Tropa de Elite

Het lijkt erop dat er zoiets als een nieuwe Latijns-Amerikaanse cinema aan het ontstaan is. Vooral in Brazilië, Argentinië en Mexico zijn jonge cineasten bezig om met beperkte middelen boeiende films te maken.

Op het komende filmfestival van Cannes is een groot aantal Latijns-Amerikaanse films voor de diverse programmasecties geselecteerd. Het Latin American Film Festival (LAFF) is nog steeds het enige filmfestival in Nederland die de gehele Latijns-Amerikaanse cinema bestrijkt. Incidenteel zijn er wel Argentijnse, Braziliaanse en Mexicaanse filmfestivals. Zo was er eind april in Rotterdam het Camera Mundo festival gewijd aan de jonge, onafhankelijke Braziliaanse film.

Estômago

Camera Mundo en het sterke aanbod aan Braziliaanse films op het Rotterdam International Film Festival (IFFR) bewezen dat er op filmgebied vernieuwende dingen gebeuren in Brazilië. A Casa de Alice van Chico Teixeira en Estômago van Marcos Jorge zijn twee Braziliaanse films die begin dit jaar op het IFFR te zien waren. De eerste is een beklijvend en briljant geacteerd familiedrama, de tweede is een uitzinnige gastronomische zwarte komedie, een daverende publieksfavoriet in Rotterdam.

Het Braziliaanse Tropa de Elite van regisseur José Padilla is de openingsfilm van het LAFF, en won begin dit jaar de Gouden Beer op het Filmfestival van Berlijn. Deze snoeiharde productie over een elite-eenheid van de politie in Rio de Janeiro, is een controversieel portret van een stel meedogenloze politiemannen in hun strijd tegen de drugsmaffia. Voordat de productie in de bioscopen kwam zagen 11 miljoen mensen de film al op dvd, voor het luttele bedrag van 1 dollar per stuk.

Vooral in de favela's, de sloppenwijken in Rio de Janeire en andere groten steden was de film zeer populair. Hoofdpersoon van Tropa de Elite is Nascimento, leider van de elite eenheid. Hij is een charismatisch figuur die zowel als held en als beul van de drugshandelaren gezien kan worden. Eerst schieten dan praten is zijn moto, favoriete martelmethode is een plastic zak over het hoofd van een verdachte te doen, om dan net zo lang te slaan tot de zak rood van het bloed is.

Tropa de Elite

Vanuit de favela's zijn de drugsbendes actief en voeren ook oorlog tegen elkaar. De elite-eenheid van de politie proberen deze bendes uit te schakelen. Deze eenheid wekt bewondering bij de favelabewoner op omdat ze niet corrupt is, zoals een belangrijk deel van de politiemacht die omgekocht wordt door de onderwereld.

Aan de andere kant is de eenheid berucht door hun huis doorzoekingen en omdat menig onschuldige gedood wordt door verdwaalde kogels. Ondertussen zijn er al tienduizenden slachtoffers gevallen in deze oorlog. Het is een briljant gemaakte en spannende actiefilm. Voornaamste bezwaar tegen de film is dat het geweld van deze elite-groep verheerlijkt zou worden.

Een andere pakkende film over het geweld in de Braziliaanse samenleving is Querô van Carloz Cortez. In dit rauwe portret van een jonge wees die opgroeit in het ranzige havenkwartier van São Paulo, wordt getoond hoe uitzichtloos het leven van de uitgestotenen in de Braziliaanse samenleving is. De film past naadloos in de traditie van Latijns-Amerikaanse films over straatkinderen zoals Los Olvidados en Pixote (1981). Evenals in Pixote wordt getoond dat de tuchthuizen voor jonge criminelen meer kwaad dan goed doen; het zijn in feite opleidingsinstituten voor de criminele jeugd.

Los Olvidados

Dit jaar is Mexico het land in focus, met drie Mexicaanse topfilms, enkele recente Mexicaanse films en een retrospectief van Luis Buñuel, samengesteld in samenwerking met het Nederlands Filmmuseum. Buñuels' Mexicaanse films staan centraal. Het meesterwerk Los Olvidados (1950) over een bende straatkinderen is een van zijn weinige Mexicaanse films die in Nederland nog wel eens vertoond wordt.

El Bruto (1953), voor het eerst in Nederland te zien, is een sociaal-realistisch drama over een armoedige wijk. Een brute slagersknecht wordt ingehuurd door een louche huizeneigenaar om lastige huurders uit hun woning te verjagen. Het is grappig om te zien hoe de grote meester Buñuel in een dergelijk rechttoe rechtaan drama toch zijn surrealistische en perverse obsessies weet te verstoppen. En om te zien, hoe bij hem arme mensen geen engelen zijn, maar net zo corrupt en doortrapt als de rijke slechteriken.

Dat het LAFF ook luchtiger kost serveert, bewijst een productie als Una Novia Errante van Ana Katz. Deze adembenemend mooie regisseuse speelt zelf de hoofdrol. Het is een grappig en aandoenlijk drama over een vrouw die na een ruzie met haar echtgenoot, ergens in een uithoek van Argentinië tot zichzelf probeert te komen, met veel tranen en woedeuitbarstingen komt het toch nog goed.

Ulrik van Tongeren

Behalve de circa 50 films is er een dagelijkse talkshow, 20.00-21.00 uur, waar gediscussieerd kan worden met regisseurs en kenners van de Latijns-Amerikaanse cinema, vrijdag 9 mei om 20.00 is er een interview met de zoon van Luis Buñuel, Juan Luis Buñuel. Voorts zijn er lezingen, masterclasses en veel Latin Music.

Op 13 mei is een openlucht vertoning in samenwerking met Camera Mundo van vier korte films en de lange documentaire over de Braziliaanse hiphop L.A.P.A

4de Latin American Film Festival 7 t/m 14 mei in het Louis Hartlooper Complex Utrecht.

Hoogtepunten uit het programma in LAFF On Tour: Den Bosch, Verkade Theater 16 t/m 18 mei, Eindhoven, Plaza Futura 15 t/m 18 mei, Nijmegen, Lux 10 mei en Amsterdam, Cinema Melkweg 15 t/m 20 mei.

Informatie: www.laff.nl

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Wat vind jij van deze film?