Regisseur Hans Weingartner houdt ervan om tegen heilige huisjes te schoppen. Met Reclaim Your Brain (Free Rainer - Dein Fernseher lügt) heeft hij het kijkvee dat dagelijks slaafs tv consumeert op de korrel genomen.

De Oostenrijkse regisseur, en mede scenarist Katherina Held, maakten in 2004 met The Edukators een meeslepend en amusant pamflet tegen de consumptiemaatschappij. Nu proberen ze in hun nieuwste film iets vergelijkbaars te doen met het ranzige hedendaagse tv-amusement. Zowel het publiek dat lijdzaam van de infantiele programma's geniet, als de producenten van het vuilnis ontsnappen niet aan de boosheid van Weingartner.

Moritz Bleibtreu, een coke snuivende etterbak, speelt de producent van ranzige tv-producties. Zijn tv-programma, waarin een jongeman wiens zaadcellen het snelst zijn de hoofdprijs wint en een vrouw mag bezwangeren, is een waar kijkcijferkanon. Een auto-ongeluk breng hem tot inkeer. De producent maakt voortaan programma's met diepgang.

Het educatieve programma wordt van de buis gehaald vanwege de matige kijkcijfers. Met de hulp van een stel gerekruteerde losers manipuleert de producent de kijkcijfers, met als doel om het televisiepubliek op te voeden. Waarom zouden mensen niet liever boeken lezen, of als ze toch voor de buis hangen films van Fassbinder of educatief verantwoord amusement consumeren? Dat is toch een mooie utopie?

Als film mist Reclaim Your Brain de flair en de jonge honden spontaniteit van The Edukators. Er zit een flinke dosis humor en satirische kracht in, maar desondanks laat de vertelling een lome, luie indruk achter. Alsof het succes van hun vorige film de makers hebben verlamd. Ondanks het didactische vuurwerk mist de film scherpte, de vertelling jakkert te lang door met een duur van 120 minuten.

Intrigerend aspect van de film is het feit dat Weingartner de hand die hem voedt bijt. Want ondertussen is hijzelf onderdeel geworden van de amusementsindustrie. Dat geeft zijn opstandig pamflet een dubbelzinnige lading. Weingartner is een onverbeterlijke wereldverbeteraar die begaan is met het lot  van de mens in de consumptiemaatschappij. Hij wil mensen wakker schudden en tot actie aanzetten. Maar het lijkt erop alsof hij zijn publiek die zijn film ondergaat en het domme tv-publiek in Reclaim Your Brain enigszins onderschat.

Dat zou kunnen duiden op een zekere arrogantie van de filmmaker, hetgeen de film ineens een stuk interessanter maakt. Hij snijdt natuurlijk belangrijke thema's aan zoals de dictatuur van de kijkcijfers. De complete afstompende werking  van de consumptiemaatschappij is hoe dan ook een belangrijk thema. Maar op de een of andere manier wringt het in deze film. Weingartner overschreeuwt zichzelf, en vergeet daarbij zijn eigen rol in het geheel.

Hij is niet vies van het versimpelen van een complexe werkelijkheid. Alsof het zo eenvoudig is om de vuige kapitalisten van de hedendaagse amusementsindustrie te grazen te nemen. Het is ook ontwapenend dat een filmmaker zo mateloos te keer kan gaan, en een dergelijk verhaal gefinancierd kan krijgen. Het is in ieder geval een productie die vragen oproept, en dat is al heel wat in het voorspelbare filmaanbod.

Ulrik van Tongeren

Reclaim Your Brain (Cinemien) nu in de bioscopen.
De officiële filmsite.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Wat vind jij van deze film?