Op 10 november overleed op 84-jarige leeftijd de grote Amerikaanse schrijver Norman Mailer. Zestig jaar lang was hij een dominante figuur in de literaire wereld, hij schreef ruim 30 boeken, zijn debuut was in 1948 met het autobiografische The Naked and the Dead, handelend over de Tweede Wereldoorlog.

Hij had een tomeloze ambitie om de grootste schrijver te zijn, om de ‘grote’ Amerikaanse roman te schrijven, misschien is hij daar niet in geslaagd. Toch heeft hij een paar meesterwerken geschreven, en een aanzienlijk aantal uitstekende romans en journalistieke werken geproduceerd. Hij zag zichzelf als schrijver in een heroïsch licht, dergelijk heldendom roept weerstand op, Mailer koesterde weerstand en tegenstand, hij kon zodoende zijn rebelse natuur de vrije loop laten.

Mailer was evenals een collega als Truman Capote wegbereider van een nieuw soort journalistiek: ‘’The New Journalism.” Een vorm van journalistiek waarbij literaire technieken werden gebruikt. Voorbeeld hiervan is het befaamde The Armies of the Night uit 1968, een weergave van een vredesmars naar het Pentagon, met Mailer als hoofdpersoon, hij won er de Pullitzer prijs mee.

Hij schreef niet alleen romans en journalistiek werk, en maakte een aantal films, maar was ook als mediapersoonlijkheid een opvallende figuur. Altijd op zoek naar confrontaties met collega’s, critici en politici. Vooral in de jaren zestig als felle tegenstander van de oorlog in Vietnam, en als vurige tegenstander van het feminisme beheerste en bespeelde hij de media op onnavolgbare wijze.

Toen Mailer vlak na 11 september Nederland aandeed als gast van het Crossing Border Festival maakte hij provocerende uitspraken over die aanslag op de Twin Towers. Het onderwerp van zijn optreden was het Amerikaanse ego, tevens gaf hij gaf een genadeloze visie op het hedendaagse Amerika: ‘’Alles wat er mis is aan Amerika heeft geleid tot het punt waarop het land een toren van Babel bouwde, die dan ook vernietigd moest worden.’’

Ook de mateloze zucht naar geld in de Amerikaanse samenleving zag hij als het grote kwaad: ‘’Geld heeft alle andere waarden secundair gemaakt, we zijn erdoor geobsedeerd geraakt. We zijn een land geworden, waar een sterk ego vertaald wordt als een geestegesteldheid die niet van vragen houdt waarop het antwoord langer dan tien seconden hoeft te duren. Daarom hebben we met George W. Bush eindelijk de president gekregen die we verdienden.”

Dat optreden van Mailer moet onvergetelijk zijn geweest, evenals zijn optredens in tal van televisieprogramma’s. Nu hij er niet meer is, kan er terug gegrepen worden naar zijn literair en journalistiek werk, om iets te begrijpen van hoe de wereld in elkaar steekt. En om een beetje grip te krijgen op een steeds chaotischer en gewelddadiger wordende wereld.

Ulrik van Tongeren

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Reageer op dit bericht