Populair Gezelschapsspel
12-10-09
De Nobele Obama
11-10-09
De oorlog van 3 biljoen
01-10-09
Charimarktlectuur: Geen boodschap aan de crisis
26-09-09
Danziger Vrijhaven: Status Aparte
20-09-09
Den Haag fouilleert maar wat
15-09-09
Motief aanslag Karst T. ongewis
12-09-09
Singer legt de armen aan het financieel infuus
09-09-09
RID richt vizier weer op Amsterdamse krakers
04-09-09
60 Jaar NAVO: van defensie- naar interventiemacht
22-08-09
Gekmakende bureaucratie
19-08-09
Een Belgische droom
16-08-09
'Shelter skelter'
09-08-09
Schiphol brandt door
07-08-09
Voedselproductie voorname oorzaak klimaatverandering
20-07-09
Het keurige protest van de participatie-elite
15-07-09
Spirituele politiek
12-07-09
Simon op weg naar weg (on his way to away)
07-07-09
Prins heeft bij de bank een goddelijke taak
03-07-09
Weerbare moslims
30-06-09
Nederland verkwanselt openbaarheid
27-06-09
Veel vrouwen bij protesten in Iran
16-06-09
Toekomst Lissabonverdrag in handen Duits hof
11-06-09
Op weg naar een gezonde economie
05-06-09
Nieuwe strijd om het IJmeer
29-05-09
Heleen Mees, strijdster tegen het rijk der machtelozen
22-05-09
Vreemdelingenbeleid Italië verontrust
19-05-09
Kleine Geschiedenis van de Moraal
09-05-09
Bananenrepubliek Leiden
03-05-09
De Culturele Evolutie
30-04-09
Nationalist mag geen dierenvriend zijn
26-04-09
'Voer actie tegen ontwikkelingshulp'
23-04-09
Red de havenloodsen
18-04-09
RVF: Aanzetten tot stadsguerrilla
13-04-09
De keizer en de astroloog
10-04-09
Proces oorlogsmisdadiger Scheungraber
04-04-09
'Wereld van Obama niet kernwapenvrij'
31-03-09
'Dierenactivist is geen terrorist'
27-03-09
Het Europees mandaat van Els de Groen
24-03-09
Verheerlijking van de oorlog
20-03-09
Slimme energiemeter schendt privacy
17-03-09
Leven achter tralies
12-03-09
Het HCZ-gebouw zit al vol
08-03-09
Hond Vla luidde drama Vrankrijk in
05-03-09
Afscheid van een stadssjamaan
03-03-09
Stop gratis 'meidenprik'
02-03-09
Het spel om de knikkers
27-02-09
Krakers met groen-zwarte vingers
24-02-09
Pleidooi voor verzoening met Aboriginal-stam
21-02-09
Bedrijven in dienst van de Israëlische bezetter
17-02-09
Pessimist tegen wil en dank
10-02-09
Raad van State kraakt wetsvoorstel kraakverbod
07-02-09
Sublieme Digitale Sensatie
30-01-09
We beveiligen ons suf en schieten er niets mee op
27-01-09
Vrankrijk: Lichtpunt bij gedwongen sluiting
24-01-09
België voedt militaire industrie Israël
20-01-09
Richtingenstrijd onder Obama voortgezet
18-01-09
Linkse kritiek op moslimfundamentalisme groeit
10-01-09
De Achterhuisdoctrine
05-01-09
Russisch gasconflict draait om meer dan dollars
04-01-09
Europa de straat op voor Palestijnse zaak


Archief 2008


Archief 2007

Archief augustus - december 2006


Archief januari - juli 2006

Bijna een kwart van de bijzonder hoogleraren is afhankelijk van het bedrijfsleven. We kijken er al nauwelijks meer van op. Maar het zit het bijvoorbeeld met de onafhankelijkheid van de sociaal-wetenschappelijke adviesraden in Den Haag?

door Ron Kretzschmar

Melk is écht goed voor elk! Dat in zuivelproducten voedingsstoffen zitten waar we niet buiten kunnen, was aan de universiteit van Wageningen het thema van de intreerede van buitengewoon hoogleraar zuivelkunde Toon van Hooijdonk.

Onderzoek van de Volkskrant wijst uit dat een kwart van de bijzonder hoogleraren in Nederland afhankelijk is van het bedrijfsleven. Universiteiten leveren in ruil voor geld een bijdrage aan onderzoek voor bedrijven als Campina of Unilever. De status van hoogleraar draagt bij aan het nieuwe toetje dat het bedrijf waar ze de leerstoel voor bezetten in de markt wil plaatsen. Daarnaast doen ze onderzoek voor de universiteit.

Zijn dwarsverbanden met de universiteit en het bedrijfsleven ongewenst? Belangrijk fundamenteel onderzoek wordt in Nederland nog steeds door de overheid gefinancierd. De Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen is het instituut dat een oogje in het zeil houdt.

De boodschap van het artikel is dat wetenschappelijk onderwijs- en onderzoeksinstituten onafhankelijk dienen te zijn. Met deze hoogleraren wordt de mentaliteit van de markt binnen de muren van de universiteit geïntroduceerd. Maar hoe zit het met de mentaliteit buiten die muren?

Duistere wereld

Voor exacte wetenschappen is de onafhankelijkheid duidelijker aan te geven dan bij de sociale wetenschappen. Hoe zit het bijvoorbeeld met de onafhankelijkheid van de sociaal-wetenschappelijke adviesraden in Den Haag? Volgens dezelfde redenering zouden de adviseurs van de regering en lokale overheden ook een bedreiging kunnen vormen voor de onafhankelijkheid en dus de democratie.

De vele door de overheid betaalde adviesbureaus produceren jaarlijks talloze rapporten die meer politiek dan wetenschappelijk gehalte hebben. De adviesraden zijn evenals de buitengewoon hoogleraren veelal verbonden met hun opdrachtgevers; daar komt bij dat het om sociale wetenschappen gaat.

Het is bekend dat in sociaal wetenschappelijk onderzoek gemanipuleerd kan worden met variabelen en meettechnieken. De Raad van Werk en Inkomen (RWI) lijkt gespecialiseerd in deze tak van sport (zie 'Reïntegratie wordt opgeleukt' ).

Ook de twee grote broers van de RWI willen de weg nog wel eens kwijt raken. Twee jaar geleden rekenden de computermodellen van het Centraal Planbureau (CPB) en de Sociaal Economische Raad de dreigende vergrijzing door en kwamen op verschillende resultaten. Het CPB paste later zijn rekenmodellen aan – het veranderde 1,5 procent BNP in 3 procent - en kwam tot een tegenovergesteld resultaat.  

Wetenschappelijk advies

Als hoogleraar geschiedenis Frank Ankersmit van de Rijksuniversiteit van Groningen in de Volkskrant zegt dat de ideologie uit de politiek is verdwenen – politieke partijen vissen in dezelfde electorale vijver - , lijkt de ideologie weer te voorschijn te komen in de vermomming van wetenschappelijk advies.

Volgens het onlangs verschenen rapport Dijsselbloem, zijn het ook de wetenschappelijke onderzoeken geweest die het onderwijs in de problemen heeft gebracht met de veranderingen in het verleden. Basisvorming, studiehuis, grootschalige scholengemeenschappen en het VMBO; beslissingen werden vooraf gegaan door wetenschappelijke onderzoeken, die zachtjes de politieke beslissingen in de Tweede Kamer moesten 'masseren'. [PDF bestand]

Denken in abstracte modellen begint al vroeg in het curriculum. Ook de Arbeids & Organisatiepsychologie (A&O) maakt hiervan gebruik en is mede verantwoordelijk voor de uitdijende managementcultuur, die menig organisatie onwerkbaar maakt. Studenten raken vertrouwd met de gedachte dat het normaal is dat op een gemiddelde afdeling van een ziekenhuis met een personeelsbestand van 53 mensen 23 managers rondlopen.

Wanneer je handboeken en casussen van de wetenschappelijk studie A&O bestudeert, begrijp je dat in modellen een ideologie verweven zit. Studenten worden 'opgevoed' met de gedachte dat knelpunten op de werkvloer te vinden zijn. Modellen lijken objectief door de methoden en technieken die gebruikt worden en krijgen dan wetenschappelijk gezag. Het waarheidsgehalte van de modellen wordt door deze schijnexactheid vergroot en er is weinig ruimte meer voor kwalitatieve benadering.

Marktwerking

Een casus is dat van een vervoersbedrijf, gebaseerd op een werkelijk situatie. Ontstaan uit een fusie met twee regionale vervoersbedrijven, kreeg dat te maken met hoog ziekteverzuim. De A&O psycholoog wordt door het management ingehuurd en doet onderzoek naar de werkvloer.

Jaren later als het bedrijf het water tot de lippen is gestegen komt het in het nieuws als vervoersbedrijf Arriva, een tak van Vancom dat betreffend busbedrijf Hermes had overgenomen. Nu blijkt het management alles te verwijten. Het materieel was zwaar verwaarloosd, de communicatie in het management meer dan slecht.

De modellen die in de jaren '90 uit Amerika zijn overgewaaid, irriteren ook A&O psychologen zelf. In een Nieuwsbrief voor wetenschappelijk onderzoek van het Nederlands Instituut voor Psychologen van november 2006 staat: 'Broodje-aap-verhalen in A&O-psychologie. Sommige theorieën worden klakkeloos aangehaald en voor waar aangenomen. Terwijl er geen empirische onderbouwing is. Het is noodzakelijk dat kritischer gekeken wordt naar publicaties en dat er meer discussie is over onderzoek'.

Je zou na dit citaat ook kunnen zeggen dat de modellen een uitkomst zijn voor managers die hun feilen willen wegwerken of uit eigen belang veranderingen willen doorvoeren.


- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Reageer op dit bericht