1ddRavagedigitaal 19 november 2008dPrint deze pagina

Eerdere filmrecensies:

16-08-11 World Cinema Amsterdam 2011

10-08-11
Gianni e le Donne
03-08-11
The Conspirator
27-07-11
Horrible Bosses
20-07-11
Le gamin au vélo
13-07-11
Deep End
06-07-11
Bridesmaids
26-06-11
Festival Filmacademie bevat een juweeltje
22-06-11
Les Femmes du 6ème étage
08-06-11
Rabat
01-06-11
Cinéma Arabe II
27-05-11
Cinéma Arabe
20-05-11
22 Mei
14-05-11
Latin American Film Festival 2011
29-04-11
Attenberg
21-04-11
Imagine 2011
28-03-11
Visie en lef tijdens filmfestival Breda
24-03-11
Pieds nus
17-03-11
Blue Valentine
11-03-11
Simon Werner a disparu
07-03-11
Animal Kingdom
27-02-11
Silent Souls
19-02-11
La Pivelinna
11-02-11
Incendies
06-02-11
IFFR 2011 deel 3
01-02-11
IFFR 2011 deel 2
25-01-11
Filmfestival Rotterdam 2011
14-01-11
Les Petits Mouchoirs
07-01-11
Armadillo
27-12-10
Beste films 2010
16-12-10
Loft
10-12-10
De eenzaamheid van de priemgetallen
01-12-10
Waiting for Superman
28-11-10
Alledaags racisme op Curaçao
25-11-10
Het milieu is danig in de war
23-11-10
Re-integreren in Zutphen
22-11-10
IDFA 2010: Nieuwe Sluizer teleurstelling
17-11-10
Des hommes et des dieux
12-11-10
Another Year
04-11-10
Holland Animation Film Festival
04-11-10
Die Fremde
30-10-10
The Social Network
24-10-10
Cinekid 2010
22-10-10
The Killer Inside Me
01-10-10
NL Filmfestival Slot
25-09-10
Nederlands Film Festival 2010
11-09-10
Film by the Sea
26-08-10
Io sono l'amore
13-08-10
Festival World Cinema
25-07-10
Inception
07-07-10
Greenberg
29-06-10
Filmacademie Lichting 2010
24-06-10
Je l'aimais
17-06-10
Johan Primero
09-06-10
Ondine
02-06-10
Mr. Nobody
29-05-10
Life During Wartime
21-05-10
The Ghost Writer
13-05-10
Robin Hood
12-05-10
Argentijnse cinema floreert
07-05-10
Latin American Film Festival 2010
29-04-10
Fantastic Mr.Fox
22-04-10
Samson and Delilah
15-04-10
Imagine: 26e Amsterdam Fantastic Film Festival
03-04-10
Inferno
30-03-10
Internationaal Film Festival Breda
24-03-10
The Road & The Book of Eli
10-03-10
Great Kills Road
24-02-10
J'ai tué ma mère
19-02-10
Shutter Island
10-09-10
My Queen Karo
09-02-10
International Film Festival Rotterdam deel 5, slot
04-02-10
International Film Festival Rotterdam - Deel 4
01-02-10
IFFR 2010 deel 3
30-01-10
IFFR 2010 deel 2
27-01-10
Rotterdams Filmfestival 2010
20-01-10
Villa Amalia
14-01-10
Up in the Air
08-01-10
Sherlock Holmes

2009
28-12-09
Beste films 2009
23-12-09
Amerrika
09-12-09
Nothing Personal
02-12-09
The Cove
29-11-09
IDFA 2009 Deel 4 (slot)
25-11-09
IDA 2009 Deel III:
The Shock Doctrine, Eyes Wide Open en The Edge of Dreaming
22-11-09
IDFA 2009 Deel II:

Taqwacore: The Birth of Punk Islam, New Muslim Cool, Food Inc en Videocracy
19-11-09
IDFA 2009 Deel I:
Wiseman's niet aflatende speurende camera
12-11-09
Whatever Works
05-11-09
Holland Animation Filmfestival 2009
04-11-09
Le Hérisson
28-10-09
Antichrist
21-10-09
Fish Tank
14-10-09
Cinekid
08-10-09
London River
04-10-09
Artisticiteit blijft bovendrijven
op NFF
23-09-09
Nederlands Film Festival 2009
11-09-09
Film by the Sea
09-09-09
Africa in the Picture
02-09-09
Funny People
26-08-09
Inglourious Basterds
19-08-09
Pranzo di Ferragosto
12-08-09
Away We Go
05-08-09
Wendy and Lucy
29-07-09
Welcome
16-07-09
35 Rhums
08-07-09
Megane
02-07-09
Everlasting Moments
26-06-09
Filmacademie: Lichting 2009
20-06-09
State of Play
10-06-09
The Hangover
02-06-09
Departures
17-05-09
Towelhead
11-05-09
Argentijnse ontdekkingen op het LAFF
07-05-09
Latin American Film Festival
06-05-09
De laatste dagen van Emma Blank
17-04-09
Amsterdam Fantastic Film 2009
09-04-09
Movies that Matter
03-04-09
Films die ertoe doen
25-03-09
International Film Festival Breda
18-03-09
La Vie Moderne
12-03-09
Tokyo Sonata
05-03-09
Stella
26-02-09
Il Divo
21-02-09
O'Horten
13-02-09
Slumdog  Millionaire
06-02-09
Frozen River
02-02-09
Het zit erop (5)
30-01-09
Nog enkele hoogtepunten (4)
27-01-09
Vertederende bruutheid (3)
24-01-09
Mirakels bij IFFR (2)
22-01-09
International Film Festival Rotterdam (1)
16-01-09
Frost/Nixon
08-01-09
Bloody Mondays & Strawberry Pies

2008
30-12-08
Beste Films 2008
30-12-08
Anonyma
11-12-08
Un Conte de Noël
02-12-08
IDFA nabeschouwd
26-11-08
IDFA: Schrijnende tegenstellingen tussen arm en rijk
20-11-08
Der Baader Meinhof Komplex
19-11-08
Openingsfilm maakt indruk op IDFA
06-11-08
Holland Animation Film Festival
05-11-08
Ciné Premières
29-10-08
Nieuwe Maleisische Cinema
24-10-08
Ver van Familie
14-10-08
Cinekid 2008
10-10-08
The Last Days of Shishmaref
03-10-08
Nederlandse film wordt steeds platter
24-09-08
Nederlands Filmfestival
12-09-08
Calimucho & Het Zusje van Katia
03-09-08
Africa in the Picture
27-08-08
Caos Calmo
22-08-08
Midnight Meat Train
15-08-08
Savage Grace
25-07-08
The Dark Knight
17-07-08
Stop-Loss
08-07-08
TechnoCalyps schept huiveringwekkend toekomstbeeld
03-07-08
Dialogue avec Mon Jardinier
26-06-08
Eindexamenfilms beroeren het hart
15-06-08
The Happening
12-06-08
Reclaim Your Brain
07-06-08
Il ya a longtemps que je t'aime
01-06-08
Funny Games
16-05-08
Happy-Go-Lucky
15-05-08
Jury LAFF slaat de plank mis
09-05-08
Speed Racer
07-05-08
Latin American Film Festival
25-04-08
La Maison
16-04-08
'Pak een camera en maak film'
10-04-08
Amsterdam Fantastic Film Festival
03-04-08
Before the Devil Knows You're Dead
19-03-08
4 maanden, 3 weken & 2 dagen
13-03-08
I'm Not There
05-03-08
You, The Living
29-02-08
The Darjeeling Limited
28-02-08
There Will Be Blood
15-02-08
No Country for Old Men
03-02-08
IFFR: Dat was het dan
30-01-08
IFFR: Jong talent
27-01-08
IFFR: De Aftrap
23-01-08
Film Festival Rotterdam
18-01-08
Gone Baby Gone

- Filmblik 2007

- Filmblik 2006 - 2005

 



 


Episode lll- 'Enjoy Poverty'



Vanaf donderdag 20 november speelt zich in en rond het Rembrandtplein het 21e International Documentary Film Festival Amsterdam (IDFA) af. Met ruim 300 nationale en internationale documentaires worden het tien overvolle dagen. Een greep uit het overdadige programma, al zal later blijken dat er altijd onverwachte interessante documentaires tijdens het festival opduiken.

Als openingsfilm werd gekozen voor de Nederlandse documentaire Episode lll- 'Enjoy Poverty' van Renzo Martens. De rolprent wordt nadrukkelijk mede als beeldend kunstproject gepresenteerd. Naast de vertoningen op het festival wordt Episode III doorlopend gedraaid tot januari in Stedelijk Museum Bureau Amsterdam (gratis toegang) waarbij een tentoonstelling enige achtergrond geeft.

Regisseur Martens heeft een confronterende, provocerende en verwarrende documentaire gemaakt over hoe de armen in Afrika geëxploiteerd worden door het rijke westen. Het gaat hier niet zozeer over de exploitatie van de delfstoffen en andere waardevolle producten, dat thema komt zijdelings aan bod, maar de docu gaat met name over de gefilmde en gefotografeerde armoede.

Het discours van Martens is dat de Congolezen zich de armoede als bron van inkomsten moeten toeëigenen. Ze moeten de verbeeldingen van hun lijden niet laten afpakken door de armoedebestrijdingindustrie van het rijke Westen.


Episode lll- 'Enjoy Poverty'

Martens gaat op pad in de Congo met een neonlichtinstallatie met in grote letters: Enjoy Poverty. Hij ontmoet Congolese fotografen die voor een paar dollar feesten fotograferen. Hij doet de suggestie aan de fotografen om armoede en oorlog te fotograferen voor 50 dollar per foto. Zo doen westerse fotografen het al jaren, armoede is winstgevend. Toch lukt het de plaatselijke fotografen niet hun foto's met van de honger stervende kinderen daadwerkelijk te verkopen.

Typerend beeld van wat vaker terugkomt in documentaires over Afrika is de schamele vangst van vissers. Martens gaat op vistocht met de plaatselijke vissers op de Congorivier, maar de vangst is schamel. Volgens Martens moeten ze wat anders gaan doen. 'Maar dit is wat wij doen, ons hele leven', is hun verbaasde antwoord. Gaandeweg in de film ontpopt Martens zich als een soort hulpverlener met een 'emancipatieagenda' om de plaatselijke bevolking bewustwording van hun situatie bij te brengen.

Ontregelend is het zeker, hoe de regisseur onverbloemd de pijnlijke realiteit niet alleen weergeeft, maar ook invloed op bepaalde situaties probeert te krijgen. Daarbij brengt hij zichzelf veelvuldig in beeld, wat met uitzondering van Michael Moore een groot taboe is voor documentairemakers.

Met deze werkwijze probeert Martens ons westerse burgers een spiegel voor te houden. Hij noemt zijn werk zowel een satire als een kunstwerk. Het satirische element is dan een uitvergroting van hoe wij westerlingen ons al eeuwen gedragen in Afrika. Daarbij blijven hulpverleners als Artsen zonder Grenzen niet buiten schoot, want die bestendigen evenzeer de uitbuiting van de Afrikanen.

De miljardenindustrie van de hulpverlening wordt zeker mede in stand gehouden door de beelden van de armoede die wij te zien krijgen. Zo te zien heeft de bevolking weinig baat bij deze hulp, mensen sterven nog steeds van de honger. Bovendien wordt in een razend tempo het land door westerse en Chinese ondernemingen leeggeplunderd.


The Damned of the Sea

In de film komt de regisseur over als een ijdele en cynische westerling. Dat was zeker zijn bedoeling, het is in feite ook de rol die Martens speelt. Hij confronteert de kijker met allerlei pijnlijke vragen en dilemma's. Het debat over de noodzaak en het nut van ontwikkelingssamenwerking zal zeker aangevuurd worden door deze fascinerende documentaire, of kunstwerk zoals de maker de productie noemt.

Afrika komt vaker aan bod op het IDFA. The Damned of the Sea van Jawad Rhalib toont alweer een vissersboot met een paar armzalige vissen als vangst. Voor de kust van Marokko proberen de plaatselijke vissers te overleven, terwijl een paar kilometer verderop gigantische trawlers de wateren leegvissen. Die vis gaat naar het rijke westen.

Tegelijkertijd balanceert de lokale bevolking op de rand van de hongerdood. De levensomstandigheden van deze mensen zijn akelig gedetailleerd in beeld gebracht, een machteloze woede maakt zich meester van de kijker. Statistiek aan het eind van de film is dat ruim 400 miljoen vissers in de Derde Wereld op een dergelijke wijze proberen te overleven.


Milking the Rhino

Dan is er nog de documentaire Milking the Rhino van David E.Simpson waar een hoopvoller beeld geschetst wordt van de overlevingskansen van Afrikanen. De Maasai-stam in Kenia en de Himba-stam in Namibië proberen met hulp van buitenstaanders de conservatie van hun leefomgeving gestalte te geven. Deze stammen leven aan de rand van wildreservaten, waarbij ze in directe competitie met de bedreigde wildsoorten proberen te overleven. Met het pijnlijke dilemma dat de leeuwen hun vee opeten. De leeuwen moeten echter in leven blijven om de toeristen te vermaken.

Bedoeling van deze conservatieprojecten is dat de plaatselijke bevolking kan meeprofiteren van het opkomende toerisme. De bedreigde diersoorten moeten behouden blijven, want dat is het kapitaal van deze Afrikanen. Wildwachters bewaken met machinegeweren de wildreservaten.

Dat zou wel eens de toekomst van de wilde natuur in Afrika kunnen zijn: de restjes natuur die niet aan de oprukkende beschaving ten prooi vallen, worden als inkomstenbron voor de plaatselijke bevolking gebruikt. Een tergend detail is de jonge, tamme rinoceros die geaaid kan worden. Dat is een metafoor voor de verdwijnende, onmetelijke wildernis van Afrika.

Ulrik van Tongeren



Van 20 t/m 30 februari
in Amsterdam
.
Zie voor locaties en
het programma de website

 

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Wat vind jij van deze film?